گروه تجسمی هنرآنلاین: نشست خبری نهمین دوسالانه نقاشی ایران با حضور محمدرضا فیروزه‌ای، مژگان قدوسی، علی ندایی، امیر راد، مینا نادری و هلنا شین دشتگل سه‌شنبه اول تیرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمدرضا فیروزه‌ای با اشاره به اینکه برگزاری دوسالانه‌ها سابقه طولانی در جهان دارد گفت: نخستین بار سال ۳۷ در کشور ما بینال برگزار شد و پنج دوره متوالی ادامه داشت. هدف از برگزاری این دوسالانه‌ها کشف استعدادهای جوان و معرفی آن‌ها به بینال ونیز بود. دوسالانه‌ها نقش مؤثری در سیر تحول اتفاقات حوزه تجسمی داشتند و پس از انقلاب نیز مسئولین امر به صرافت افتادند که آن‌ها را تداوم دهند و هشت دوره بینال برگزار شد.
فیروزه‌ای ادامه داد: اگر از دهه ۷۰ دوسالانه‌ها به شکل منظم برگزار شده بودند باید تا به حال ۱۵ تا ۲۰ بینال می‌داشتیم. اما اینکه چرا این اتفاق نیفتاده است نیاز به آسیب‌شناسی دارد. نبود دوسالانه‌ها صدمه زیادی به هنر ما وارد می‌کند. نیروهای خلاق که به‌ویژه در شهرستان‌ها با کمبود امکانات مواجه هستند به این رویدادهای ملی امید دارند تا بتوانند خودی نشان دهند اما وقتی دوسالانه‌ها برگزار نشود این نیرو هرز می‌رود و به مرور از صحنه هنری حذف می‌شود. این مسئله در هیئت‌مدیره انجمن مورد توجه قرار گرفت و هدف ما تبدیل شد به برگزاری بینال نقاشی تا بتوانیم راهی که ده سال بسته شده بود را هموار کنیم.
او با اشاره به اینکه هیئت‌مدیره قبلی انجمن نیز تلاش کرد تا بینال برگزار کند، افزود: با توجه به اینکه اعتقاد داشتیم این رویداد نباید به شکل سنتی رخ بدهد و باید با تغییر و تحولات روز همراه باشد، خواستیم در عرصه وسیع‌تری یک بینال هنر برگزار کنیم. چند تیم پژوهشی نیز چند ماه بر روی این موضوع کار کردند اما ظاهراً زمینه برای انجام چنین امر مهمی فراهم نبود و نتوانستیم همراهی مرکز هنرهای تجسمی را داشته باشیم.
در ادامه امیر راد نیز درباره تاخیر در برگزاری دوسالانه نقاشی گفت: آخرین بینال نقاشی در سال ۹۰ برگزار شد و آخرین بینالی که انجمن هنرمندان نقاش ایران برگزار کرد مربوط به سال ۸۲ بود. انجمن‌ها ساختار رسانه محور دارند و به رشته‌های مختلف نقاشی، مجسمه، گرافیک ... تقسیم شده‌اند که هرکدام در حوزه تخصصی خودشان دوسالانه را برگزار می‌کنند. این ساختار رسانه محور باعث می‌شود که دوسالانه هنر نتواند توسط انجمن‌های هنری شکل بگیرد. با این حال دوسالانه‌هایی هم که الان در رشته‌های مختلف هنری برگزار می‌شوند بیشتر به سمت میان رسانه‌ای رفته‌اند و ما هم چشم‌انداز آینده بینال نقاشی را در این قرار دادیم که این دوسالانه قرار است غیر رسانه محور و البته با نیم‌نگاهی به رسانه نقاشی باشد. در واقع ساختاری مابین دوسالانه‌های گذشته و آینده تعریف کرده‌ایم.
