به گزارش هنرآنلاین، هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اعلام خبر فوق گفت: این پروسه با یک پژوهش بین‌المللی که به استادان دانشگاه هنر سپرده شد شکل گرفت و وضعیت مدیریت نگارخانه‌ها در دیگر کشورهای دنیا بررسی و بر مبنای آن و همچنین شرایط نگارخانه‌ها در کشور، آیین‌نامه قبلی و اسناد بالادستی و شرایط و اقتضائات هنرهای تجسمی در کشور، آیین‌نامه جدید تدوین شد.
او درباره ضرورت این تغییر یادآور شد: آیین صدور مجوز تأسیس و فعالیت نگارخانه‌ها مصوب ۲۳/ ۱۱/ ۱۳۷۹ بود و بعد از بیست سال ضرورت بازنگری بر مفاد آن الزامی به نظر می‌رسید، از این رو بر اساس مقتضیات و شرایط زمان و بررسی‌های همه جانبه برای توسعه هنرهای تجسمی در کشور و گستره بین‌المللی، در کمیته ساماندهی مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بازنگری و تدوین شده است.
مظفری با بیان این که ویژگی اصلی آیین‌نامه جدید این است که درباره موضوعاتی که پیش از این در آیین‌نامه مسکوت مانده بود و یا تصمیم‌گیری نشده بود، بازنگری شد و در این بازنگری جامعیت نگارخانه‌ها و گسترش هنرهای تجسمی مورد توجه قرار گرفت خاطرنشان کرد: چند تفاوت مهم در این آیین‌نامه با آیین‌نامه قبلی وجود دارد. در بازنگری، تعاریف مربوط به هنرهای تجسمی و نگارخانه‌ها با استانداردهای جهانی تطبیق یافت که امر مهمی ست زیرا در افکار عمومی واژه نگارخانه با معانی دیگری مترادف شده بود، در این آیین‌نامه تعریف نگارخانه منحصراً در حوزه هنرهای تجسمی ارائه شده است.
او گفت: تخصصی شدن شغل نگارخانه داری از خصوصیات این تعریف جدید است. پیش از این هر کس بدون بررسی کارشناسی می‌توانست وارد این حرفه شود و ارتباط فرد با هنرهای تجسمی سنجیده نمی‌شد. اما در آیین‌نامه جدید شغل نگارخانه داری و ورود به حوزه تخصصی هنرهای تجسمی تعریف شده و صلاحیت افراد ارزیابی می‌شود. سازمان‌ها هم به عنوان شخصیت حقوقی با معرفی مدیرمسئول که شرایط لازم را داشته باشد می‌توانند نگارخانه تخصصی هنرهای تجسمی تأسیس کنند. با این کار مسیر ورود متخصصان و تحصیل‌کردگان رشته‌های هنرهای تجسمی به بازار و اقتصاد هنر نیز فراهم می‌شود.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد: از این پس تمام تقاضاهای تأسیس گالری، ارسال گزارش‌های ادواری و پیگیری امور مربوطه، به صورت برخط و غیرحضوری انجام می‌شود. سامانه‌ای اینترنتی برنامه‌نویسی شده که کار صدور مجوز و همه امور مربوط به نگارخانه‌ها را به صورت غیرحضوری میسر کرده است و نگارخانه داران برای استفاده از این ظرفیت از طریق پنجره واحد به نشانی http://sso.farhang.gov.ir استفاده کنند.
او افزود: در آیین‌نامه قبلی امکانی برای نگارخانه آنلاین و مجازی تعریف نشده بود که با توجه به شرایط کرونا در این آیین‌نامه این مورد هم لحاظ شده است.
مظفری گفت: یکی از مهم‌ترین بخش‌های آیین‌نامه جدید این است که مرجع صدور مجوز و بررسی عملکرد نگارخانه‌ها از نگاه مدیریتی صرف خارج شده و مراحل صدور مجوز و نظارت بر کار نگارخانه‌ها و دیگر امور، به شورای هفت نفره واگذار شده است که در ماده ۴ آیین‌نامه جدید با جزییات بیان شده و ترکیب اعضا که برای دو سال از سوی مدیرکل هنرهای تجسمی انتخاب می‌شوند عبارت‌اند از:
ـ یکی از معاونان اداره کل هنرهای تجسمی
ـ یک نفر از کارشناسان اداره کل هنرهای تجسمی
ـ سه نفر از کارشناسان و متخصصان هنرهای تجسمی با تائید اداره کل هنرهای تجسمی
ـ یک نفر از اعضای انجمن صنفی نگارخانه داران
ـ یک نفر از اعضای هیأت مدیره انجمن‌های هنرهای تجسمی
او گفت: شورای مرکزی در اداره کل هنرهای تجسمی تشکیل می‌شود و در این آیین‌نامه تفویض اختیار به استان‌ها نیز مشخص شده که شورای استانی نیز با همین ترکیب اعضا کار صدور مجوز را انجام می‌دهند. تغییر مهم در این آیین‌نامه جدید این است که قبلا همه کارها را مدیرکل تجسمی یا مدیرکل استان انجام می‌داد که در حال حاضر با تشکیل این شورا حضور هنرمندان در کار نگارخانه‌ها پر رنگ خواهد بود و این بزرگ‌ترین دستاورد این آیین‌نامه است.
