سرویس تجسمی هنرآنلاین: اشا صدر و رامین اعتمادیبزرگ، دو هنرمند حوزه تجسمی که سالهاست با هم کار میکنند، چند سالیست که با پروژه "دستهای ماندگار" سر و کار دارند، پروژه بزرگی که آنها را بیش از یکسال است که از خاورمیانه به ینگهدنیا کشانده تا به قول خودشان در پاسداشت نامآوران هنر ایران، تاریخ شفاهی معاصر را به روایت خودشان ثبت کنند. با آنها پیرامون این پروژه و فعالیتشان در امریکا گفتوگو کردهایم که حاصل آن را میخوانید.
بیش از یکسال است که به امریکا سفر کردهاید. آنجا به چه کار مشغول هستید؟
رامین اعتمادیبزرگ: همانطور که میدانید من نزدیک به ده سال است که دارم روی یک پروژه خاص کار میکنم. پروژه "دستهای ماندگار". این مجموعه منحصر به فرد پروژه ساختن مجسمه دست تاثیرگذارترین شخصیتها در حوزه فرهنگ و هنر ایران است. هنرمندان به نامی در حوزههای مختلف از سینما و تجسمی گرفته تا ادبیات و تئاتر که اکثر آنها جوایز بزرگ و بینالمللی همچون جایزه اسکار، جایزه گرمی، جایزه گوته، نشان شوالیه و …در کارنامه دارند با این مجموعه همراه شدهاند. مثل آقای اصغر فرهادی، کیهان کلهر، محمود دولتآبادی، محمود حسینیزاد، خانم ایران درودی، آیدین آغداشلو، لوریس چکناواریان، علیاکبر صادقی، فرهاد ناظرزاده کرمانی، صادق بریرانی، کامبیز درمبخش، هاس زارع و... ما تصمیم گرفتیم این پروژه را در بیرون از ایران با هنرمندان ایرانی به نام ادامه دهیم بنابراین بعد از ورودمان به آمریکا سعی کردیم با این هنرمندان تماس بگیریم. با تعدادی از این اساتید صحبت کردیم. دست دو هنرمند سرشناس آقای ابراهیم حامدی و نورالدین زرینکلک را ساختیم و با هنرمندان دیگری صحبت کردیم به همین دلیل از غرب آمریکا به شرق آن آمدیم اما متاسفانه کرونا باعث شد روند خوبی که در حال اتفاق افتادن بود متوقف شود. ما امیدواریم زودتر این دوران تمام شود و بتوانیم بخش دوم پروژه "دستهای ماندگار" را دوباره شروع کنیم.
اشا صدر: پروژه ساخت موزه دستهای ماندگار بسیار سخت و زمانبر است که ما تا اینجا خیلی خوب آن را پیش بردهایم. در عین حال که رامین مجسمه دست هنرمندانی که برای فرهنگ و هنر ایران تلاش بسیار کردهاند را میسازد من ویدیو آرتهایی را از این پروسه میسازم تا بعدا به صورت چیدمانی با مجسمهها ارایه خواهند شد. این مجموعه درواقع به پاسداشت و احترام به هنرمندان پیشکسوتمان ساخته میشود آن هم در زمان حیاتشان، در واقع برای ما یک ادای دین است. من از هفت سال پیش که به پروژه اضافه شدم ویدیوآرتهایی برای مستندکردن پروژه میسازم که خودش مستلزم تحقیقات طولانیاست و فکر میکنم باید حس آن هنرمند حین ثبت دستهایش را منعکس کنم پس باید آن هنرمندان را خوب بشناسم و آثارشان را ببینم. من و رامین دو نفری این پروژه را پیش میبریم و طبیعتا در امریکا مسافتها طولانی هستند و همین باعث میشود کمی کار سختتر هم باشد. مثلا همین فاصله غرب تا شرق مساله کمی نیست هر چند اگر از کرونا بگذریم فکر میکنم ما توانستهایم پروژه را تا اینجا به خوبی پیش ببریم.
پروژهی دستهای ماندگار چه آیندهای در پیش دارد؟
اشا صدر: این مجموعه میتواند تا بینهایت و حتی بعد از ما ادامه پیدا کند. من نه در ایران و نه در خارج از ایران نمونه مشابهش را ندیدم و حتی میتواند موزهای در حال چرخش باشد و در شهرها و کشورهای مختلف به نمایش دربیاید و افراد بتوانند با این مجسمهها و اینستالیشن (چیدمان ویدیو-مستندها) ارتباط برقرار کنند.
رامین اعتمادی بزرگ: این مجموعه شبیه گنج است. چه به لحاظ متریال و تکنیک و چه به لحاظ اشخاص منحصر به فرد حاضر در پروژه. تصور کنید این مجموعه روزی موزه شود و بتوانید این دستها را همراه با اینستالیشنها همزمان ببینید! در ایران مذاکراتی داشتیم اما نتیجه دلخواه حاصل نشد و در امریکا هم پیشنهاداتی برای اسپانسرینگ داشتیم اما بیشتر دلمان میخواهد کسانی در حمایت از این پروژه گام بردارند که دغدغه فرهنگی و هنری بالایی داشته باشند و استقلال این مجموعه همچنان حفظ شود.
