سرویس تجسمی هنرآنلاین: «طوبای زرین» نام بخش اصلی جشنواره هنرهای تجسمی فجر است که به شکل رقابتی برگزار می‌شود. هنرمندان سراسر کشور با ارسال آثار خود در شاخه‌های ده‌گانه هنرهای تجسمی، برای شرکت در این مسابقه بزرگ اقدام کردند و پس از بررسی آثار توسط شورای هنری، آثار منتخب برای نمایش در جشنواره معرفی شدند. در این گزارش نگاهی داریم به دو شاخه مجسمه و هنرهای جدید.
در سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر ۴۱ اثر از ۴۰ هنرمند در بخش مجسمه به نمایش درآمده است. این در حالی است که سال گذشته بخش مجسمه یکی از کمترین تعداد آثار را در خود داشت و تنها ۹ اثر در مسابقه این بخش شرکت کرده بود.
نسرین شاپوری آذر در یک مجسمه فیگوراتیو فلزی، تصویری فانتزی از انسان ارائه کرده و با کنار هم قرار دادن فرم‌های مختلف، پیکره مادر و فرزندی را ساخته است. مصطفی محسنی با کنار هم قرار دادن قطعات کوچک فلزی، فرمی را ساخته است که برگرفته از نقوش سنتی دست بافته‌های ایرانی است. ابوالفضل رفیعی دهنوی از یزد در مجسمه «سرو آزاد» فرم‌های ساده نیم‌دایره را روی هم قرار داده و این حجم استوانه‌ای بلند را نمادی از درخت سرو دانسته است. محمدعلی ملک پور نیز با تراش قطعه‌ای چوب، فرمی را ایجاد کرده است که هم‌زمان می‌تواند شبیه درخت یا شمع باشد.
سروش اطهاری با استفاده از ورقه‌های فلزی حجم صورت انسانی را ساخته است که امتداد اجزای صورت او بستری برای زندگی پرندگان شده است و سعید محمودی از یزد مجسمه‌ای از سر انسان ساخته است که فیگورهای کوچکی در مغز آن قرار گرفته‌اند. رامین احمدی از تبریز با استفاده از سفال یک حجم ساخته است که تاثیرگرفته از معماری سنتی ایران است و هم‌زمان بخش‌های مختلف یک بنای عظیم را می‌توان در آن دید.
سید مصطفی سروری از کرج، رنگ باختن هنرهای سنتی را مورد توجه قرار داده و یک مکعب ساخته است که با دقت و ظرافت زیاد، قطعات کوچک آینه روی آن سوار شده است و نور را به اطراف بازتاب می‌دهد، اما یک قطعه فلز با رد شدن از میان این مکعب زیبا، به آن آسیب رسانده است.
محمدرضا نوروزی از مشهد به موضوعی اساطیری پرداخته و نبرد اسفندیار با دو شیر را بازسازی کرده است. فرشته قاسمی روجی نیز در مجسمه‌ای با عنوان «تیمارگران عشق» به مسائل پیرامون شیوع کرونا در یک سال اخیر توجه داشته و پرستاری سفیدپوش را در حالی نشان می‌دهد که پروانه‌ها در اطراف او پرواز می‌کنند. مهدی سریزدی از یزد در مجسمه «شکستن حصار درون» با استفاده از قطعات آینه رنگی و فلز، ققنوسی را نمایش می‌دهد که حصار بدن خود را شکسته و با بدنی جدید در حال پرواز است. فائزه کرمی نیز در اثری تعاملی، تعداد زیادی مکعب که با مفتول‌های فلزی ساخته شده‌اند را درون هم قرار داده است و مخاطب می‌تواند با نور انداختن به آن‌ها یا جابه‌جا کردن مکعب‌ها، فرم‌های مختلف را ایجاد کند.
فرامرز احمدپور، رامین احمدی، اعظم استیری، سروش اطهاری، زهرا الهی، اعظم امیدی، جهانبخش امیربیگی، علی اکبری تیرابادی، زهرا بابازاده، محمدرضا پورکمالی راوری، وجیهه دانا سید آبادی، مجتبی دهش، محسن دهقانی زاده، سارا ذاکری فرد، آیناز رئوفیان، مینا رضایی، ابوالفضل رفیعی دهنوی، ارام ساعد موچشی، الیاس ستاری، سید مصطفی سروری، مهدی سریزدی، احمد سلیمانی، سید محمد سید اردکانی، نسرین شاپوری آذر، الهام شکری، ونوشه شکری، زهرا شیخ الحکمایی، هدایت صحرایی، فرشته قاسمی روجی، احسان گرمسیری، مصطفی محسنی، بنفشه محمدی سویی، سعید محمودی، محمد علی ملک پور، نگار نجیبی، روزبه نعمتی شریف، محمدرضا نوروزی، سبحان هاشمی پور، زهرا ودایی و فائزه کرمی شرکت‌کنندگان در بخش مجسمه سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
سال گذشته کم‌اقبال‌ترین بخش جشنواره مربوط به هنرهای جدید بود و تنها پنج هنرمند در بخش مسابقه این شاخه حضور داشتند، اما در سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر شاهد حضور ۳۸ اثر از ۳۶ هنرمند در بخش هنرهای جدید هستیم که آثار متنوعی در زمینه چیدمان، ویدئوآرت، پرفورمنس و... ارائه کرده‌اند.
