سرویس تجسمی هنرآنلاین: در میان جشنوارهها و مسابقاتی که در طول سال برگزار میشوند کمتر رویدادی است که توجه خود را معطوف به "کار" بهعنوان یک موضوع و دغدغه مهم اجتماعی کرده باشد. موضوعی که از دریچه حوزه فرهنگ و هنر و نگاه تیزبین هنرمند، ابعاد آن میتواند هرچه بهتر شکافته شود و به برنامهریزان و مدیران مربوط نقشه راه دهد. با توجه به این موضوع مهم اجتماعی و کوشش عکاسان در نمایش واقعیتها و آگاهیبخشی به جامعه در ارتباط با کار، نخستین مسابقه بینالمللی عکس کار ایران به همت مرکز کار ایران فراخوان خود را منتشر کرد.
مسعود زندهروح کرمانی عضو هئیت مدیره انجمن عکاسان ایران و داور این مسابقه در گفتوگو با هنرآنلاین در رابطه با رویکردهای مسابقات عکس و هدفگذاری آنها گفت: اگر یک جشنواره در آغاز شکلگیری خود با یک طرح و نقشه راه حرکت کند، از دوره سوم به بعد دورۀ اوج آن جشنواره است و میتوان امیدوار بود که در میان اهالی آن رشته هنری مورد اقبال قرار گیرد. بدون شک جشنوارههایی که تعداد دورههای آنها دو رقمی شده است، خیلی جریانسازتر هستند و اگر میخواهیم کاری اساسی کنیم باید حتماً در برنامههای خود جزئیتر عمل کنیم. مسابقات عکاسی زمانی ارزشمند هستند که در چند سال متمادی استمرار داشته باشند و در طول سالیان آتی خود با تغییرات در نحوۀ اهدای جوایز، انتخاب نوع موضوعات، نمایش آثار و.... سعی کنند تا بهروزتر گام بردارند.
او با اشاره به اینکه انتظارات مدیران از اولین دورۀ جشنوارهها باید با دور نگاهی کارشناسانه همراه باشد، افزود: جشنواره یا مسابقهای که تازه قدم به میدان گذاشته است و با حرف جدیدی وارد عرصه فرهنگی و هنری شده است را نباید با جشنوارهای که چند دوره از عمر آن میگذرد مقایسه کرد. بلکه اگر شورای سیاستگذاری این جشنوارهها با نگاه تخصصی اقدام به تشکیل آن کنند و حمایت خوبی را از جامعه عکاسان به عمل آورند میتوان امیدوار بود تا در آینده جایگاه خوبی را در میان جامعه عکاسان باز کنند.
داور نخستین دوره مسابقه بینالمللی عکس کار ایران، رجوع عکاسان به آرشیو را یکی از آفتهای بعضی عکاسان جشنوارهای برشمرد و گفت: اینکه با دیدن فراخوان، سادهترین راه را رجوع به آرشیو و جستجو براساس موضوع جشنواره بدانیم، کار اشتباهی است و طبیعتاً خیلی هم نباید انتظار موفقیت داشت. تولید اثر در جشنواره است که آن را زنده نگه میدارد و این مهم محقق نمیشود جز با تغییر رویکرد، موضوعات و بهروز کردن فراخوان جشنوارهها در هر دوره. بارها دیده شده که خیلی از جشنوارهها که در چند دوره بدون تغییر ظاهر شدهاند از رونق آنها کاسته شده و کمرنگتر ظاهر شدهاند.
او ادامه داد: بدون شک اگر مسابقه عکس کار ایران هم میخواهد موفق شود باید در این مسیر با عمل کردن به خیلی از تعهداتی که ابتدا در فراخوان مطرح شده به صورت جدی عمل کنند و به مواردی مثل نمایش آثار در نمایشگاههای مختلف و ... که خروجی یک جشنواره است، توجه زیادی نشان دهند. اگر این موارد اتفاق افتاد میتوان امیدوار بود که مسابقه عکس کار ایران پس از چند دوره نقل محفل جامعه عکاسان شود.
زندهروح کرمانی، عکاسان را به فکر و نگاه تخصصیتر نسبت به موضوع کار دعوت کرد و گفت: شغلهای بسیاری در گوشه و کنار زندگی ما وجود دارند که خیلی از آنها از دید جامعه مغفول مانده است و یا بعضی از مشاغل رو به نابودی هستند. این رویدادهای هنری میتوانند به نمایش هر چه بهتر آنها در میان مردم کمک کنند، البته به شرطی که برای نمایش حداکثری آثار هم تلاش شود تا آثار برگزیده اشتراک خوبی با مردم جامعه داشته باشند.