اشا صدر: تصور کنید وارد موزهای میشوید که دستان کسانی که زندگی شما را تحت تاثیر قراردادهاند را از نزدیک ببینید و حس کنید. با تمام جزییات و ظرافتهای یک دست. چین و چروک دست بعضی از این اساتید که عمری از آنها گذشته بینظیر است. در کنارش ویدیوی کوتاهی میتوانید تماشا کنید که تجربه آن شخص حین قالبگیری دستهاست.
برای ارائه این پروژه چه کردهاید؟
رامین اعتمادیبزرگ: سالها قبل این پروژه تخیلی در ذهن من بود و من در این سالها یاد گرفتهام چطور به تخیلاتم رنگ واقعیت ببخشم و میدانم برایش باید صبر و تلاش کنم. برای تبدیلشدن این پروژه به موزه ما راه زیادی رفتهایم. سعی کردهایم با بهترین کیفیت مجسمهها را بسازیم و با سختگیری ویدیوها را ساختهایم. حتی بالاتر از استانداردها بودهایم اما برای ساخت موزه بسیار دوست داریم با هرکس که دغدغه فرهنگ ایران را دارد رایزنی کنیم تا بتوانیم پروژه موزه را واقعی کنیم.
اشا صدر: من هم با رامین موافقم. ما سعی کردیم روی تولید همه انرژیمان را بگذاریم و کاری غیرممکن را دونفری ممکن کردهایم. برای اینکه این مجموعه طوری باشد که همه بتوانند آن را ببینند و لذت ببرند نیازمند آن است تا گروه ما از این دونفر فراتر برود و کسانی به محقق شدن موزهای که ابتدا آثارش تولید شده کمک کنند.
رامین اعتمادیبزرگ: این پروژه کاملا تحقیقاتی هم هست. صرفا ساخت یکسری مجسمه و ویدیو نیست. وقتی تکمیل شود منبع خوبی به لحاظ مردمشناسی است.
اشا صدر: بهنظرم این مجموعه یکجور تاریخ شفاهی معاصر ایران است. تاریخ شفاهی اشخاصی که عمر فعالیت حرفهایشان را صرف ساختن چیزی کردهاند. چیزی که یا ما تا امروز از آن منتفع شدهایم یا بهزودی خواهیم شد.
رامین اعتمادیبزرگ: یکجور تاریخ شفاهی غیررسمی به روایت ما.
موازی با این پروژه چه پروژههای دیگری را پیش بردهاید؟
اشا صدر: چالش همگانی کرونا ما را به قرنطینه برد و سعی ما اینبود که در دورانی که نمیتوانیم پروژه ساخت موزه "دستهای ماندگار" را پیش ببریم، تدوین برخی ویدیوها و یا حتی تدوین مجددشان را پیش بردیم. همینطور من کلاسهای آنلاین تاریخ هنر برگزار کردم. هنر معاصر نیازمند سواد برای دیدن و خوانش است همین ضرورت باعث شد به فکر برگزاری این ورکشاپها باشم. در عین حال دارم اینستالیشن یا چیدمان هنری کار میکنم متاثر از کرونا به اسم "ریسک شماره ۲". امیدوارم همه به سلامت از کرونا بگذریم و اطمینان دارم این پدیده اثری عمیق بر هنر و فرهنگ و مسیری که در پیش دارد خواهد گذاشت. بیش از هر زمان دیگری همه در این دوران حس کردند زندگی صرفا داشتن خوراک و سرپناه نیست و به اهمیت خلاقیت و سرگرمی در زندگی پی بردند. این نیازها سبب بازنگری جدی در زندگی جوامع مدرن شده است. از طرفی هر دوی ما در حال ساختن آثاری برای پروژه بزرگ موسیقیایی-هنری "بنیآدم" هم هستیم که به زودی درباره آن بیشتر خواهید شنید.
رامین اعتمادیبزرگ: در بدو ورود به امریکا موازی با پروژه دستهای ماندگار، آرتیستتاکی درباره مجموعه آثارمان داشتیم و همینطور نشستی درباره هنر معاصر ایران. همینطور قرار بود نمایشگاهی از مجسمههایم در شهر واشنگتن داشته باشم که تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاد. در این ایام در حال ساخت دو مجموعه مجسمه جدید هستم یکی با عنوان "کووید ۱۹" و دیگری هم با نام (در بزرگداشت کووید ۱۹) که تا امروز سه مجسمه از این مجموعهها ساخته شده و آماده تولید نهایی هستند و ساخت مجسمهها ادامه خواهد داشت. کلاسهای طراحی آنلاین هم برگزار میکنم. راستش تا پیش از این خیلی به تدریس طراحی و مجسمهسازی به صورت آنلاین موافق نبودم که به نظر میرسد بسیار هم تجربه جالبی است و یقینا به زودی کلاس مجسمهسازی آنلاین هم برگزار میکنم.