گروه تجسمی هنرآنلاین: تیرآرت به عنوان تنها آرت فر ایران که سه سال از عمر آن می‌گذرد، امسال به دلیل شیوع کرونا نتوانست میزبان هنرمندان، گالری‌ها و مخاطبان باشد و تنها نسخه مجازی آن در مردادماه برگزار شد. عدم وجود آرت فر در کشور ما از مسائلی است که سال‌های طولانی خلأ آن در جامعه تجسمی حس می‌شد و همچنان راه طولانی در پیش است تا آرت فری معتبر و بین‌المللی در ایران شکل بگیرد.
مریم مجد مدیر تیرآرت در گفت‌وگو با هنرآنلاین درباره ضرورت برگزاری آرت فرها گفت: داشتن آرت فر یک الزام و نداشتن آن یک کمبود است. ما وقتی چیزی را نداریم نمی‌توانیم چندان راجع به صدمات نبودن آن نظر دهیم، اما وقتی چیزی موجود است ضروریات و فواید آن کاملاً درک می‌شود.
مجد ادامه داد: بودن آرت فر به اقتصاد هنر کمک زیادی می‌کند زیرا آرت فر مکانی برای فروش آثار است و امکان مقایسه به وجود می‌آورد تا ببینیم کدام گالری‌ها چه نوع آثاری را ارائه می‌دهند. حق انتخاب خیلی زیادی برای خریداران وجود دارد و به مخاطب فرصت می‌دهد آثار متنوع را ببیند و با عرصه هنر آن شهر یا حتی در سطح بین‌المللی آشنا شود. معمولاً در آرت فرها برنامه‌های فرهنگی، نشست‌ها، سخنرانی‌ها و... نیز وجود دارد و کاتالوگ‌های آن‌ها به‌مرور تبدیل به دائره‌المعارفی برای وقایع هنری آن دوران می‌شود.
مدیر گالری اثر افزود: آرت فر معرفی خیلی خوبی از گالری‌ها و یک معرفی درجه یک برای هنرمندان است. در کشورهایی که آرت فر برگزار می‌شود هنرمندان توجه زیادی به نمایش آثارشان در آرت فر دارند و در صورتی که گالری اثر آن‌ها را ارائه نکند این مسئله برایشان ناراحت‌کننده است، زیرا تعداد بازدیدکنندگان آرت فر بسیار بیشتر از مخاطب هر گالری است.
مجد افزود: تیرآرت سال گذشته نزدیک به ۱۰ هزار نفر مخاطب داشت، بااین‌حال تیرآرت هنوز رویداد کوچکی است و نتوانسته است به صورت بین‌المللی عمل کند. هر چند که ما آمادگی برگزاری یک رویداد بین‌المللی و دعوت از گالری‌های خارجی را داریم اما شرایط قانونی هنوز برای ما مهیا نشده است.
او با بیان اینکه برگزاری آرت فر شور و هیجان زیادی ایجاد می‌کند و در دنیای تجسمی یک رویداد بزرگ است، گفت: این شور و هیجان باعث می‌شود تبادلات مالی سالم بین خریدار و گالری دار ایجاد شود. یک تفکر اشتباه در میان بعضی افراد وجود دارد که هر کجا داد و ستد مالی صورت می‌گیرد حتما در آن مشکلی وجود دارد، اما نقل و انتقالات مالی در آرت فرها کاملاً شفاف است. برگزارکننده آرت فر هیچ منفعت مالی از خرید و فروش آثار نمی‌برد و کمیسیون نمی‌گیرد، بلکه از اجاره دادن فضا به گالری‌ها درآمد دارد و بنابراین هزینه‌های آن کاملاً مشخص است.
مجد ادامه داد: گالری‌ها در آرت فر آثار هنرمندان درگذشته، اساتید و جوان‌ها را کنار هم نمایش می‌دهند و بالا بردن قیمت آثار یا رقابت اقتصادی در آن‌ها وجود ندارد. خریدار می‌تواند از هر گالری هر آنچه مورد نظرش است را خریداری کند و رقابتی برای اینکه بتواند به هر قیمتی اثر مورد نظر خود را به دست آورد وجود ندارد. حتی معمولاً خریداران سعی می‌کنند به قیمتی ارزان‌تر اثر مورد نظر خود را خریداری کنند. همه آمار خرید و فروش‌ها و نقل و انتقالات موجود است و هیچ اتفاق پشت پرده‌ای در آرت فر وجود ندارد.
او با بیان اینکه آرت فر محل عرض‌اندام هنرمندان به صورت انفرادی نیست، ادامه داد: هنرمند از طریق گالری و به انتخاب آن در آرت فر شرکت می‌کند. سلسله مراتبی برای معرفی هنرمندان وجود دارد و مهم است که گالری چه نظری برای معرفی هنرمند دارد.
مجد ادامه داد: کشف و معرفی هنرمند به عهده گالری است و آرت فر یا حراج هیچ نقشی در معرفی هنرمند ندارند. شناخت استعدادهای جدید و کشف هنرمندان جوان از وظایف آرت فر و حراج نیست بلکه گالری‌ها باید هنرمندان جوان را ردیابی کنند. هنرمندان جوان باید زحمت بکشند و آن‌قدر تجربه کنند و کارشان در جاهای مختلف به نمایش درآید تا بالاخره جایگاه خود را پیدا کنند.
او افزود: در شهر ما تعداد گالری‌ها بسیار زیاد شده و هرکدام از آن‌ها می‌توانند بسیاری از هنرمندان جدید را معرفی کنند، اما بسیاری از هنرمندان جوان می‌خواهند کار خود را با گالری‌های مطرح شروع کنند، درحالی‌که هیچ جای دنیا این‌گونه نیست و باید سلسله مراتبی طی شود. هنرمندان باید کار خود را از گالری‌های کوچک شروع کرده و رزومه به دست بیاورند و بعد به گالری‌های بزرگ‌تر، آرت فرها و حراجی‌ها راه پیدا کنند.
او با اشاره به تفاوت‌های آرت فر و حراج گفت: حراجی‌ها سازوکار متفاوتی دارند. آرت فر با گالری ارتباط دارد اما حراج با دیلرها و کلکسیونرها در ارتباط است. حراج باید بازار دست دوم را پوشش دهد، یعنی در حراج نباید از آتلیه هنرمند یا گالری که بازار دست اول است اثر دریافت شود. اگر از هنرمند زنده اثری به حراج می‌رود باید کاری از یک مجموعه یا اثری کمیاب باشد که ارزش بالایی پیدا کند. البته در کشور ما بسیاری از کارها با ساز و کارهای بومی انجام می‌شود و ممکن است در این زمینه هم تفاوت‌هایی با استانداردهای بین‌المللی وجود داشته باشد.
مجد درباره نقش دولت در برگزاری آرت فرها گفت: در هیچ جای دنیا برگزاری آرت فرها در دست دولت نیست. کار دولت تخصیص بودجه برای موزه‌ها و کارهای پژوهشی است و برگزاری رویدادهای تخصصی باید به بخش خصوصی واگذار شود. در همه دنیا بخش خصوصی در حوزه هنر چندان به دولت اعتماد ندارد چون ممکن است بحث سلیقه و نگاه دولتی مطرح شود. در کاری که ما انجام می‌دهیم بزرگ‌ترین نقش مراکز دولتی آن است که از یک نهاد خصوصی حمایت کنند تا کار تخصصی خود را انجام دهد و آسیبی به آن وارد نشود.