مدیر نهمین دوسالانه نقاشی درباره سه بخش مختلف این رویداد گفت: بخش سراسرنما همانند دوسالانه‌های گذشته است که فراخوان عمومی دارد و هدف آن کشف استعدادهای جوان است. فراخوان آن اول فروردین ۱۴۰۰ اعلام شد و ۱۹۰۴ نفر در آن شرکت کردند که نسبت به آخرین بینالی که برگزار شده بود ۲۰ درصد افزایش داشته است. مرحله داوری آنلاین آثار شرکت‌کننده انجام شده است و روز ۲۲ مرداد داوری آثار به صورت حضوری در خانه هنرمندان انجام می‌شود. افتتاحیه بخش سراسرنما نیز روز ۵ شهریور در خانه هنرمندان انجام می‌شود.
او با بیان اینکه در دو بخش دیگر تعاریف متفاوتی وجود دارد گفت: بخش گفت و گو شامل پروژه‌های مستقل است که می‌تواند نمایشگاهی، تحقیقی و تولید محتوا باشد. بخش گفتگو می‌تواند در زمان‌های مختلف رخ دهد و به این ترتیب بخشی از آن پیش از آغاز دوسالانه، بخشی دیگر هم‌زمان با آن و حتی بعد از دوسالانه ادامه پیدا می‌کند. پروژه‌های این بخش حتی می‌تواند به دوسالانه بعدی بپیوندد.
راد افزود: بخش کیوریتوریال کاملا نمایشگاهی است و به صورت تماتیک برگزار می‌شود و سه کیوریتور با یک تم خاص به انتخاب آثار هنرمندان می‌پردازند. محمدرضا مریدی، امیر نصری و کامبیز موسوی اقدم کیوریتورهای این بخش هستند که ۱۲ شهریور آغاز به کار می‌کند و مکانی متفاوت با بخش سراسرنما دارد.
او درباره سایر بخش‌های این دوسالانه گفت: مراسم تقدیر از هنرمندان را خواهیم داشت و همچنین بخشی برای هنرمندان مدعو در نظر گرفته‌ایم. طبیعی است که وقتی یک رویداد هنری سال‌ها برگزار نمی‌شود جایگاه خود را در جامعه هنری از دست می‌دهد و بنابراین هنرمندان شناخته شده در بخش فراخوانی دوسالانه شرکت نمی‌کنند. آثار تعدادی از این افراد در بخش کیوریتوریال حضور خواهند داشت، اما بخش مدعوین را نیز در کنار بخش سراسرنما خواهیم داشت که آثاری از هنرمندان شناخته شده در آن به نمایش درمی‌آید.
راد در ادامه گفت: برگزاری دوسالانه نیازمند همراهی بخش‌های مختلف با هم است که متاسفانه در سال‌های گذشته این همکاری رخ نداد. نکته دیگر این که تغییراتی در حوزه تجسمی ایجاد شده است و شیوه فراخوانی بینال‌ها دیگر جایگاه سابق را میان هنرمندان ندارد. به همین دلیل هنرمندان نیز احساس نیاز چندانی به دوسالانه نمی‌کردند. به همین دلیل ما تلاش کرده‌ایم ساختار برگزاری دوسالانه را به نیازهای امروز هنرمندان نزدیک کنیم.
راد افزود: در ده سال گذشته مرجعیت بینال‌ها از بین رفته است. پیش از این وقتی که دوسالانه برگزار می‌شد با توجه به اینکه مراجع هنری دیگری وجود نداشت بیشتر هنرمندان در بینال‌ها شرکت می‌کردند، اما در سال‌های گذشته گالری‌ها و رویدادهای مختلفی به وجود آمده‌اند که هنرمندان را به خود جذب کرده‌اند. ما باید بتوانیم به عنوان یکی از مراجع در کنار مراجع دیگری که در این سال‌ها به وجود آمده‌اند حضور داشته باشند و اگر بتوانیم امسال دوسالانه را به خوبی برگزار کنیم، امیدواریم در آینده بتوانیم در بخش سراسرنما مرجعیت را دوباره برای دوسالانه ایجاد کنیم.
