سرویس تجسمی هنرآنلاین: ندا درزی، هنرمند بینارشته‌ای و بنیانگذار سالانه هنر معاصر پرسبوک، در گفت‌وگو با هنرآنلاین با اشاره به اینکه سالانه پرسبوک از سال ۸۸ آغاز به کار کرده است، گفت: سالانه پرسبوک را با داوران خارجی آغاز کردیم و این سالانه در سه دوره نخست موضوع خاصی نداشت. آثار هنری در شاخه‌های گرافیک، تصویرسازی، نقاشی، مجسمه، هنرمحیطی و... به نمایش درمی‌آمد. اما از دوره چهارم بخش کیوریتوری و موضوعی به آن اضافه شد و پس از آن مرزبندی میان رشته‌ها را نیز برداشتیم، زیرا هنر معاصر دیگر به سمت تفکیک رشته‌ها نمی‌رود. از دوره پنجم نیز مبنای کارگاهی، آموزشی و نقد به پرسبوک اضافه شد و تا این دوره ادوارد لوسی اسمیت دبیر افتخاری سالانه پرسبوک بود. دوره‌های یک تا شش را در گالری‌ها و فرهنگسراها برگزار کردیم اما پس از آن تصمیم گرفتیم از فضای گالری خارج شویم و حتی با خروج از تهران به پروژه‌های مکان‌ویژه بپردازیم.
درزی ادامه داد: به نظرم جذابیت پرسبوک از زمانی شروع شد که این رویداد مکان ویژه شد. این رویکرد از سال ۹۵ با پروژه کبوترخانه‌‍های اصفهان آغاز شد، اما متاسفانه مسئولین اصفهان با ما همکاری نکردند و این مسئله باعث شد که آن دوره پرسبوک دو سال طول بکشد. وقتی قصد انجام یک پروژه مکان محور را دارید به هماهنگی‌های زیادی با نهادهای مختلف نیاز است و انجام آنها ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند.
او افزود: کبوترخانه‌ها محلی برای پرورش کبوتر بودند و درعین‌حال از کود آنها برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شد. بنابراین ساخت این بناها کاملاً محیط زیستی بوده و حتی خراب شدن آنها در طول سالهای بعد نیز به دلیل اینکه از خشت و گل ساخته شده بودند هیچ آسیبی به محیط‌زیست منطقه وارد نمی‌کند. توجه ما در پرسبوک نیز بر ارتباط مستقیم میان معماری و محیط بود. تنها دوره پرسبوک که توانستیم کتابی از آن منتشر کنیم همان سال بود و این کتاب به موزه متروپولیتن هم وارد شد. از همین دوره مستندنگاری و نمایش فیلم را هم آغاز کردیم و تصمیم گرفتیم کلیه فعالیت‌ها را به صورت تصویری ثبت کنیم تا امکان نمایش‌های بعدی آنها فراهم شود.
درزی ادامه داد: سال ۹۷ به یزد رفتیم و این بهترین تجربه ما در پرسبوک بود. موضوع این دوره تمرکز بر الیاف و نساجی یزد بود و یک کارگاه شعربافی که ۵۰ سال بلااستفاده مانده بود در اختیار هنرمندان قرار گرفت. به نظر من از این فضاها می‌توان برای برگزاری رویدادهای فرهنگی استفاده خیلی خوبی کرد. سال گذشته نیز همزمان با ثبت جنگل‌های هیرکانی در یونسکو، پرسبوک را در جنگل بکر سنگده برگزار کردیم. برای این رویداد چند سوال مطرح کردیم تا هنرمندان با توجه به آنها به خلق آثار خود بپردازند. متاسفانه با شرایط اجتماعی که پس از آن پیش آمد و بعد هم شیوع کرونا، نتوانستیم نتایج و فیلم‌های این پروژه را در تهران نمایش دهیم. امسال هم قصد داریم دهمین دوره پرسبوک را در صورت مناسب بودن شرایط در کاشان برگزار کنیم.
او با بیان اینکه فعالیت خارج از گالری ما را به سمت مردم برد، ادامه داد: این کار باعث شد که فاصله هنر را با مردم کم کنیم و به سمت هنر عمومی برویم. همچنین تلاش می‌کردیم از هنرمندان بومی هر منطقه نیز دعوت کنیم تا در این رویداد حضور داشته باشند، زیرا یکی از اهداف پرسبوک کشف استعدادهای بومی است. ما از هنرمندان شهرهای مختلف می‌خواستیم که پروپوزال‌های خود را بر اساس موضوع هر دوره به ما ارائه کنند و نتیجه این بود که با هنرمندان خوبی آشنا شدیم که با توجه به شناخت کافی از فرهنگ بومی خود می‌توانستند آثار خوبی در رابطه با موضوع خلق کنند.
