گروه تجسمی هنرآنلاین: محمد افلاک برگزیده بخش کارتون و کاریکاتور در سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. او در گفت و گو با هنرآنلاین درباره سابقه فعالیت هنری خود گفت: من لیسانس کارگردانی انیمیشن دارم و تقریباً ۱۵ سال است در زمینه کارتون و کاریکاتور فعالیت میکنم و در رسانههایی مانند روزنامه همشهری، جوانان امروز و...کار کردم. در حال حاضر نیز مشغول تولید یک انیمیشن کوتاه با مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هستم.
او درباره اثری که در این جشنواره ارائه داده بود گفت: من چند مجموعه کارتون به اسم دستهای آلوده دارم که در آنها معمولاً دست یک شخص قدرتمند دیده میشود که از دیگران سوء استفاده میکند و به نحوی با مردم و جان و مال آنها بازی میکند. مسائلی مانند اعتیاد، صادرات و واردات، ساختمانهای مسکونی غیراستاندارد و... در آنها دیده میشود. این اثر نیز یکی از کارهای آن مجموعه است که موضوع کودکان کار را سوژه قرار دادم و در این اثر با کودکان بازی میشود و نمیدانیم چه کسی سود کلان از این کودکان میبرد.
افلاک ادامه داد: ایده این اثر وقتی به ذهنم رسید که بچهای را دیدم که تا کمر در سطل زباله خم شده بود و آنقدر پایین رفته بود که احساس کردم زندگی این کودکان در سطلهای زباله خلاصه میشود. در این کارتون نشان دادم که این کودکان بازیچه دست افراد دیگری هستند.
او درباره تکنیک و موضوع آثار خود گفت: من هم با تکنیک دستی و هم تکنیک دیجیتال کار میکنم، اما در فضای دیجیتال هم معمولاً کارها را به شکلی اجرا میکنم که به نظر میرسد کار دستی با آبرنگ، پاستل یا مداد رنگی است. بیشتر در زمینه موضوعات اجتماعی و فرهنگی کار میکنم و به دغدغههای جامعه توجه میکنم و یا به طنز و فکاهی میپردازم تا مردم را شاد کنم. این طنزها معمولاً از محیط اطراف، جامعه و عادتهای ما میآید و چیزهایی که احساس میکنم باعث شادی مردم میشود را استفاده میکنم. این آثار را در صفحات شخصی خود منتشر میکنم و مورد استقبال مردم نیز قرار گرفتهاند.
افلاک درباره جایگاه کارتون در رسانههای امروزی گفت: تحریم و گران شدن کاغذ و به تناسب آن تیراژ پایین مجله و روزنامهها در کسب و کار کارتونیست ها نیز تاثیر گذاشت. اگرچه کارتون و کاریکاتور ایران در صحنههای جهانی حرف زیادی برای گفتن دارد اما در رسانههای ایرانی توجه چندانی به آنها نمیشود و هنرمندانی که با نشریات همکاری میکنند اغلب به دلیل علاقه شخصی این کار را میکنند. آنها مبالغ کمی دریافت میکنند و همین مسئله کمک کرده است تا استفاده از کارتون در رسانههای ایرانی همچنان حضور اندکی داشته باشد. بااینحال این فعالیتها بسیار کم شده و رسانههایی که قبلاً با تعداد زیادی کارتونیست همکاری میکردند و تنوع زیادی در کارهای آنها بود امروزه تنوع خود را از دست دادهاند و نبود قانون کپیرایت نیز باعث شده به راحتی از آثار هنرمندان استفاده کنند.
او با بیان اینکه در کشور ما به کارتون اهمیت زیادی داده نمیشود گفت: نه تنها در رسانهها، که در صنعت تبلیغات و بستهبندی نیز مشاهده میکنیم که کاراکترهای کارتونی معمولاً به کارتونیستهای حرفهای سفارش داده نمیشود، بلکه به آشنایانی سفارش داده میشود که کیفیت کارشان خوب نیست. نهاد مشخصی نیز وجود ندارد که پیگیر مسائل ما باشد. کارتونیستها در یکی دو سال اخیر آسیبهای زیادی دیدهاند و در انیمیشن نیز وضعیت بدتر از کارتون است تا جایی که بسیاری از شرکتهای تولیدکننده انیمیشن ورشکست شدهاند.
این کارتونیست که سابقه پنج دوره حضور در جشنواره هنرهای تجسمی فجر دارد، درباره تجربه خود گفت: در طول این سالها مانند بسیاری دیگر از رویدادها، مشاهده کردم که با تغییر مدیران و مسئولان برگزارکننده، شکل و فرم این رویداد نیز تغییر میکند. اما آنچه به نظر میرسد این است که جشنواره هنرهای تجسمی فجر چندان مورد توجه قرار نمیگیرد و جدی گرفته نمیشود. البته طبیعی است که این جشنواره به اندازه سینما و موسیقی مورد توجه نباشد، اما به هر حال هنرمندان تجسمی هم توقع دارند که مناسب جایگاه آنها رفتار شود.