او درباره احتمال شدت گرفتن کرونا و تاثیرات آن بر دوسالانه نقاشی گفت: انجمن هنرمندان نقاش ایران از ابتدای شیوع کرونا توانست نمایشگاه مجازی ۳۶۰ درجه برگزار کند و امکان این را داریم که در صورت شرایط نامناسب بخش‌هایی از دوسالانه را به شکل مجازی برگزار کنیم. اما بخش‌هایی مانند کیوریتوریال که مکان محور هستند حتما باید به صورت حضوری برگزار شوند.
راد افزود: قصد داریم دوسالانه را به فضای شهری وارد کنیم و گفت‌وگوهایی با سازمان زیباسازی داشته‌ایم تا بتوانیم بخش گفتگو را به فضای شهری وارد کنیم و هماهنگی‌های اولیه صورت گرفته است تا تعدادی بیلبورد در اختیار داشته باشیم. همچنین در بخش گفتگو با چند گالری که در منطقه ۶ و اطراف خانه هنرمندان هستند همکاری می‌کنیم و به این ترتیب به رخدادهای شهری هم می‌پردازیم.
در ادامه این نشست علی ندایی با اشاره به گفتاری از جلیل ضیاپور گفت: ضیاپور نگاهی دلسوزانه و بی‌غرض داشت و زحمت زیادی برای هنر ما کشید، اما همیشه می‌گفت که در مملکت ما هنر چرخ پنجم ماشین است. یعنی یک زاپاس است که اگر نچرخد مهم نیست و فقط وقتی به آن نیاز باشد از آن استفاده می‌کنیم.
ندایی افزود: دوسالانه‌ها اهمیت زیادی در سراسر دنیا دارند و مورد بررسی قرار می‌گیرند تا وضعیت هنر آن کشور شناخته شود. در هیچ کجای دنیا نمی‌بینید که دوسالانه‌ای ۱۰ سال تعطیل شود. این تعطیلی۱۰ ساله باعث دور ماندن از جریان هنری می‌شود و اگر سواد شما به روز نباشد هیچ کاری نمی‌توانید بکنید. قطعاً این فاصله ۱۰ ساله تاثیراتی در بر سطح کیفی آثار هم داشته است و مطمئن هستم که اگر در این مدت دوسالانه‌ها به شکل منظم برگزار شده بود کارها قوی‌تر بودند. انجمن هنرمندان نقاش ایران تلاش کرده است با بضاعتی که دارد این موضوع را تعدیل کند و همه تلاش خود را کردیم که این دوسالانه بیش از این به تأخیر نیفتد.
در ادامه امیر راد نیز گفت: قصد داشتیم تا حد امکان جریان‌های هنری روز را به نمایش بگذاریم و حتی در بخش کیوریتوری و گفتگو بتوانیم پیشنهادی برای جریان سازی در آینده هنر ایران بدهیم.
او درباره هزینه‌های برگزاری دوسالانه نیز گفت: بینال را انجمن هنرمندان نقاش ایران برگزار می‌کند اما مرکز هنرهای تجسمی نیز از ما حمایت می‌کند. با این حال مبلغی که از سوی مرکز پرداخت می‌شود پاسخگوی برگزاری دوسالانه نیست و حامیان مالی مختلف نیز خواهیم داشت.
راد با اشاره به اینکه بخش سراسرنما به شکل رقابتی برگزار می‌شود و سه برگزیده خواهد داشت گفت: امسال یک بخش جانبی در بخش گفت‌وگوی دوسالانه با عنوان «جایزه بزرگ نقاشی معاصر» خواهیم داشت که فراخوان آن دو هفته دیگر اعلام می‌شود. این بخش با همراهی بیمه سامان برگزار می‌شود و رویدادی است که هدف آن حمایت از هنر معاصر ایران است و قرار است هر سال به شکل مستقل برگزار شود. اما امسال دوره نخست آن در کنار دوسالانه نقاشی قرار گرفته است.