سمیه آرزوفر در اثر چیدمانی خود، اتاقی تاریک را با جعبه‌های نورانی که بر روی زمین چیده شده‌اند، با نور آبی روشن کرده است. این جعبه‌ها به شکلی منظم در کنار هم قرار گرفته‌اند و در کنار یکدیگر نمایش‌دهنده نقوشی هستند که در معماری اسلامی درون گنبدها به کار می‌رفت و کثرت در عین وحدت را نشان می‌داد. نکته قابل‌توجه در این اثر، توهم عمقی است که در همه مکعب‌ها وجود دارد و مخاطب با نگاه کردن به آن‌ها احساس معلق بودن و سبکی می‌کند.
نعیمه رضازاد گروس در یک اثر ویدئوآرت با عنوان «زندگی» تصاویر متعددی از قبور شهدای گمنام را پشت سر هم نمایش می‌دهد. سنگ‌قبرهایی که هیچ اطلاعاتی روی آن‌ها وجود ندارد و با تغییر این عکس‌ها هیچ‌چیز به‌جز شماره ردیف و قطعه تغییر نمی‌کند. اشکان زهتاب در ویدئوآرت «بایپولاریته» که استعاره‌ای از ناتوانی آدم‌ها در برقراری ارتباط با یکدیگر است، یک تلفن قدیمی را نشان می‌دهد که فردی با چرخاندن اعداد شماره‌گیر قصد دارد با فرد دیگری ارتباط برقرار کند، اما به‌محض پایان شماره‌گیری، دست خود را روی دکمه قطع ارتباط می‌گذارد.
عبدالرحمن مجرد از اردبیل در چیدمان «کرونا به‌مثابه ابژه» سنگ‌قبرهایی را در میان تلی از خاک نشان داده و مواجهه انسان با مرگ را که در ماه‌های اخیر حضوری پررنگ‌تر یافته است، به نمایش می‌گذارد. محمدرضا علیمردانی نیز به موضوع کرونا پرداخته و با امید به پایان یافتن شیوع این ویروس در سال ۲۰۲۱، بخشی از پارتیتور سمفونی شماره ۹ بتهوون با عنوان «سرود شادی» را روی دیوار بازسازی کرده و به جای هر نت موسیقی یک ماسک قرار داده است. مهدیه ارزنی از بیرجند در چیدمان «یادگاری» تعداد زیادی ماسک رنگی را قاب گرفته است و صدیقه قائد امینی هارونی از مبارکه، در چیدمان «کرونا- کووید ۱۹» انبوهی از اشیا, مختلف را در نخ سفید پیچیده تا ضرورت رعایت نکات بهداشتی و همچنین محدودیت‌های انسان در یک سال اخیر را بکشد.
صمد قربان زاده از ارومیه، در یک چیدمان با عنوان «پوسته» تعداد زیادی ماسک فلزی محافظ که برای جوشکاری استفاده می‌شود را ارائه کرده و هم‌زمان ویدئویی از کار جوشکاری پخش شده و صدای آن در سالن شنیده می‌شود و نور حاصل از جوشکاری نیز بر ماسک‌ها می‌تابد. اما نکته قابل توجه آن است که در کادرهای کوچک روی ماسک‌ها که محل قرار گرفتن چشم کارگران است، تصاویری از بخش‌های مختلف بدن آن‌ها مانند دست، چشم، صورت و... قرار گرفته است که پوستشان بر اثر اصابت جرقه‌های آتش یا بریدگی، آسیب دیده است.
لنا یکتا و جهانبخش امیربیگی از همدان در چیدمان «هر آنچه از تو نمی‌خواهند» یک ماشین‌تحریر را به همراه مقدار زیادی کاغذ بر روی میزی قرار داده و این فرصت را برای مخاطبان ایجاد کرده‌اند که هر آنچه می‌خواهند تایپ کرده و با دیگران به اشتراک بگذارند. شیما آقایی در چیدمان «خواب غفلت» تلی از پشم گوسفند را بر زمین ریخته و بالای آن تعداد زیادی زنگوله آویزان کرده است و مخاطب با تکان دادن یک ریسمان می‌تواند صدای زنگوله‌ها را درآورده و حرکت یک گله گوسفند را تداعی کند. سجاد دادپور در ویدئوآرت «من باد تابلو» به نمایش اتفاقات پیش بینی نشده و تأثیر آن‌ها در زندگی انسان پرداخته است. او چند بوم سفید را در فضایی باز قرار داده تا با رنگ پاشیدن بر آن‌ها، فیلمی را تهیه کند. اما وزش باد شدید و تکان دادن و انداختن بوم‌ها روی زمین، باعث می‌شود هنرمند اختیاری برای ادامه کار به آن صورتی که مورد نظرش بوده نداشته باشد و به آنچه پیش آمده است تن دهد.
آلاء دهقانی، سمیه آرزوفر، شیما آقایی، سمیرا ابراهیمی، مهدیه ارزنی، کیانا اسکندری، حسین اکرمی، کیوان جعفری، ماریسا حبیبی جویباری، سارا حسین زاده قشلاقی، الهه حسینی، کاظم خراسانی، مهسا دواچی، آیناز رئوفیان، علیرضا زند، عنایت صحرایی، نگار عباسی فر، محمدرضا علیمردانی، زهره عنایتی راد، صدیقه قائدامینی هارونی، صمد قربان زاده، عبدالرحمن مجرد، ریحانه مقدم، رضا نصر اصفهانی، هادی نصیری، مریم یاحقی، لنا یکتا، امیر احمدی آهنگرنژاد، حافظ اصلانی، فاطمه پورذبیح، سجاد دادپور، نعیمه رضازاد گروس، اشکان زهتاب، محمد مظاهری - سرو، حمید قاسمی پیربلوطی و احسان مهدوی شرکت‌کنندگان بخش هنرهای جدید سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر هستند.
سیزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا ۳۰ بهمن‌ماه در موسسه صبا برپاست.