عضو هیئتمدیره انجمن عکاسان ایران، اقدام مرکز کار ایران را در ایجاد این مسابقه قابلتقدیر دانست اما لازمۀ آن را مهیا بودن پیششرطهایی دانست و افزود: موضوع کار شاید در نظر اول برای هنرمند ایجاد دغدغه نکند و فارغ از هرگونه اهمیت موضوع به سراغ عکسهای آرشیوی خود بروند. برای این منظور میتوان با برگزاری دورههای آموزشی و یا تفسیر مشاغل از نظر برگزارکنندگان و ... بتوان فضا را برای تولید در جشنواره مهیا کرد.
این عکاس پیشکسوت، محورهای بسیار زیاد این مسابقه را در تولید آثاری متفاوت یکی از نقاط مثبت آن خواند و اظهار کرد: زندگی جامعه عکاسان در شرایط اقلیمی و فرهنگی متفاوت و شغلهایی که پیرامون خود دارند میتواند ما را با عکسهای بسیار زیادی روبرو کند. از این منظر شاید در نوع خود جزو موضوعاتی است که کمتر به آن پرداخته شده و ما را با خیلی از مشاغلی که تاکنون کمتر به چشم آمدهاند روبرو میکند. فردی که در یک نقطه دور افتاده زندگی میکند ممکن است مشاغل محلی مرتبط با منطقه خود را ببیند که از نظر یک عکاس شهری مغفول مانده است. امیدوار هستم که عکاسان با توجه به متنوع بودن محورهای فراخوان سعی کنند به سمت شغلهایی بروند که بکرتر و نابتر است.
زندهروح کرمانی، گلایههای عکاسان پس از داوری جشنوارهها را به دور از کارشناسی دانست و گفت: وقتی هنرمند کاری را به داوری میفرستد باید اجازه دهد تا از نظر داوران انتخاب شود و از اعمالنظر شخصی که اثر من بهترین است پرهیز کند. تصور کنید که 3000 اثر به دبیرخانهای ارسال میشود و داوران باید از میان این همه اثر دست به انتخاب بزنند، درحالیکه طبق تصور شخصی صاحبان آنها، بهترین اثر متعلق به خودشان است. نکتهای که باید روشن کرد این است که چند فاکتور مبنای قضاوت داوران قرار میگیرد و موضوع اساسنامه و محورهای فراخوان، میزان خلاقیت و جنبههای زیبایی شناسانه از نظر فرم و ترکیببندی و... است که همه با هم نمره نهایی یک اثر را شکل میدهد.
او نمایشگاه پایانی جشنوارهها را ویترین آثار و خروجی کار توصیف کرد و گفت: این موضوعی است که خیلی از جشنوارهها آن را جدی نگرفتهاند و تنها به نمایش آثار در فضای مجازی اکتفا کردهاند که به نظرم کار اشتباهی است. یک جشنواره و مسابقه با نمایشگاه پایانی آن معنا پیدا میکند و حتماً آثار باید روی دیوار قرار گیرد تا مردم آنها را از نزدیک ببینند. بالطبع تماشای عکس به صورت مستقیم و رو در رو حس و حال دیگری دارد. بهعنوانمثال فیلم سینمایی را در تبلت هم میتوان دید ولی تماشای آن در فضای سینما، حس و حالی دیگری دارد.
زندهروح در پایان بیان داشت: بارها در داوریهای مختلف این را گفتم که عکاسان اگر محورها و موضوعات را مطالعه کنند خیلی بهتر به فهم موضوع کمک میکند و آثار مرتبطی را به جشنواره ارسال میکنند. بنابراین پیشنهادی که به عکاسان دارم این است که در هر جشنوارهای فراخوان را با دقت مطالعه کنند. امیدوارم با توجه به گستردگی موضوع مسابقه کار، عکاسان با دید بازتری به تولید اثر اقدام کنند و با توجه به اینکه در نوع خود این موضوع خیلی کمتر در جامعه هنری به آن پرداخته شده است، امیدوارم که شاهد ارسال آثار خوبی به دبیرخانه مسابقه باشیم.