سرویس تجسمی هنرآنلاین: روز جمعه 6 اردیبهشت ماه شهروندان تهرانی شاهد برگزاری نخستین سالانه "شهروند: نقاش" در پل طبیعت بودند که در جریان آن تعداد زیادی از هنرمندان، پرتره مردم شهر را نقاشی کردند. این رویداد که به همت انجمن هنرمندان نقاش ایران و با حمایت مرکز هنرهای تجسمی شکل گرفته است، فرصتی را فراهم کرد تا هنرمندان نقاش با خروج از آتلیه‌های خود، در محیطی عمومی قرار گرفته و در مقابل دیدگان کنجکاو مردمی که بسیاری از آنها شناختی از هنر ندارند، به نقاشی بپردازند. با توجه به محدود بودن مخاطب هنرهای تجسمی در جامعه ایران و عدم شناخت عموم مردم از فضاهای هنری مانند گالری‌ها، آوردن هنر به سطح شهر، فرصتی را فراهم می‌کند تا مردم در جریان گشت و گذار و تفریح خود، نحوه کار هنرمندان بر روی اثر هنری را ببینند و با چگونگی شکل‌گیری آثار آشنا شوند. این موضوع در طولانی‌مدت باعث افزایش آگاهی مردم نسبت به هنرهای تجسمی شده و حتی می‌تواند مشتریانی برای آثاری که در سطوح مختلف توسط هنرمندان تولید می‌شوند، به وجود آورد.
امیر راد رئیس انجمن هنرمندان نقاش ایران در گفت‌وگو با هنرآنلاین با بیان اینکه میزان مشارکت هنرمندان در سالانه "شهروند:نقاش" فراتر از انتظار بود، گفت: گمان می‌کردیم 200 نفر در این رویداد شرکت کنند اما در اولین ساعات صبح جمعه، بیش از 300 نفر برای شرکت در رویداد ثبت نام کردند. با توجه به اینکه محدودیتی برای حضور نقاشان در نظر نگرفته بودیم، بسیاری از شرکت‌کنندگان حتی عضو انجمن نقاشان نیز نبودند اما دانشجویان یا فارغ التحصیلانی بودند که کار با کیفیتی نیز انجام دادند.
راد افزود: مخاطب عام استقبال بسیار خوبی از این رویداد داشت و هنرمندان نیز از شرکت در این سالانه راضی بودند. این نخستین بار است که چنین رویدادی در این سطح برگزار شده و در یک روز چند صد اثر توسط هنرمندان تولید شد. ما نظری درباره فروش یا نگهداری آثار ندادیم و اختیار بر عهده هنرمندان بود که با اثر خود چه کنند، اما سند تصویری این رخداد توسط انجمن تهیه شده و از هنرمندان خواستیم در صورتی که تصمیم گرفته شد نمایشگاهی از این آثار برگزار شود اثر توسط هنرمند و یا مخاطبی که پرتره خود را دریافت کرده است، در اختیار انجمن قرار گیرد. نکته قابل توجه این است که در طول برگزاری این رویداد تعداد زیادی از پرتره‌ها به فروش رفت که خریدار آنها مردم عادی، توریست‌های خارجی و حتی چند کلکسیونر بودند.
این رویداد می‌تواند تابوها را در ذهن مردم بشکند
احمد وکیلی یکی از نقاشان شناخته شده کشور که در این رویداد حضور داشت، در گفت‌وگو با هنرآنلاین گفت: به نظرم برگزاری رویداد "شهروند: نقاش" مثبت‌ترین کاری است که در انجمن هنرمندان نقاش انجام شده است. من در زندگی خود ورک‌شاپ‌های متعددی داشتم، اما همه آنها در فضای بسته بوده و این نخستین بار بود که در فضای باز و در مقابل دید همگان به نقاشی پرداختم. به نظرم این اتفاق بسیار مثبت بود و در واقع نمایشگاهی با هزاران نفر بیننده بود که محال است چنین اتفاقی در گالری‌ها رخ بدهد.
