هنرآنلاین: هفته گذشته موضوع پرداخت مالیات از سوی فعالیت‌های فرهنگی و هنری یکی از بحث‌های اساسی در حوزه هنر بود که مخالفان و موافقان بسیاری داشت. موضوعی که پس از طرح آن با پیگیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به سرانجام رسید و مسئله معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در بودجه سال 99 نیز لحاظ شد.
اما مخالفان این موضوع همچنان عقیده دارند که هنرمندان نیز باید شامل پرداخت مالیات شوند و باید همچون دیگر کارهای تولیدی و خدماتی، فعالیت‌های هنری و فرهنگی نیز شامل پرداخت مالیات باشد. اما جامعه هنری و ریاست انجمن‌های مختلف هنری دلایل دیگری برای این معافیت قائل هستند که به همین بهانه با جمعی از این هنرمندان گفت‌و گو داشته‌ایم که در ادامه می خوانید:
معافیت مالیاتی گام کوچکی در حفظ آرامش هنرمندان است
غلامحسین امیرخانی، رییس انجمن خوشنویسان ایران درباره معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری به هنرآنلاین گفت: یک سری از افراد از طریق آثار هنری تجارت می‌کنند یا دارای برندهای خاص هستند که درآمدهای آنچنانی دارند ولی ما نباید بگوییم این موضوع شامل حال همه هنرمندان است و در وضعیت فعلی مالیات نباید به همه هنرمندان تعلق گیرد.
امیرخانی افزود: مالیات باید به کسانی تعلق گیرد که درآمدهای بالایی از طریق آثار هنری دارند، نه هنرمندانی که توان مالی ندارند و به حق و حقوق خودشان هم نمی‌رسند. ما نباید کل جامعه هنری را با افرادی که درآمدهای آنچنانی دارند، مقایسه کنیم.
رییس انجمن خوشنویسان در ادامه تاکید کرد: بیشتر هنرمندان نمی‌توانند مالیات بدهند زیرا درآمد خوبی از طریق هنر ندارند در نتیجه معافیت مالیاتی گام کوچکی در حفظ آرامش و ادامه فعالیت‌های آن‌ها است. هنرمندان باید بتوانند به راحتی فعالیت کنند و اگر مالیات به آن‌ها تعلق گیرد کم کم از عرصه هنر کناره‌گیری می‌کنند.
غلامحسین امیرخانی در ادامه بیان کرد: همه ما می‌دانیم هنرمندان مهجور واقع شده‌اند و باید کاری کنیم همه هنرمندان به حق واقعی خود برسند. البته باید در نظر داشته باشیم که معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری معایب و مزایایی دارد؛ ولی مهم این است که هنرمندان دلسرد نشوند و به فعالیت هنری خود ادامه دهند.
رییس انجمن خوشنویسان در پایان گفت: اگر همه جوانب به درستی مورد بررسی قرار گیرد به جواب درست می‌رسیم؛ اما مهم این است که هنرمندان را به جایگاه واقعی‌شان برسانیم.
هنرمند سرباز فرهنگ است و نباید مالیات بدهد
لوریس چکناواریان آهنگساز و رهبر ارکستر درباره معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر که این روزها بحث‌های زیادی در مورد آن مطرح است، به هنرآنلاین گفت: در دنیا فرهنگ حرف اول را می‌زند و کسی که به فرهنگ خدمت کند در حقیقت به مردم خدمت کرده است. زندگی هنرمند سخت است و اهالی هنر کار سختی دارند و ممکن است در این راه متحمل رنج‌های زیادی شوند
او ادامه داد: در چنین شرایطی مالیات گرفتن از هنرمندان کار درستی نیست. خیلی خوشحالم که قانون معافیت مالیاتی هنرمندان تصویب شده و اجرا می‌شود چون واقعاً همان‌طور که گفتم هنر جز لاینفک زندگی آدم‌هاست و فرهنگ نیز با آن گره خورده است و هر چیزی که به سهل‌تر شدن آن کمک کند خوب است. هنرمندان دنیا با هنر خود حرف می‌زنند و همه زندگی‌شان با هنر گره خورده و شکل گرفته است.
