سرویس تجسمی هنرآنلاین: نمایشگاه مجموعهای از آثار دورههای مختلف کاری محمد احصایی در گالری بوم برپاست. در این نمایشگاه آثاری متنوع به نمایش درآمده است که با رویکردهای مختلف در طول چند دهه خلق شدهاند. احصایی از هنرمندان معتبر ایران است که نقاشی و خوشنویسی را درهمآمیخته و با حفظ اصول و قواعد کهن خوشنویسی، تابلوهایی چشمنواز با شیوه بیان خاص خود را به وجود میآورد.
قدیمیترین اثر موجود در این نمایشگاه تابلویی از مجموعه "الفبای ازلی" و مربوط به سال 1354 است. احصایی این نوع آثار را در آن زمان با توجه به اسم اعظم "الله" آغاز کرد و تابلوهایی را به وجود آورد که نه تنها در زمان خود بسیار نو و بدیع بودند، که همچنان جذابیت خود را حفظ کرده و با استقبال علاقهمندان هنر مواجه میشوند.
آثار مجموعه "الفبای ازلی" اگرچه موضوعی یکسان دارند اما رعایت نکات جزئی باعث میشود تکرار و یکنواختی در آنها به وجود نیاید و هر تابلو دارای ویژگیهای خاصی باشد. در این مجموعه کمتر از رنگ استفاده شده و اغلب شاهد تقابل سیاه و سفید و همچنین خاکستریهای رنگی هستیم که کلمات را به اشکال مختلف ترسیم میکنند. اما این محدودیت رنگی با حرکتهای دستی همراه شده است که با ریتمی منظم بر سطح کاغذ یا بوم حرکت میکند و خطوط موازی و منحنی را با دقت در کنار هم قرار میدهد.
آثار این مجموعه تا دهههای بعد هم ادامه پیدا کرده و گاه با دور شدن از خوانایی کلمه، به ترکیبی از فرمها تبدیل شدهاند. هنرمند گاه رنگ را نیز وارد این آثار کرده اما باز هم تاکید او بر کمتر شدن جلوههای بصری است و به همین دلیل به استفاده از یک رنگ در کنار سیاه و سفید اکتفا کرده است.
احصایی در تعداد دیگری از آثار مجموعه "الفبای ازلی" ترکیب رنگی متفاوتی را به کار برده است. در این آثار غلبه با رنگ سفید و خاکستری است و فرمهای منحنی رنگین که خلاصهای از فرم حروف هستند، با پنهان شدن زیر لایه رنگ سفید حالتی اسرارآمیز را به وجود آوردهاند که مخاطب را به کنکاش در عمق کار فرامیخواند.
اما جدا از مجموعه "الفبای ازلی" که با ویژگیهای خاص خود برای مخاطب آثار احصایی کاملا شناخته شده است، دستهای دیگر از آثار این هنرمند نیز با تاکید بر حروف و کلمات فارسی و خوشنویسی ایرانی به وجود آمدهاند. ویژگی خاصی که در این آثار وجود دارد گره خوردن و درهم پیچیدن فرمها است. احصایی در این آثار گاه از رنگ بهره چندانی نگرفته و به سیاق خوشنویسان، از رنگ سیاه بر روی زمینه سفید یا اُکر استفاده کرده است.
در این تابلوها گاه با فرمی متراکم در میان کادر مواجه هستیم که از شدت درهم فشردگی حروف، خوانایی آنها کاملا از بین رفته است و در تعدادی دیگر از آثار، این فشردگی و تراکم با کشش و بلندای حروف عمودی همراه شده است. الفهای بلند قامت در کنار بخش عمودی حروفی مانند "ل"، " م" ، "ط" و... به وجود آورنده ریتمی چشمنواز هستند که در تقابل با فشردگی کلمات درهم پیچیده قرار میگیرند. درعینحال تفکیک بین حروف به وسیله خطوط نازک رنگین انجام شده است که در واقع تنها بخشهای رنگی اثر هستند.
اما احصایی در دهه 90 به تجربیات دیگری دست زده و تعدادی از آثارش را در فضایی کاملا متفاوت از کارهای قبلی به وجود آورده است. در این آثار نه تنها رنگ حضور چشمگیری دارد، که هنرمند از خوشنویسی و فرمهای آشنای کلمات دور شده و نمونه ساده شدهای از آنها را به کار برده است. در این تابلوها حروف به خط و نقطه تبدیل شدهاند و با جدا شدن از کارکرد اصلی خود، به عناصر بصری تبدیل شدهاند که با گردش در کادر، ترکیببندیهای متنوعی را به وجود آوردهاند. احصایی گاه فقط برشی از میان حروف را انتخاب کرده است و به این ترتیب بر وجه نقاشانه کار تاکید بیشتری کرده و با دانشی که در زمینه فرم، فضا و حرکت دارد، محیطی پویا به وجود میآورد.
جدا از آثاری که در زمره خط نقاشی قرار میگیرند، احصایی در تعدادی از آثارش به رویدادها و فضای اطراف خود واکنش نشان داده است. تابلوهایی که با موضوع خشکی دریاچههای ایرانی کار شدهاند از این جمله هستند. "مرثیه برای دریاچه ارومیه" و "مرثیه برای دریاچه هامون" که در سالهای 92 و 93 کار شدهاند از جمله تابلوهای احصایی است که با چنین رویکردی به وجود آمده و پیرو آثار سالهای اخیرش، حروف فارسی حضوری آزاد و مستقل در صفحه دارند. اما آنچه جلب توجه میکند تکرار حروف " آ " و " ب " است که بدون قرار گرفتن در کنار یکدیگر، ذهن مخاطب ایرانی را به سمت کلمه آشنای آب میبرد. استفاده از رنگ آب و خاک در کنار یکدیگر نیز نمادی از خشک شدن آب دریاچه و تبدیل آن به زمینی خاکی است.
اما احصایی پیش از هر چیز یک خوشنویس است که تجارب او در خط نستعلیق، زمینه شکلگیری تابلوهای نقاشیخط است. در این نمایشگاه نیز چند قطعه از خوشنویسیهای کلاسیک او به نمایش درآمده است که در بعضی از آنها با وجود پیروی از سنتهای خوشنویسی، تجربیات متفاوتی هم دیده میشود. احصایی در این آثار از مرکب قرمز روی ورق زر استفاده کرد و به جای تذهیبهای پر نقش و نگار از سطوح سیاه بهره گرفته است.
نمایشگاه آثار محمد احصایی تا 16 اسفندماه در گالری بوم به نشانی خیابان ولیعصر، خیابان ارمغان غربی، شماره ۱۱ میزبان هنردوستان است.