سرویس تجسمی هنرآنلاین: «طوبای زرین» نام بخش اصلی جشنواره هنرهای تجسمی فجر است که به شکل رقابتی برگزار می‌شود. هنرمندان سراسر کشور با ارسال آثار خود در شاخه‌های ده‌گانه هنرهای تجسمی، برای شرکت در این مسابقه بزرگ اقدام کردند و پس از بررسی آثار توسط شورای هنری، آثار منتخب برای نمایش در جشنواره معرفی شدند. در این گزارش نگاهی داریم به سه شاخه خوشنویسی، نگارگری و تصویرسازی.
در سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ۷۸ اثر خوشنویسی از ۶۹ هنرمند به نمایش درآمده است. خوشنویسی هنر کهن ایرانی است که در گذر زمان و با وجود همه تغییر و تحولاتی که در انسان و نحوه زندگی او به وجود آمده است، همچنان جذابیت‌های خود را حفظ کرده و علاقه‌مندان زیادی در میان هنرمندان و مخاطبان هنر دارد. در میان آثار به نمایش درآمده در جشنواره هنرهای تجسمی فجر، می‌توان شاهد آثار گوناگونی بود که در شاخه‌های مختلف خوشنویسی به وجود آمده و هرکدام طرفداران خود را دارد. همان‌طور که انتظار می‌رود تعداد زیادی از آثار این بخش به خوشنویسی کلاسیک اختصاص داشته و خط نستعلیق جایگاه نخست را در میان انواع خطوط دارد. پس از آن خط شکسته‌نستعلیق قرار دارد و تعدادی از آثار هم با خطوطی مانند نسخ، ثلث و... نگاشته شده‌اند. آثار خط نقاشی نیز حضور پر رنگی در این میان دارند و می‌توان جلوه‌های متنوعی از طرح و رنگ را در این آثار مشاهده کرد.
سعید خویه در یک تابلوی نقاشی‌خط، فضایی مانند کاغذهای ابر و باد را به وجود آورده است که در میان موج رنگ‌ها، حروف و کلمات فارسی به صورت محو و تنیده در زمینه دیده می‌شوند. سعید دولتی از همدان تنها با استفاده از فرم چند حرف فارسی و تکرار آنها روی بوم، یک ترکیب‌بندی رنگی را ایجاد کرده است. کسری کرکزی در تابلوی «مهر مادری» درون یک دایره از خطوط مختلف استفاده کرده است. بخش مرکزی دایره با خطی مدرن پر شده و در اطراف آن از خط نستعلیق استفاده شده است. کاظم خراسانی از مشهد با استفاده از خط کوفی و ترکیب حروف در میان رنگ‌ها و بافت‌ها، تابلویی را به وجود آورده است. هادی هنردوست از همدان با استفاده از دو رنگ مکمل زرد و بنفش اثری را به وجود آورده است که حروفی به خط نستعلیق در آن دیده می‌شود، اما ترکیب کلمات به‌گونه‌ای است که به جای خوانایی آنها، فرم و ترکیب‌بندی موردتوجه هنرمند بوده است. نیکتا پاکدامن از تهران و محمدباقر آزادکیا از ابهر نیز خوشنویسی را در بستری از نقوش سنتی ایرانی به کار برده و نقش‌مایه‌هایی از گلیم و گبه را در کار خود استفاده کرده‌اند.
ازهار شرکاء با خط نستعلیق به کتابت سوره حمد پرداخته و اصغر محمدی از زنجان، از خط نستعلیق برای نوشتن «صلوات خاصه» استفاده کرده است. نیما الکایی لاشکی که برگزیده یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است، شعری از مولانا را انتخاب کرده و مصرع‌ها و ابیات آن را روی خطوط منحنی یا درون دایره‌های متعدد نگاشته تا یک ترکیب‌بندی با فرمی قرینه را ایجاد کند. متین اعتباریان از اصفهان در تابلوی «دمی با حافظ» سیاه‌مشقی از حروف و کلمات نستعلیق را ارائه کرده است و محمد سلطانی لرستانی از کوهدشت، دعای نادعلی را در قالب چلیپا نگاشته است.
امیردانش مراغی از مراغه، که برگزیده پنجمین دوسالانه خوشنویسی است، سوره حمد را به خط شکسته نستعلیق نگاشته است. او کادر خود را به چند قسمت مختلف تقسیم کرده و در هر کدام از آنها به شکلی متفاوت به نگارش سوره آغازین قرآن کریم پرداخته است. ایمان وکیلی مطلق از اصفهان، مناجات‌نامه خواجه عبدالله انصاری را به خط شکسته به رشته تحریر درآورده است.