او تاکید کرد: پیش از این بسیاری از نگارخانه‌ها دولتی و یا زیر نظر نهادهای عام‌المنفعه بودند و بر این اساس ما آمار درستی از تعداد نگارخانه‌های کشور نداشتیم. اداره کل هنرهای تجسمی بر این اعتقاد است که نگارخانه‌ها باید خصوصی باشند. چرا که مسئله فروش و اقتصاد هنر اهمیت بسزایی دارد و نگارخانه‌های دولتی معمولا در اقتصاد هنر نقشی نداشتند و بیشتر به صورت نمایشگاه عمل می‌کردند. با به روز شدن مجوز نگارخانه‌ها، آن‌ها از سوی شورای مرکزی صاحب شناسه‌ای می‌شوند که پروانه فعالیت و شماره صنفی آن‌ها محسوب می‌شود. از این طریق بعد از یک سال می‌توانیم به آمار دقیق نگارخانه‌ها در کشور دست پیدا کنیم و در حال حاضر نگارخانه‌های سراسر کشور ۴ ماه فرصت دارند تا مجوز فعالیت خود را طبق آیین‌نامه جدید به روز کنند.
مظفری خاطرنشان کرد: ما معتقدیم که در موضوع بازار و اقتصاد هنر در رابطه بین هنرمند و مخاطب و نگارخانه دار نباید وارد جزییات شد. اما در این آیین‌نامه، رابطه و نظام‌مندی بین هنرمند و گالری دار و مخاطب تا حد لازم تعریف شده است و حقوق هر یک از آن‌ها در قانون مشخص است. در واقع نظام اقتصادی و بازار در حوزه هنر هم تابع عرضه و تقاضاست و صاحب اثر و نگارخانه دار و مشتری باید به توافق برسند. ممکن است که در بسیاری از خرید و فروش‌ها صاحب اثر یا هنرمند حضور نداشته باشد. اما حقوق هنرمند تعریف شده است.
او گفت: در آیین‌نامه جدید هم به تبعیت از آیین‌نامه قبلی مسئولیت برپایی هر نمایشگاه با مدیرمسئول است و شامل تمام جوانب برپایی نمایشگاه و فروش اثر و قوانین مرتبط با کپی‌رایت و حقوق معنوی هنرمندان است و مسئولیت اصالت اثر هم با مدیر نگارخانه است. اگر اثری فاقد اصالت و یا خلاف قرارت و باورهای جامعه و موجب وهن باشد به عهده مدیر نگارخانه است که نمایش داده نشود. درعین‌حال حق فروش آثار عتیقه را ندارند. مباحث مربوط به کپی‌رایت و حقوق معنوی هنرمند و حتی مسئله مرمت آثار هم در آیین‌نامه جدید ذکر شده است.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آیین‌نامه قبلی اشاره داشت که مدیر هر نگارخانه موظف است یک هفته قبل از برپایی نمایشگاه برنامه‌های خود را به اداره کل هنرهای تجسمی اعلام کند. این مسئله در آیین‌نامه جدید هم وجود دارد. نکته حائز اهمیت این است که شاید مدیران نگارخانه‌ها چندان به این مسئله توجهی نکنند. خاطرنشان می‌کنم که گاهی مراجع قضایی در خصوص عملکرد یک نگارخانه در بازه زمانی مشخص سؤال کرده‌اند. وقتی گزارشی از سوی مدیر نگارخانه به اداره کل و شورای مرکزی رسیده باشد، شورا می‌تواند پاسخگو باشد. این کار برای آگاهی و اطلاع است. چرا که در حوزه نگارخانه‌ها و نمایشگاه‌ها هم مانند نظارت بر آثار موسیقی، کتاب، سینما و قانون مطبوعات، نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد پسینی است و بعد از اجرای برنامه و برگزاری نظارت انجام می‌شود. بااین‌حال اطلاع داشتن شورای مرکزی از جزییات برنامه‌های نگارخانه‌ها رافع مشکلات آتی است.
او گفت: نکته دیگری که در آیین‌نامه جدید نسبت به آیین‌نامه قبلی تغییر کرده است شناور شدن حق‌العمل نگارخانه‌ها در فروش آثار است. حق‌العمل نگارخانه قبلا ۳۰ درصد بود و الان بین ۲۰ تا ۴۰ درصد شناور است که در صحبت با انجمن نگارخانه داران و مشورت با هنرمندان بر اساس سوابق هنرمند و اثر و نوع نگارخانه و ... این شناور بودن لحاظ شد.
مظفری در پایان گفت: در آیین‌نامه جدید به مواردی از جمله فوت موسس و یا در مواردی که شخص فاقد شرایط مصرح در دستورالعمل باشد و حق مدیریت نگارخانه و تخلفات احتمالی از سوی نگارخانه دار هم تاکید شده است. برای مثال دیگر مثل گذشته مرجع انحلال فعالیت یک نگارخانه یک نفر با عنوان مدیرکل نیست و مراجع تصمیم برای انحلال فعالیت نگارخانه و شرایط آن بر اساس نوع تخلف متغیر و متنوع است.
نسخه pdf دستورالعمل صدور مجوز تأسیس نگارخانه‌ها را دانلود کنید.