او درباره واکنش مخاطبان این برنامه گفت: با توجه به اینکه نخستین بار بود که مردم با چنین رویدادی مواجه می‌شدند، چندان با فضا راحت نبودند و نمی‌توانستند به هنرمندان و آثار آنها نزدیک شوند. اما اگر این رویداد ادامه پیدا کند و به صورت مداوم برگزار شود، ارتباط مردم با هنرمندان بیشتر می‌شود. با این حال مردم را بسیار مشتاق دیدم و آنها سعی می‌کردند با کار هنرمندان آشنا شوند.
وکیلی ادامه داد: معمولا آنچه مردم از هنرمندان می‌شناسند این است که فکر می‌کنند هنرمندان و نقاشان تافته جدا بافته هستند، اما وجود چنین رویدادهایی باعث می‌شود این تصور بشکند و مردم متوجه شوند هنرمند نیز مانند آنها در مترو می‌نشیند و به خرید لوازم روزمره می‌رود. برگزاری این رویدادها می‌تواند چنین تابویی را در ذهن مردم بشکند و این از بزرگترین فواید آن است.
وکیلی با بیان اینکه چنین رویدادهایی باید باز هم صورت بگیرد، افزود: حدود 3 سال پیش سعید شهلاپور پیشنهادی به سازمان زیباسازی شهر تهران ارائه داد که ۱۲۰ جوان هنرمند در منطقه ۱۲ تهران به نقاشی منظره بپردازند تا مخاطب عام با کار آنها آشنا شود. به نظرم این اتفاق باید رخ دهد تا عده بیشتری از مردم در چنین رویدادی با هنر آشنا شوند و اینکه انجمن هنرمندان نقاش مسئولیتی به این بزرگی را پذیرفته، بسیار قابل تحسین است.
شکل‌گیری ارتباط بین مردم و هنرمندان، نجات‌بخش هنر است
جمشید حقیقت‌شناس هنرمند نقاش یکی دیگر از حاضران در این رویداد بود. او با بیان اینکه سالانه "شهروند: نقاش" رخداد بسیار خوبی است، افزود: نکته مهم در چنین رویدادی آن است که استمرار داشته باشد و نه تنها به صورت سالانه که حتی هر هفته برگزار شود تا هنرمندان در یک محل جمع شده و این کار را ادامه دهند تا مردم را با هنر آشنا کرده و آنها را به مصرف تولیدات هنری سوق دهند. این اتفاق باعث می‌شود مخاطبان جذب هنر شده و حتی ترغیب شوند که در این زمینه آموزش دیده و کار کنند.
حقیقت‌شناس افزود: به این ترتیب دیدگاه مردم درباره فرآورده‌های هنری می‌تواند تغییر اساسی کند. همانطور که آدم‌ها در بازارهای سنتی گردش می‌کنند و نحوه تولید محصولات مختلف را می‌بینند، در چنین بازاری هم می‌توانند نحوه تولید هنرهای تجسمی را ببینند. وجود بازار برای هنر تجسمی یک ضرورت است و اگر مردم نحوه تولید اثر را ببینند ترغیب می‌شوند که آن را سفارش داده و مصرف کنند، اما عجیب است که در ایران هنوز چنین بازار هنری را نداریم. باید در نظر داشت که تنها فروش اثر هنری کافی نیست، بلکه پشت صحنه تولید اثر هنری هم باید مورد توجه مردم قرار بگیرد. در حوزه‌هایی مانند سینما یا موسیقی وقتی مخاطب پشت صحنه کار را ببیند جذب موضوع می‌شود و علاقه بیشتری به آن پیدا می‌کند اما در حوزه تجسمی این موضوع مغفول مانده است. ما به بازار بزرگ هنرهای تجسمی نیاز داریم تا هنرمندان در آنجا جمع شده، کار کنند و از مخاطبان سفارش بگیرند.
