سرویس تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه "نقاشى قهوهخانهای" شامل پرده‌های مذهبى با مضامین حماسه کربلا در نگارخانه مهرسان برپاست. این آثار بخشی از مجموعه خصوصی جواد عقیلى است که خود از آخرین بازماندگان نقاشان قهوهخانهای است و در مدت 40 سال به حفظ و نگهداری این آثار اقدام کرده است.
نقاشی قهوهخانهای شیوه‌ای از نقاشی ایرانی است که جنبه روایی دارد و درون‌مایه‌های حماسی و مذهبی آن برگرفته از کتاب‌هایی مانند شاهنامه فردوسی و روایاتی مذهبی مانند حماسه عاشورا است. نقاشی قهوهخانهای در اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی شکل گرفت و هم‌زمان با جنبش مشروطه در ایران به اوج خود رسید. این نقاشی‌ها که توسط هنرمندان مردمی به وجود می‌آمد در قهوه‌خانه‌ها، تکیه‌ها و حسینیه‌ها ارائه می‌شد تا در نقالی‌ها یا عزاداری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
آنچه در نمایشگاه "نقاشى قهوهخانهای" ارائه شده است مجموعه‌ای از آثار برترین نقاشان قهوهخانهای مانند محمد مدبر، عباس بلوکى‌فر، حسن اسماعیل‌زاده، حسین همدانى، فتح‌الله قوللر، محمد فراهانى و علی‌اکبر لرنى را در معرض دید علاقه‌مندان قرار می‌دهد. تعدادی از این آثار "پرده درویشی" هستند که در ابعاد بزرگ و بدون قاب، برای استفاده در نقالی‌ها و نقل و انتقال به مناطق مختلف به وجود آمده‌اند. تعداد دیگری نیز نقاشی‌های کوچک‌تری هستند که بر روی چارچوب یا درون قاب قرار دارند و اغلب برای نصب در فضای بسته به وجود آمده‌اند. اگرچه همه این آثار حول محور ائمه اطهار (ع) شکل‌گرفته‌اند اما تعدادی از آنها مستقیماً به موضوع قیام عاشورا پرداخته‌اند و تعدادی دیگر سایر مضامین مذهبی را مورد توجه قرار داده‌اند.
محمد مدبر در تابلویی با عنوان "طفلان مسلم" به روایت سفر مسلم و فرزندانش از ابتدا تا انتها پرداخته و در تابلویی بخش‌بندی شده که هر بخش آن دارای یک شماره است، مراحل این سفر را به نمایش کشیده است. به این ترتیب بیننده با صحنه‌هایی متفاوت مواجه می‌شود که مانند تصویرسازی‌های هر صفحه از یک داستان، روایتی آشکار و روشن را برای او بازگو می‌کنند.
فتح‌الله قوللرآقاسی هم به موضوع طفلان مسلم پرداخته و در تابلویی 15 بخشی، صحنه‌هایی از سفر مسلم و فرزندانش و دستگیری و شهادت آنها را به تصویر کشیده است.
علی‌اکبر لرنی و محمدرضا حسینی نیز مشترکا پرده‌ای چندبخشی را نقاشی کرده‌اند که کل وقایع عاشورا و پس از آن را در بر می‌گیرد. در هر کادر کوچک از این پرده درویشی شاهد یکی از رویدادها و صحنه‌های رخ داده در کربلا هستیم. رد کردن امان‌نامه شمر از سوی حضرت عباس (ع)، شهادت حضرت علی‌اصغر (ع)، توبه حر، شهادت حضرت عباس (ع)، نماز امام حسین (ع) در ظهر عاشورا، گودی قتلگاه، بارگاه یزید و... از جمله صحنه‌هایی هستند که در این پرده به تصویر کشیده شده‌اند. اما در بخش مرکزی تابلو و در کادری بزرگ‌تر با قیام و انتقام مختار مواجه هستیم و سپاهیان یزید به شکلی دهشتناک به سزای اعمال خود می‌رسند.
جواد عقیلی در تابلوی "قیام مختار" همان صحنه مرکزی پرده‌ای که توسط علی‌اکبر لرنی و محمدرضا حسینی پرداخته شده بود را بازنمایی کرده و به جز تفاوت‌های اندکی در فضاسازی اثر و ظاهر اشخاص، تفاوت عمده کار او در قابی با حاشیه‌های تزیینی است که صحنه را دربر گرفته است.
عباس بلوکی فر در تابلوی "توبه حر" صحنه‌ای را به تصویر کشیده است که حر به خیمه‌گاه امام حسین (ع) آمده و مقابل ایشان زانو می‌زند تا از حضور خود در سپاه شمر توبه کند.
حسین همدانی در پرده‌ای که به وقایع عاشورا می‌پردازد شکل متفاوتی را برای روایت انتخاب کرده است. بیشترین فضای این اثر به 4 فیگور اختصاص پیدا کرده که دو صحنه متفاوت را روایت می‌کنند. یکی کشته شدن شخصی از سپاه دشمن توسط امام حسین (ع) و دیگری شهید شدن علی‌اکبر (ع) در آغوش امام حسین (ع). اما اطراف این فیگورها که می‌توانست زمینه و فضای منفی اثر باشد، کاملا با خرده روایت‌هایی پر شده است که صحنه‌های مختلف قیام عاشورا را با شخصیت‌های واقعی و موجودات خیالی بازگو می‌کنند.
همین صحنه و شیوه روایت در سه پرده دیگر هم دقیقا تکرار شده است. یک پرده توسط عباس بلوکی‌فر و علی‌اکبر لرنی نقاشی شده، دیگری توسط علی‌اکبر لرنی به تصویر کشیده شده است و پرده دیگر به قلم محمد فراهانی است. تنها تفاوت این پرده‌ها در چهره افراد، برخی از جزییات ظاهری و رنگ‌ها است و البته فراهانی به جای آنکه حضرت علی‌اکبر (ع) را در آغوش امام حسین (ع) نمایش دهد، ایشان را درحالی‌که تیر خورده است در کنار امام به تصویر کشیده است.
نمایشگاه "نقاشى قهوه‌خانه" تا ١٠ مهر ٩٩ در نگارخانه پردیس فرهنگى هنرى مهرسان واقع در میدان انقلاب، ابتداى کارگر شمالى، بالاتر از فرصت شیرازى ادامه دارد.