چکناواریان افزود: درآمد خیلی از هنرمندان تنها از راه هنر است. آن‌ها عموماً درآمد دیگری ندارند و شاید در موقعیت‌هایی قرار بگیرند که مدت‌های طولانی درگیر یک پروژه یا یک اثری هنری باشند و درآمدی نداشته باشند. کسی که چنین شرایطی را تجربه می‌کند، قطعاً نباید مالیات پرداخت کند و تداوم معافیت مالیاتی هنرمندان جزو بهترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای اهالی هنر در ایران رخ بدهد.
این رهبر ارکستر در پایان گفت: به نظر من اگر به هر دلیلی این قانون استمرار نداشته باشد ما هنرمندان از این که قدر هنر و هنرمند را نمی‌دانند، متأسف و ناامید می‌شویم. هنرمند سرباز فرهنگ مملکت خودش است که در راه زندگی و مردمش حتی جانش را می‌دهد. به نظر شما سرباز فرهنگ و سرباز کشور مالیات می‌دهد؟ حتی باید به هنرمندان کمک شود تا این که از آن‌ها چیزی دریافت شود. چیزی که به اسم مالیات یا همان پولی که قرار است از یک هنرمند کسب شود، گناه است.
شاخصه دستمزدی در تئاتر وجود ندارد تا هنرمندان براساس آن مالیات دهند
محمدرضا خاکی مترجم، مدرس و کارگردان تئاتر درباره معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری به هنرآنلاین گفت: من به شخصه در جریان جزئیات این موضوع در چند روز اخیر نیستم اما باید نکته‌ای را عنوان کنم. در شکل و مدل رایج در سراسر دنیا اینگونه است که هنرمندان هم مانند دیگر اقشار جامعه باید مالیات پرداخت کنند اما در ایران و جامعه ما به دلیل پیشنیه و کمبود ساختارهای لازم در حوزه هنر چیزی به عنوان دستمزد مصوب برای هنرمندان به‌خصوص هنرمندان تئاتر در نظر گرفته نشده است و بنابراین، شاخصه دستمزدی تعریف نشده تا هنرمندان براساس آن مالیات پرداخت کنند.
او در ادامه افزود: موضوع پرداخت مالیات مدتی است که در هنر و به‌خصوص تئاتر برجسته شده و توجه به این مسئله از آنجا آغاز شده که حدود 10 سال است که عنوان سلبریتی و چهره وارد هنر تئاتر شده است که این موضوع حاصل پیروی از برخی تریبون‌ها و جریان‌های خارجی است.
این کارگردان تئاتر همچنین اضافه کرد: به اعتقاد من در صورتی‌که برای دستمزد هنرمندان تعریفی از سوی نهادها و صنوفی چون خانه سینما و خانه تئاتر و دیگر بخش‌های عرصه هنری در نظر گرفته می‌شد و آن‌ها حقوق متعارفی داشتند، این امکان وجود داشت تا از یک سطح درآمدی و دستمزدی به بالا مالیاتی در نظر گرفته شود اما زمانی‌که تعریف و شاخصه مشخصی وجود ندارد، چگونه برای همه فعالان این عرصه با هر دستمزدی مالیات تعریف می‌شود؟
خاکی ضمن اشاره به اینکه اکثر کارگردان‌ها هر دو سال یک بار و شاید سالی یک بار نوبت اجرای تئاتر در تماشاخانه‌ها را دارند، یادآور شد: آیا با تمام هزینه‌های گزاف تولیدی که کارگردان‌ها متحمل می‌شوند باید مشمول مالیات شوند؟ سال‌های گذشته نه تنها مالیاتی از گروه‌های تئاتری دریافت نمی‌شد بلکه دولت‌ها از این هنر حمایت هم می‌کردند.