مریم ویسی تابلوی «بسم‌الله» را به خط کوفی نوشته است و محمد صالحی از این خط برای نگارش سوره توحید استفاده کرده است. سالار محمودیان در تابلوی «ربنا» از خط نسخ استفاده کرده و بر روی کاغذی ساده و بدون هیچ تزیین، دو رنگ سیاه و قرمز را در کنار هم قرار داده است. نظامعلی مرادی از همدان نیز خط نسخ ایرانی را به کار برده و «آیه الکرسی» را درون قابی تذهیب شده به رشته تحریر درآورده است. مرتضی شیرسلیمیان از یزد «نصایح به پسر آدم» را به خط نسخ کتابت کرده است.
محمدباقر آذرکیا، سیدرسول آقامیری، جواد ابراهیمیان، حمید احمدی، احمد احمدی حیدری، احمد ارجمندی، سهیل اسکندری، متین اعتباریان، نیما الکایی لاشکی، محمدکاظم امیدبخش، حمیدرضا اکبری، احمد بهروزی، محمد بیگدلی، فرامرز پالیزبان، نیکتا پاکدامن، مصطفی تاجیان، مسعود جان‌بزرگی، علی جعفری، امیر جلیلوند، مهرداد جمشیدی، مرتضی جهانی، کاظم خراسانی، بهروز خشکرودیان، عباس خواجوند، محسن خوشنویسان، سعید خویه، مجید داستانی، امیر دانش مراغی (دانشومند)، طاهره دهقانی، مهسا دواچی، سعید دولتی، محمود رحیمی عهد، مجید سعید کافی، محمد سلطانی لرستانی، فریبرز سلیمی، روح الله شاه کرمی، حامد شاه‌حسینی، ازهار شرکاء، لطیف شکری، محمد جواد شکوهی فر، مرتضی شیرسلیمیان، ناصر صادقی، محمد صالحی، احد صباحی کیا، سیدمهدی طاهری، محمد عابد، فرهاد عابدی سنگ نویی، مصطفی عابدینی، محمد عبدالهی، بهاران عسگری، شهرام عظیمی، حامد فقیهی، جواد لنگری، اصغر محمدی، عسکر محمدی تبار، سالار محمودیان، نظامعلی مرادی، رؤیا مرادیان، اکبر مشتاق پور، سید مجید موسوی مقدم، شهربانو نجفی، هادی هنردوست، محمود وطن خواه، ایمان وکیلی مطلق، مریم ویسی، کسری کرکزی، عبدالرسول یاقوتی و علیرضا یوسفی فر شرکت‌کنندگان بخش خوشنویسی سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
در بخش نگارگری و تذهیب سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ۷۸ اثر از ۷۲ هنرمند به نمایش درآمده است. شمسه یکی از فرم‌های رایج در تذهیب است که طرفداران زیادی دارد و خارج از بستر اصلی آن، یعنی کتاب‌آرایی، می‌تواند به عنوان تابلویی تزیینی حضور مستقل داشته باشد. اسراء صالحی در تابلوی «نگاه پدرم» شمسه ای را با رنگ غالب لاجوردی به وجود آورده است. مریم علیا از کرج نیز در اثری با عنوان «ققنوس تولد دوباره» شمسه را به شکل دایره‌هایی تو در تو نمایش داده که همگی گرایش به بالا دارند. فریده اشرفی یک جلد قرآن را تذهیب کرده است. لیلا ظهوریان نجار، سراسر کادر خود را با نقوش ظریف خطایی پوشانده و در میان صفحه یک شمسه را شکل داده است. الهام گل افروز نفوتی از رشت، کتیبه‌ای را با ظرایف فراوان تذهیب کرده است.
گل و مرغ نیز از شاخه‌های شناخته شده نگارگری است که در این جشنواره حضور دارد. سمیه سادات افشاری چمک از اصفهان تابلوی گل و مرغی را بر زمینه سیاه ارائه کرده است. مائده مهدوی گل و مرغ را تنها با استفاده از رنگ قهوه‌ای روی کاغذ سفید آورده است و زهرا کیا از اصفهان، سراسر کادر خود را با گل‌ها و پرندگان رنگین پوشانده و فضایی پر انرژی به وجود آورده است. سعید عباسی از اصفهان در تابلوی «دگردیسی» سراسر فضای گل و مرغ و زمینه را با تنالیته رنگ‌های قرمز و بنفش پوشانده و کمی دقت لازم است تا در میان این گل‌ها بتوان موجوداتی عجیب یا آدم‌هایی ترسناک و تغییر شکل یافته را مشاهده کرد.
زهرا سیدان در اثری با عنوان «صلح را روی بال‌های تو می‌نویسم» پرنده‌های چوبی را درون قاب گذاشته است که روی بدن آنها تذهیب شده است. سمانه شریفی ادیب بر روی بومی که با کاهگل پوشیده شده است، نقوشی را به کار برده که یادآور کاشیکاری در بناهای کهن ایران است.