این هنرمند ادامه داد: سال‌ها است که هنرمندان در آتلیه‌های کوچک کار می‌کنند و آثار خود را در گالری‌های کوچک و در مدت زمان اندکی نمایش می‌دهند، بنابراین نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که مردم با هنر آشنا شوند. هنر تجسمی کار خودش را می‌کند ولی اسپانسرهای واقعی آن که مردم هستند در جریان آن کار نیستند، بنابراین شکل‌گیری این ارتباط بسیار نجات‌بخش است.
او با بیان اینکه مهمترین نکته در برگزاری این رویداد استمرار و مداومت آن است گفت: چنین رویدادهایی در همه جای دنیا وجود دارد و سفارش‌دهندگان که خود مردم هستند، مدل هنرمندان می‌شوند و بعد از آن اثر را از آنها خریداری می‌کنند. این اتفاق در ایران هم به صورت گذرا و موقتی برگزار می‌شود. اما با توجه به تعداد زیاد دانشگاه‌های هنری و تعداد فراوان فارغ‌التحصیلان هنر، پتانسیل بسیار زیادی در ایران وجود دارد و عجیب است که کسی از آن بهره‌برداری نمی‌کند.
مخاطبان متوجه شدند که نقاشی کردن یک کار تفنی نیست
رضوان صادق‌زاده یکی دیگر از هنرمندان شرکت‌کننده در رویداد "شهروند:نقاش" با بیان اینکه برگزاری این رویداد اتفاق بسیار مبارکی بود، افزود: جمع کثیری از هنرمندان در یک محل جمع شدند و تعداد خیلی زیادی از مردم که به صورت معمول در آنجا هستند با این اتفاق مواجه شدند و مهمترین بخش ماجرا این است که بین هنرمندان و مردم ارتباط خوبی برقرار شد.
صادق‌زاده افزود: برای من به شخصه حضور و نقاشی کردن در جمع کار راحتی نیست، اما زمانی که دوستان این پیشنهاد را مطرح کردند با خوشحالی پذیرفتم و از بودن در کنار دیگران لذت بردم. برای بسیاری از هنرمندان کار کردن در جمع دشوار است اما با توجه به اینکه هنرمندان فرصت چندانی برای دیدار یکدیگر پیدا نمی‌کنند، چنین رویدادهایی برای آنها نیز غنیمت است.
او درباره فواید این سالانه گفت: مردم در جریان این رویداد با هنر و نقاشی آشنا می‌شوند. بارها در طول روز شنیدم که مردم به این کار ابراز علاقه کرده و ترغیب می‌شدند که در این زمینه آموزش ببینند و حتی متوجه شدند که نقاشی کردن یک کار تفنی نیست و افرادی هستند که به‌شکل جدی در این زمینه کار می‌کنند.
صادق‌زاده درباره میزان شناخت مخاطبان از نقاشی گفت: بارها شاهد بودم که تعدادی از مردم می‌پرسیدند چرا بعضی از چهره‌ها شبیه سوژه است و در بعضی دیگر به نظر می‌رسد نقاش بدون هدف روی بوم رنگ می‌زند. اما هنرمندان برای آنها توضیح می‌دادند که در نقاشی رویکردهای متفاوتی وجود دارد و شنیدن این توضیحات برای مخاطبان عادی بسیار خوب بود.
صادق‌زاده افزود: نه تنها رویداد سالانه که حتی چند بار برگزاری این رویداد در سال، می‌تواند اتفاق خوبی باشد که هم مردم و هم نقاشان از آن استقبال می‌کنند. دانشجویان بسیاری در این رویداد شرکت کردند و همه از آن راضی بودند و به نظر می‌رسد، پتانسیل بسیار خوبی برای چنین رویدادهایی وجود دارد.
گفتنی است رویداد "شهروند : نقاش" جمعه 13 اردیبهشت نیر در شهر رامسر برگزار خواهد شد.