این مترجم افزود: در سراسر دنیا معیار این بوده که سندیکاهای تئاتری باید نظارتی بر حقوق و دستمزد عوامل تولید یک تئاتر داشته باشند و تعادلی در این زمینه صورت گیرد. بحث تئاتر تجاری از تئاتر هنری باید جدا باشد. تئاتر تجاری در سالن‌های تجاری مانند هتل‌ها با حضور سلبریتی‌ها اجرا می‌شوند و هدف آن‌ها کسب درآمد و پولساز است و می‌شود مستقیم از آن‌ها مالیات دریافت کرد اما تئاتر فرهنگی که متاسفانه این روزها با روی کار آمدن به اصطلاح تئاتر خصوصی نابود شده است را نباید با تئاتر تجاری در یک کاسه قرار داد.
محمدرضا خاکی با تاکید بر اینکه نباید تئاتر فرهنگی و هنری و تئاتر تجاری را در یک کاسه با هم قرار داد و یک نسخه برای هر دو آن‌ها پیچیده شود، بیان کرد: ابتدا باید انواع تئاتر تشخیص داده شود و سپس کیفیتی برای آن‌ها در نظر گرفته شود. زمانی‌که تالارهای نمایشی دولتی هم مکانی برای اجرای نمایش‌هایی با حضور سلبریتی‌ها و فوتبالیست‌ها می‌شود راه به تئاتر فرهنگی بسته خواهد شد. تاجایی که اطلاع دارم همه باید مالیات پرداخت کنند اما براساس نوع کار، چگونگی کار و سطوح مختلف کاری.
استمرار معافیت مالیاتی به بخش فرهنگ مناطق کمک می‌کند
داود گنجه‌ای نوازنده کمانچه و ویولن و عضو هیئت امنای انجمن موسیقی ایران درباره معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ و هنر به هنرآنلاین گفت: برای این که یک مملکت حرکت پویا داشته باشد، باید درباره هنر و هنرمند آن مملکت نظر دیگری داشت و خیلی منصفانه و خوب برخورد کرد. الان بحث مهم ما مالیات است. همه می‌دانیم مالیات را کسی می‌دهد که درآمد داشته باشد، در حالی که این روزها با موسیقیدان‌هایی روبرو هستیم که بعد از یک عمر درس خواندن آموزشگاه موسیقی تأسیس کرده‌اند، اما حتی نمی‌توانند اجاره آن آموزشگاه را پرداخت کنند. به همین دلیل خیلی بی‌رحمانه است که از چنین اشخاصی مالیات دریافت شود.
وی افزود: ما از طریق خانه موسیقی و انجمن موسیقی مطالب نظر خود را درباره این موضوع بیان کردیم و از وزیر محترم ارشاد و معاونت هنری نیز ممنونیم که مسئله استمرار داشتن معافیت مالیاتی هنرمندان را پیگیری کردند. هنرمندان هم به هر جهت خوشحال می‌شوند که مسئله ادامه‌دار باشد و مانند موضوع گران شدن قیمت بنزین نشود که قبلش با کسی صحبتی نشود.
گنجه‌ای ادامه داد: در حال حاضر یکی از شاخصه‌های هنری کشور هنرمندانی مانند من پیرمرد هستند که سال‌ها در این مملکت زحمت کشیده‌‌اند و هدفشان پیشبرد و ارتقاء هنر است. با استمرار معافیت مالیاتی هم هنرمندان خوشحال می‌شوند و هم به بخش فرهنگ مناطق، کمک شایانی خواهد شد.