در آثار نگارگری نیز با تابلوهایی مواجه هستیم که موضوعات مختلف را دربر می‌گیرند. عسگر کریمی قبادی در تابلوی «هریسن» چرخه حیات در طبیعت را نشان داده و حیواناتی که در حال شکار یکدیگر هستند در یک قاب دیده می‌شوند. سارا رهبر از اهواز در تابلوی «گفت‌وگوی سیمرغ و اژدها» با استفاده از رنگ طلایی روی زمینه سرمه‌ای، نبرد خیر و شر را با ظرافت فراوان به تصویر کشیده است. وجیهه مهدوی پور مازندرانی از بابل هم در تابلوی «نیایش» با استفاده از الگوهای شناخته شده نگارگری فیگور پیرمردی را ترسیم کرده است که در فضای کهکشان و میان اجرام آسمانی دست‌ها را بالا برده و نیایش می‌کند. صابر حلوانی از اصفهان نیز که برگزیده بیست و هفتمین جشنواره تجسمی جوانان است، در تابلوی «بر بند کشیدن ضحاک» با استفاده از تنالیته رنگ قهوه‌ای، ضحاک ماردوش را در حال مجازات نشان می‌دهد.
امیر حسین آقامیری، محمدرضا آقامیری، هادی آقامیری، پگاه ابراهیمی، محبوبه ابراهیمیان، فریبا ازهری، فریده اشرفی، فضل الله افشار، سمیه السادات افشاری چمک، الهام امین علی، مریم باباعلی، جواد برزویی، میلاد بیلکی، محمد رضا پارسا، پروانه پورکاوه، امیرارسلان تجویدی، نسیبه (نسیم) تقی زاده، زینب تورانلو، زهرا ثابت نیا، محمد جانبخش، مهرنوش حاتمی داریانی، صابر حلوانی، مجید حکیمی نیا، الناز داداش زاده ماهر، زهرا دوستی، سولماز راشدزاده، فرهاد رفیعی کرکوندی، سارا رهبر، محیا زارع، زبیر سعیدی، حبیب‌الله سوخته سرایی، زهرا سیدان، سحرسادات سیدی، زینب شاهی، آتوسا شاهی فخر، جواد شبان طاهری، سمانه شریفی ادیب، سارا شعله ور مبرهن، اکرم شیرپیشه، مریم شیروانی، ژیلا شیری، اسراء صالحی، لیلا صمدی، رؤیا طهماسبی، لیلا ظهوریان نجار، مریم عارفی، مهدی عباس زاده، شهلا عباسپور، سعید عباسی، مریم علیا، فاطمه غزالی، مجید فتاحی، رزا فرجام، سعید فروردین، مریم فضلی، هادی فقیهی، نگار فلاحی، زهرا قاضی پور، الهام گل افروز نفوتی، محیا محمد، ملیکا محمودی راد، پرنیا مدرسی، نسترن مدرسی، معصومه مدنی، پریسا معینی، میلاد مهتابیان پور، مائده مهدوی، وجیهه مهدی پور مازندرانی، میثم نیلی، فریبا کاظمی بهار، عسگر کریمی قبادی و زهرا کیا شرکت کنندگان بخش نگارگری سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
بخش تصویرسازی در سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر رتبه نخست در تعداد آثار را به خود اختصاص داده است. در این بخش ۲۱۲ اثر از ۹۹ هنرمند به نمایش درآمده است. در رشته تصویرسازی آثار به دو شکل سفارشی و شخصی تولید می‌شوند. این آثار گاه تصاویری بر اساس داستان‌ها و متن‌هایی هستند که برای چاپ در کتاب یا نشریات استفاده می‌شود و یا تصاویری هستند که هنرمندان برای بیان موضوع یا دغدغه شخصی خود ارائه می‌کنند. در بخش تصویرسازی جشنواره فجر نیز آثاری در هر دو دسته حضور دارد که در میان آنها می‌توان تکنیک‌های متنوع، نگاه‌های مختلف و فضاهای جذاب شخصی را مشاهده کرد. همچنین تعدادی از آثار به صورت نسخه اصلی به نمایش درآمده و تعدادی دیگر بر روی شاسی چاپ شده‌اند.
فرحناز نجفی در سه‌گانه‌ای با عنوان «سیب‌های مهربان» سه فضای مختلف را نشان داده است که سیب به صورت نمادین و در جایی غیر طبیعی، در آنها دیده می‌شود. مریم سادات سیادت در مجموعه «چوب به دست‌های ورزیل» بر اساس نمایشنامه‌ای از غلامحسین ساعدی، آثار سیاه و سفیدی را ارائه کرده است که با استفاده از خودکار روی کاغذ کشیده شده و انسان را در موقعیت‌های مختلف نشان می‌دهد.
