سرویس تجسمی هنرآنلاین: همه‌گیری ویروس کرونا اگرچه بسیاری از کسب و کارهای هنری و فرهنگی را دچار آسیب کرد، اما توانست زمینه‌های مغفول مانده در عرصه هنر را بازتعریف کند تا بتوان در تجارت آثار هنری بر آنها تکیه زد.
شاید در این روزها که موج تولید واکسن‌های کرونا را در سراسر دنیا شاهد هستیم و به نظر می‌رسد که در سال آینده میلادی شرایط جهان به حالت عادی خود بازگردد؛ اما تجارت‌هایی که در حاشیه این همه‌گیری در عرصه دیجیتال و فضای آنلاین شکل گرفته است؛ به نظر نمی‌رسد که به پایان عمر خود نزدیک شده باشند.
بسترهای به وجود آمده در زمینه عرضه آثار هنری اگرچه نتوانستند بار تمامی مشکلات به وجود آمده در پی همه‌گیری کرونا را به دوش بکشند اما نشان دادند که می‌توانند مکمل خوبی برای ایجاد اشتغال و حتی زمینه‌ای برای تجارت هنر باشند.
بر اساس نظرسنجی ArtTactic که یک شرکت تحقیقاتی در زمینه بازار است از مجموعه‌داران هنری که بیشترین مراجعه به سیستم‌عامل‌های دیجیتال برای گشت‌وگذار و خرید آثار هنری را در طی همه‌گیری ویروس کرونا داشته‌اند؛ بیشتر این خریداران هنر انتظار دارند که حرکت بازار هنر به دنیای مجازی ادامه‌دار و دائمی باشد.
این نظرسنجی که در هفته‌نامه "بارونز" که به صورت تخصصی به توسعه بازار و آمارهای مالی می‌پردازد، منتشر شده؛ نشان می‌دهد که بازارهای هنری آنلاین رونق خوبی در سال 2020 داشته‌اند.
در این نظرسنجی که از 552 مجموعه‌دار آثار هنری صورت گرفته 50 درصد آنها خرید آنلاین هنری را تجربه موفقی دانسته‌اند و البته نیمی دیگر همچنان ترجیح می‌دهند شخصاً به گالری‌ها و حراجی‌ها مراجعه کنند تا اینکه به هنر به صورت آنلاین نگاه کنند. اما نکته قابل توجه این است که در نظرسنجی سال گذشته این موسسه فقط 36 درصد شرکت‌کنندگان ترجیح می‌دادند در تجارت آنلاین هنر فعالیت کنند و حالا با ظهور ویروس کرونا این رقم در سال 2020 رشد 14 درصدی را نشان می‌دهد.
در میان چندین یافته در این گزارش ArtTactic که 9 ماه اول سال 2020 و پیش از سپتامبر (مهر) را بررسی کرده است. 86 درصد از این هزینه‌کنندگان بزرگ در دنیای هنر و مجموعه‌داران کلان از سیستم عامل‌های فروش آنلاین هنر بازدید کرده‌اند. در حالی که گزارش سال 2019 این شرکت نشان می‌دهد 69 درصد از این مجموعه‌داران در سال قبل به این فضا ورود پیدا می‌کردند.
در این نظرسنجی، 29 درصد به طور متوسط 10 هزار دلار یا بیشتر به ازای هر اثر پرداخت کرده‌اند، در حالی که این رقم در سال قبل 20 درصد بوده است. در سال جاری 11 درصد بیش از 50 هزار دلار خرید کرده‌اند، در حالی که تنها 4 درصد در 2019 چنین ریسکی را پذیرفته بودند.
البته این گزارش نشان می‌دهد که خرید آنلاین آثار هنری تحت سلطه کسانی است که کمتر از سه سال به جمع‌آوری آثار هنری ورود پیدا کرده‌اند و این مجموعه‌داران تازه‌کار 82 درصد خریدهای آنلاین سال 2020 را انجام داده‌اند که نسبت قالب توجهی به سال 2019 دارد که 36 درصد آنها از چنین فضایی خرید می‌کردند.
تغییر دیدگاه دو نسل
اگرچه در این گزارشات مالی رشد قابل توجه تجارت آنلاین هنر به خوبی برآورد شده است اما بر اساس پیش‌بینی بنگاه‌های اقتصادی هنر مانند بازل و یوبی‌اس هنوز فاصله ارقام جابجا شده در معاملات هنری حضوری با آنلاین فاصله بسیار چشمگیری دارند؛ اما همین شرکت‌های مالی نیز عقیده دارند تجارت آنلاین هنر دیگر به حاشیه نخواهد رفت.
گزارش‌های بازل و یوبی‌اس در سال جاری نشان می‌دهد که معاملات آنلاین هنری تنها 9 درصد از فروش جهانی 64.1 میلیارد دلاری آثار هنری در سال 2019 را تکرار کرده است.
اما چیزی که بازار آنلاین هنر را تهدید می‌کند، شکاف نسل‌ها و تغییر عادات خرید مجموعه‌داران هنری است که امکان دارد تا مدت‌ها طول بکشد.
گزارش تجارت آنلاین هنر شرکت خدمات بیمه‌ای Hiscox در سال 2019 نشان می‌دهد که 29 درصد از مجموعه‌داران هنری، جوان‌تر از 35 سال، گفته‌اند که تجربه خرید آنلاین را فقط 1 درصد کمتر از خرید در یک فضای فیزیکی ترجیح می‌دهند که این عدد قابل توجه است و نشان می‌دهد که جوانان فرق زیادی میان خرید حضوری و آنلاین قائل نیستند، اما در مقابل تنها فقط 10 درصد از کلکسیونرهای بالای 60 سال گفته‌اند که ترجیح می‌دهند هنر را به صورت آنلاین بخرند.
آندرس پترسون (Anders Petterson)، بنیانگذار شرکت تحلیلی بازار هنر (ArtTactic) که این نظرسنجی را درباره تجارت آنلاین آثار هنری تهیه کرده می‌گوید: "مقاومت مجموعه‌داران قدیمی در برابر خرید آنلاین در شرایط همه‌گیری کرونا هم وجود داشت. اما جوان‌ترها خیلی سریع‌تر با این موضوع سازگار شدند."
اما آنچه این نظرسنجی‌های در پی یافتن آن هستند توجه به موضوع خرید آنلاین آثار هنری است که تمامی گزارشات نشان از آن دارند با وجود اینکه ارقام معاملات آنلاین نسبت به خرید حضوی کمتر است اما تغییر نگاه نسل جوان در یک دهه آینده، تجارت حضوری و آنلاین را به یک سطح قابل توجه از توازن می‌رساند و پس از همه‌گیری کرونا دیگر بازار هنر به صورت آنلاین به حاشیه نخواهد رفت و رشد خود را به صورت متوسط تا یک دهه آینده ادامه خواهد داد.