او درباره چگونگی ایجاد رویکرد محیط زیستی در پرسبوک گفت: رویکرد محیط زیستی پرسبوک از دوره پنجم و با موضوع آب شروع شد. آن زمان کمتر به مسئله فقدان آب پرداخته می‌شد و ما احساس کردیم لازم است که توجه بیشتری به این مسئله شود. در دوره ششم نیز موضوع طبیعت‌زدایی را مطرح کردیم و به پوشش جنگلی و گیاهانی که رو به زوال هستند توجه داشتیم. اما هنر محیط زیستی صرفاً به طبیعت نمی‌پردازد بلکه به محیط‌زیست انسان و همه ویژگی‌های آن توجه دارد. ما هم به این اصل پایبند بودیم که به سمت داشته‌هایی برویم که در زندگی مدرن از بین رفته‌اند، مانند نساجی دستی که به دلیل وجود کارخانه‌های نساجی منسوخ شد.
درزی ادامه داد: یازده سال پیش فعالیت پرسبوک از فضای مجازی شروع شد و از همان زمان شیوه متفاوتی برای ارتباط با مخاطبان و هنرمندان داشتیم. کار در فضای مجازی باعث شد مخاطبان زیادی را جذب کنیم و با هنرمندان جدیدی آشنا شویم. نوآوری در روش برگزاری پرسبوک باعث شد که هم فراخوان را گسترده‌تر اعلام کنیم و هم کارها بهتر دیده شوند.
درزی افزود: از جایی به این نتیجه رسیدیم که باید فعالیت بینارشته‌ای داشته باشیم. در این سال‌ها مشاورانی مانند بهنام کامرانی و پاملا کریمی داشتم که به من گفتند هنر در جهان به سمتی می‌رود که با دانشمندان وارد گفتگو شود و صحبت‌های چند سویه شکل بگیرد. اینکه فقط از دیدگاه هنر به یک موضوع نگاه کنیم درست نیست و به همین دلیل از دوره پنجم همه پروژه‌های پرسبوک پژوهش‌محور هستند و قبل از برگزاری هر رویداد پژوهشی برای انتخاب و تبیین موضوع انجام می‌شود. به عنوان مثال برای موضوع جنگل‌های هیرکانی نمی‌خواستیم نظر شخصی بدهیم یا از منابع اینترنتی استفاده کنیم و به همین دلیل با دو اکولوژیست درباره مسائل زیست محیطی مشورت کرده و از نظرات آنها در تبیین موضوع پروژه استفاده کردیم. ما نمی‌خواهیم صرفاً با هنرمندان در ارتباط باشیم بلکه افراد مختلفی مانند جامعه‌شناس، معمار، دانشمند و... درباره موضوعات مختلف نظر می‌دهند تا بتوانیم آثار خود را با بنیان‌های قوی به وجود آوریم.
او با اشاره به اینکه تعداد محدودی از هنرمندان ایرانی در زمینه هنر محیط زیستی فعالیت می‌کنند، گفت: من دوست دارم این کار فراگیرتر شود و دغدغه‌های اجتماعی و محیط زیستی موضوع کار هنرمندان بیشتری باشد. در سالهای اخیر افرادی مانند احمد نادعلیان و شاگردان او در این زمینه فعالیت کردند اما موضوعاتی مانند مسائل آب، جنگل‌ها، کویرها و... همچنان توجه قشر محدودی از هنرمندان را به خود جلب کرده است. من هم متوجه شدم که یک‌تنه نمی‌توان این کار را انجام داد و باید گروهی تشکیل دهیم که هر کدام در راستای یک موضوع مشخص بتوانند حرف خودشان را بزنند و درعین‌حال صدای واحدی داشته باشیم. البته نمی‌توان کسی را مجبور کرد که به هنر محیطی بپردازد زیرا امرار معاش از این راه دشوار است و هنرمندان برای انجام این کارها نیاز به حمایت دارند. پرسبوک هم از دوره ششم با اسپانسر به کار خود ادامه داد و افرادی مانند علیرضا سمیع‌آذر یا موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر به ما کمک کردند، زیرا انجام این کار بدون اسپانسر بسیار دشوار است.