او در پایان گفت: هنرمندان اغتشاشگر نیستند و با ساز دلشان از این که اتفاقی غیر از معافیت مالیاتی بیفتد، ناراضی می‌شوند و این خیلی بد است که کسانی که قلبشان پاک است و خداوند کاری کرده است هنرمند شوند، ناراضی باشند. هنرمندان در جامعه کاری می‌کنند که لطافت برقرار شود و خصومت‌ها از این برود و این موضوعی است که باید مسئولان را قلقلک بدهد.
هنرمندان به خاطر شرایط موجود تحت فشار هستند
محسن سلیمانی از اعضای هیات مدیره انجمن گرافیک درباره معاف شدن مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری به هنرآنلاین گفت: فرهنگ و هنر در همه جوامع مهم است و باید تمام تلاش خود را کنیم تا هنر این مملکت را به جایگاه اصلی خود برسانیم. ما نباید فقط شعار دهیم بلکه باید در عمل اثبات کنیم که فرهنگ و هنر برای ما با اهمیت است.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین کارهایی که مسئولین می‌توانند انجام دهند توجه و حمایت از هنر است و حمایت از هنرمندان تاثیر مثبت خواهد گذاشت. در حیطه کاری ما یعنی هنر گرافیک برای جامعه مهم است؛ زیرا در زندگی همه وجود دارد یعنی زمانی‌که بیداریم و در شهر تردد می‌کنیم و حتی حرف می‌زنیم از گرافیک استفاده می‌کنیم.
محسن سلیمانی در ادامه تاکید کرد: همه اجتماع با گرافیک ارتباط برقرار می‌کنند به همین دلیل گرافیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هنرمندان به خاطر شرایط موجود تحت فشار هستند و اگر مالیات هم به آن‌ها تعلق گیرد مشکلات آن‌ها بیشتر می‌شود در نتیجه باید از مشکلات هنرمندان کم کنیم نه اینکه مشکلات آن‌ها را صد برابر کنیم.
سلیمانی خاطرنشان کرد: مالیات سختی‌های هنرمندان را بیشتر می‌کند البته در رشته‌های دیگر بعضی افراد آثارشان را با قیمت‌های بسیار بالا می‌فروشند ولی این شامل همه هنرمندان نمی شود و درآمد بسیاری از هنرمندان کم است. به نظر من هنرمندان که از مالیات معاف شوند امیدوارتر می‌شوند و ما تاثیر آن را در فرهنگ و هنر می‌بینیم.
در بحث معافیت مالیاتی عجولانه رفتار شد
سید ضیاء هاشمی تهیه‌کننده سینما و دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان درباره بحث معافیت مالیاتی و تأثیر آن در سینمای ایران به هنرآنلاین گفت: سینمای ما سینمای ورشکسته‌ای است و از اول انقلاب تا به امروز به دلیل نبود زیرساخت مناسب شاهد این رخداد تلخ هستیم. به‌طور مثال سال گذشته که بهترین سال نمایش از نظر سودآوری بوده ۲۴۰ میلیارد تومان فروش داشتیم و پرمخاطب‌ترین فیلم تنها سه و نیم میلیون مخاطب داشته است. هزینه تولید و پخش فیلم‌ها در سال گذشته حدود ۲۰۰ میلیارد تومان بوده و در این میان ۹۰ میلیارد تومان سهم تهیه‌کنندگان از فروش است، با یک حساب سرانگشتی می‌بینیم که ۱۱۰ میلیارد تومان کسری داریم که این یعنی صنعت ما کاملاً ورشکسته است.
وی ادامه داد: حال برخی می‌گویند چرا در چنین شرایطی ادامه می‌دهید! داستان ما به قماربازی شبیه است که به امید بردن بازی می‌کند، یک فیلم در سینما تولید می‌کنیم که فروش خوبی دارد، اما ۱۰ فیلم دیگرمان متضرر می‌شود واقعیت سینمای حال حاضر این است. در تمام دنیا به غیر از آمریکا که سودآورترین صنعت سینما را دارد، همواره از آثار حمایت می‌شود. فرانسه از فیلم‌های خارجی ۲۵ درصد عوارض می‌گیرد و به سینمای داخلی خود کمک نقدی می‌کند که این جدای از بحث کمک‌ها و معافیت‌هاست. در اروپا نیز می‌گویند چنانچه فعالیت فرهنگی داشته باشید به حساب مالیات منظور می‌شود، این در حالی است که ما داعیه فرهنگ داریم اما از این هنر ورشکسته مالیات طلب می‌کنیم.
دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان در ادامه بیان کرد: کلیات لایحه بودجه درست است، اما فرهنگ درآمدی ندارد که بخواهند از آن مالیات بگیرند. کتاب، مطبوعات، تئاتر، سینما و موسیقی و... امروز در شرایط خوبی قرار ندارد، چرا در چنین شرایطی باید مالیات پرداخت کنند. اعتقاد راسخ دارم که دریافت مالیات به هیچ عنوان به صلاح سینما نیست و به نظرم پیشنهاددهندگان علیه فرهنگ تصمیمی عجولانه و بی‌تدبیر گرفتند.
این تهیه‌کننده در پاسخ به این سؤال که بحث پرداخت مالیات تا چه اندازه می‌تواند سرمایه‌گذاران خصوصی را از سینما دور کند نیز گفت: قطعاً حذف معافیت مالیاتی سرمایه‌گذاران را از ما دور می‌کند. ما اعتقاد داریم باید اجازه دهند صنایع و مراکز دیگر نیز به فرهنگ ورود کنند و کمک‌حال فرهنگ باشند. باید کمک کرد تا سرمایه‌گذاران سالم بخش خصوصی بتوانند کمک‌حال سینماگران باشند تا فیلم فرهنگی خوب ساخته شود با دریافت مالیات هزینه‌های فیلمسازی چند برابر شده و سرمایه‌گذار از سینما خواهد رفت.
معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری مشکلات هنرمندان را کمتر می‌کند
کوروش آریش رییس انجمن سفال و سرامیک ایران درباره معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری به هنرآنلاین گفت: برای معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی و هنری ما بیانیه جداگانه‌ای از سوی انجمن صادر کردیم، زیرا معتقد بودیم نباید مالیات به هنرمندان تعلق گیرد. همه ما می‌دانیم که هنرمندان با چه شرایط سختی فعالیت می‌کنند. همچنین تحریم‌ها و شرایط موجود کشور دست و پای هنرمندان را بسته است.
آریش در ادامه بیان کرد: قیمت مواد اولیه بالا رفته است و یک سری مشکلات برای ارسال کالا وجود دارد که کار کردن را برای هنرمندان سخت کرده است. همچنین با توجه به تورم، قیمت آثار هنری بالا نرفته است یعنی بخش مواد اولیه افزایش داشته ولی قیمت آثار هنری هیچ تغییری نکرده است به همین دلیل اگر مالیات هم به هنرمندان تعلق گیرد میزان فعالیت فرهنگی و هنری به صفر می‌رسد.
رییس انجمن سفال و سرامیک ایران خاطرنشان کرد: قطعاً معافیت مالیاتی مشکلات را کمتر می‌کند. بعضی از هنرمندان یا برندهای خاص آثارشان را به قیمت بالا می‌فروشند ولی این دلیل نمی‌شود که ما بگوییم همه هنرمندان به این شکل فعالیت می‌کنند زیرا بسیاری از هنرمندان در مضیقه مالی هستند در نتیجه نباید مالیات دهند.
کوروش در پایان گفت: انگشت شمارهایی هستند که باید مالیات بدهند ولی طیف وسیعی از هنرمندان در کشور ما مهجور واقع شده‌اند و باید به آن‌ها بها دهیم. برای هنرمندان بهتر است لغو مالیاتی مستمر و ادامه‌دار باشد تا زمانی‌که شرایط مساعد فراهم شود.