سرویس تجسمی هنرآنلاین: فستیوال آنلاین پرفورمنسآرت هنرمندان آسیا 18 تا 20 مهرماه برگزار شد. محمود مکتبی کیوریتور این رویداد در گفتوگو با هنرآنلاین با بیان اینکه دو رزیدنسی "راه" از ایران و "hexxy duxxy box "از هند میزبان این برنامه بودند، گفت: این فستیوال بخش نخست از مجموعه برنامههایی پیرامون پرفورمنسآرت است که در این بخش به پرفورمنس در آسیا اختصاص داشت. ۲۶ هنرمند از کشورهای مختلف انتخاب شدند تا در مدت چهار روز به صورت زنده و آنلاین به اجرای برنامه بپردازند. هنرمندانی از ایران، هند، کرهجنوبی، چین، ویتنام، فیلیپین، نپال، سریلانکا و... در این رویداد حضور داشتند و کیوریتوری این پروژه توسط من و ساتادرو سوان باندوری از هند انجام شد. هر هنرمند در مدتی حدود ۱۵ دقیقه به اجرای برنامه پرداخت و پس از آن منتقدینی که برنامهها را دیده بودند در دو جلسه نقد و بررسی به بیان نظرات خود درباره اجراها پرداختند که حاصل آنها قرار است به زودی در کاتالوگی منتشر شود.
او با بیان اینکه ایده این فستیوال پیش از دوران کرونا شکل گرفته بود، افزود: با توجه به اینکه ما در رزیدنسی "راه" میزبان هنرمندانی از کشورهای مختلف بودیم، تصمیم داشتیم که با حضور تعدادی از هنرمندان ایرانی و هندی برنامههایی را در کشورهای مختلف آسیا، اروپا و آمریکای لاتین اجرا کنیم. اما پس از شیوع بیماری کرونا مجبور شدیم مدتی دست نگه داریم و با توجه به ادامه یافتن این شرایط به این سمت رفتیم که فستیوال را به صورت آنلاین برگزار کنیم و پس از آن هر زمانی که امکان سفر و اجرای برنامه فراهم شود تعدادی از هنرمندان این مجموعه در کشورهای دیگر به اجرای برنامه بپردازند.
مکتبی ادامه داد: سعی ما این بود که فضایی به وجود آوریم تا گفتوگویی میان هنرمندان کشورهای مختلف شکل بگیرد و این اتفاق در فضای آنلاین هم باعث شد مخاطبین بیشتری از کشورهای مختلف بتوانند شاهد اجراها باشند. در ابتدای شیوع کرونا برنامههای آنلاین هنری که برگزار میشد اغلب دارای شتابزدگی بود و چندان استفاده مفیدی از آنها نمیشد. اما با گذشت زمان هنرمندان ارتباط بیشتری با فضای آنلاین برقرار کردند و استفاده از مناسبات آنلاین جدیتر شد. ما هم حس کردیم با توجه به شرایطی که در حال حاضر وجود دارد میتوان استفاده درستی از این فضا داشت، بنابراین اجرای آنلاین این فستیوال نه از سر اجبار بلکه به عنوان استفاده درست از امکانات موجود بود.
او با بیان اینکه فستیوال دارای تم خاصی نبود، ادامه داد: موضوع کار هنرمندان آزاد بود اما عنوان "هر سایه میلیونها تنالیته دارد" را برای فستیوال درنظر گرفته بودیم و بهطورکلی اشاره به این داشت که همه ما تفاوتهای زبانی و فرهنگی داریم و هر زبان و فرهنگ جزئیات و تنالیتههای مختلفی دارد که آن زبان و فرهنگ را میسازد. بحث ما این بود که هنرمندان با توجه به فضای فرهنگی و هنری کشور خود به شکلی گردهم بیایند که این تفاوتها را هم خود هنرمندان و هم مخاطبان آنها ببینند. این اتفاق کاملا رخ داد و به عنوان مثال چندین کار در این مجموعه وجود داشت که بر پایه زبان شکل گرفته بودند و با وجود اینکه ایدههای آنها بسیار نزدیک به هم بود، اما اجراهای کاملاً متفاوتی داشتند و نشان میدادند که نوع برخورد هنرمند در هر کشور با مسئله اجرا و زبان کاملاً متفاوت است.
مکتبی ادامه داد: شرایط فعلی ناشی از شیوع کرونا باعث شده بود که هنرمندان هم از نظر محتوا و هم از نظر شیوه اجرا تحت تاثیر قرار بگیرند و گاه مجبور به ایجاد تغییراتی در ایدههای خود شوند و از اجرا در فضای باز به فضای بسته رو بیاورند. خیلی از کارها پیرامون روابط انسانی شکل گرفت، اما نه لزوماً برای بیان محدودیتها، بلکه بیشتر کارها وجه انسانی داشت و به این مسئله میپرداخت که هر کدام از ما در این شرایط و درگیریهایی که در زندگی معاصر داریم چه برخوردها و واکنشهایی ممکن است داشته باشیم.
او با بیان اینکه با توجه به امکانات موجود از نتیجه کار نسبتا راضی بوده است، افزود: دیدن این اجراها برای هنرمندان ایرانی بسیار روشنگر بود تا ببیند هنرمندان کشورهای دیگر چگونه کار میکنند و چه برخوردی با پرفورمنس دارند. در واقع نوع برخورد هنرمندان با پرفورمنس آرت موضوع مهمی بود که ما مدنظر داشتیم.
مکتبی ادامه داد: معمولاً در ایران بیشترین توجه به کشورهای اروپایی میشود و سعی داریم با هنرمندان این کشورها کار کنیم. اما تلاش ما این بود که در این دوره از فستیوال به کشورهایی بپردازیم که نسبت به اروپاییها کمتر به چشم میآیند، اما وقتی با هنرمندان آنها آشنا میشوید و کارهایشان را میبینید متوجه میشوید که کار آنها بسیار جدی است؛ اما به حد کافی دیده نمیشوند. همانطور که هنرمندان ایرانی در بسیاری از کشورها شناخته شده نیستند و کسی نمیداند که این تعداد زیاد هنرمند در ایران وجود دارد و کسی فضای فکری آنها را نمیشناسد.
این کیوریتور افزود: از ایران چهار هنرمند با نام اعظم طباطبایی، آنیما احتیاط، فواد علیجانی و امیر وارسته در این رویداد حضور داشتند. در انتخاب آنها تلاش کردم تنوعی میان هنرمندان باشد و فضای فکری و رویکرد آنها به هنر اجرا تفاوت داشته باشد. سعی کردم تا جای ممکن افرادی از طیفهای مختلف را انتخاب کنم تا آثار آنها سمت و سوی خاصی پیدا نکند و مخاطب خارجی با دیدن کارهای یکسان از هنرمندان ایرانی گمان نکند که پرفورمنس در ایران فقط به شکل خاصی محدود میشود. نمیتوانم ادعا کنم که پرفورمنسآرت ایران را کاملا در این فستیوال معرفی کردم اما سعی کردم نمایندگانی از طیفهای مختلف آن را معرفی کنم.