سیما ریحانی از یزد در تابلوی خود از نگارگری ایرانی الهام گرفته و فضایی از باغ و درختان را از پس پنجره نشان می‌دهد. مجتبی مولایی چالچوقی از ابهر، سه اثر ارائه کرده است که هر کدام عنوان متفاوتی دارد. این آثار که فقط رنگ‌های زرد، نارنجی و سیاه در آنها دیده می‌شود، انسان را در موقعیتی بغرنج نشان می‌دهند.
سیده زهرا نبئی از ابهر در مجموعه «هدایت قرآن» به تصویر کردن داستان‌های قرآنی پرداخته و فهیمه آزاد از اصفهان یک مجموعه تصویرسازی را بر اساس داستان‌های کهن ایرانی ارائه کرده است. مریم کوچک نژاد از ساری در اثری از مجموعه «سرزمین عجایب» با استفاده از مداد سیاه و آبرنگ، کودکی را در موقعیت‌های مختلف نشان داده و هاله تاجی هم بخشی از تصویرسازی‌های مجموعه «من از چه می‌ترسیدم» را نمایش داده است که کودکی را در موقعیت‌هایی که باعث ترس او می‌شود نشان می‌دهد.
ریحانه نیکنامی تصاویری از مجموعه «کارخانه کلمه‌سازی» را ارائه کرده است و زهرا حائری در مجموعه «روضه» به نمایش تصاویری از جلسات روضه‌خوانی زنانه پرداخته است. علی فلاح کردی از قم داستان آشنای «شنل قرمزی» را تصویرسازی کرده و تصاویر سیاه و سفیدی ارائه کرده است که تنها بخش‌هایی از آن به رنگ قرمز دیده می‌شود. عادله پسندیده از مشهد نیز تصاویری را بر اساس مصرع «آمد بهار جان‌ها ای شاخ‌تر برقص آ» به نمایش گذاشته است.
فهیمه آزاد، مهناز ابراهیمی، سیده حکیمه ابراهیمی بروجنی، حسام احمدپوریان فرزین، هانیه احمدی، هیبت احمدی، مریم اخباری، شیما ادیب زاده، پریسا اصلانخانی، سما افلاکی ایلخچی، عاطفه الیاسی، سروناز امتیازی، ایمان امینی، پریسا اکبری شهرکی، فاطمه ایران زاد، سلیمه باباخان، پژمان باغین زاده، فاطمه باقری هفشجانی، ندا بشرخواه، نگار بنی هاشمی، علی پاک نهاد، عادله پسندیده، رضا پور زرین، سمیرا پورخلیل ممقانی، هاله تاجی، مهرانه جندقی شاهی، سمیه چراغعلی گل، زهرا حاءری، سید علیرضا حسینی، محمد حیدرپور، محمدمهدی حیدری، هلیا حیدری مقدم، بهاره خدامی، سمیرا خدایی، فاطمه خدیور، حمیده خسرویان، فاطمه خسرویان، بهار خوش نیت، آناهیتا داوری، محمد راعی، سجاد رافعی، مائده رام‌هرند، محسن رزاقی، مهرناز رشنو، سیما ریحانی، سمیه زارعی، فاطمه زمانه رو، زهرا زهدی، علی زورمند، مریم سادات سیادت، مهدی شاهپوری، الهام شکری، عاطفه شیدمودب، فائزه صدیف، شقایق صفائی، سمانه صلواتی، یگانه صنعتی، زهرا عاشوری، الهه عرفانیان شکیب، سالار عشرت خواه، آرام علایی اردبیلی، کتایون عمادی، نعیمه فاضلی، مجید فخارزواره، فرانک فرزاد ارجمند، مارال فروزش نژاد، محیا فلاح، علی فلاح کردی، آروین فولادی فر، فاطمه قابوستیان، شیرین قلیپور، بهزاد گیلانی، پریا لرستانی، فاطمه متأله، اکرم محققیان، زهرا محمدنژاد، نرجس محمدی، فاطمه زهرا محموودی، مهدی مزرعه فراهانی، امین مهرآفرین، سید سعید موسوی، سیده عطیه موسویان، مجتبی مولائی_چالچوقی، نسرین نادری طاقانکی، سیده زهرا نبئی، فرحناز نجفی، سحر نعمتی، ریحانه نوائی لواسانی، فرزانه نیشابوری، الناز نیک نام، ریحانه نیکنامی، عارفه هاتفی، فرهاد هدایت، باقر همتی، اعظم واضحی مقدم، شادی ودایی، شمیلا کاظمی نافچی، مریم کوچک نژاد و ناصر یاری پور شرکت‌کنندگان بخش تصویرسازی سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا ۳۰ بهمن‌ماه در موسسه صبا برپاست.