به گزارش هنرآنلاین به نقل از ستاد خبری یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، عصر روز چهارشنبه 10 بهمن ماه، فیلم "آندره روبلف" به کارگردانی آندری تارکوفسکی به مدت 200 دقیقه در خانه هنرمندان ایران به نمایش درآمد.
پس از نمایش این فیلم، محمدرضا اصلانی به نقد و بررسی این اثر پرداخت و در این باره گفت: این فیلم ترکیبی از شمایل نگاری‌های قرون وسطی و کارهایی بروگل است. در این فیلم تارکوفسکی یک زندگی نامه نساخته بلکه نگاه تصویری یک نقاش را به دوران و جهان ترسیم کرده است.
او ادامه داد: روبلف از جمله هنرمندانی است که در ایران کمتر درباره آن صحبت شده است. او از جمله بزرگترین نقاشان قرون وسطی در روسیه است که در سال 1427 به دنیا آمد.
این هنرپژوه تصریح کرد: شمایل‌های آندره روبلف، در حد اعلای شمایل در مکتب ارتودکس شناخته شده است البته زندگی او نیز نظیر بسیاری از هنرمندان قرون وسطی مبهم است و اطلاعات چندانی از آن در دسترس نیست اما مشهود است که او در دوره‌ای سرپرست یک صومعه می‌شود و برای آن مکان نقاشی می‌کشد.
اصلانی افزود: در نقاشی‌های روبلف دو سنت مهم؛ یکی زهد بالای او و دیگر هماهنگی شیوه کلاسیک با بیزانس ترکیب شده است. بنابراین کاراکترهای این نقاش عموما صلح آمیز و آرام هستند. او تاثیر بسیار زیادی بر نقاشان بعدی خود به جای می‌گذارد تا جایی که می‌توان گفت آغاز رنسانس اروپا در ادامه روند روبلف شکل می‌گیرد.
او، درباره شرایط ساخت فیلم تارکوفسکی سخن گفت و ادامه داد: این فیلم اولین و تنها اثری است که در اتحاد جماهیر شوروی که نگاهی سوسیالیستی داشت، درباره یک نقاش مذهبی آن هم با یک فیگور جهانی ساخته شده است. این اثر بیانگر دوره آشوب زده تاریخی روسیه و مربوط به قرن 15 است که تاتارها به این کشور حمله کرده و قتل عام‌های بی‌شماری را انجام دادند.
این مستند ساز خاطر نشان کرد: تارکوفسکی در 1961 طرح اولیه این فیلم را به آندری کونچالوفسکی می‌دهد که بالغ بر دو سال به طول می‌انجامد. در این فیلم یک مرمت‌گر و صاحب نظر به عنوان مشاور در کنار تارکوفسکی قرار گرفت به همین خاطر شاهد چیدمان دقیق آثار هستیم. در این فیلم صحنه کاملا بیانگر زندگی قرن 14 و 15 روسیه است و همه چیز کاملا دقیق و درست انتخاب شده است.
اصلانی در ادامه به نقد شرایط طراحی صحنه در ایران پرداخت و گفت: چیدمان هوشمندانه و کاملا تاریخی در اثر تارکوفسکی فاصله بسیاری با آثاری کشور ما دارد زیرا ما در تمام دوره‌های تاریخی شاهد این هستیم که لباس‌ها و طراحی صحنه کارهایمان کاملا به یک شکل است و تنها در دوره قاجار با یک تغییر کوچک و افزودن بته جقه خود را نشان می‌دهد.
او، فیلم روبلف را تصویری واقع گرایانه از قرون وسطی خواند و بیان کرد: تارکوفسکی می‌خواست فیلمی بسازد تا نشان دهد که چطور یک نقاش چهره‌ای تاریخی می‌شود. نام اصلی این فیلم مصائب به روایت آندری است و از آنجایی که هم نام روبلف و هم تارکوفسکی آندری بود، نوعی تلمیح را در خود داشت. فیلم دارای 8 بخش است که با یک پیش زمینه آغاز و با یک پس زمینه اتمام پیدا می‌کند.
این پژوهشگر خاطر نشان کرد: بنیاد هنر بر بلندپروازی است و کسی که بلندپروازی نمی‌کند، مفهومی از هنر را درک نکرده است.
اصلانی با اشاره به صدای ناقوس در اپیزود هشتم فیلم روبلف، گفت: در این اپیزود صدای ناقوس، سکوت روبلف را می‌شکند و به اعتصاب او برای نقاشی پایان می‌دهد. در واقع این صدای ناقوس، صدای تغییر جهان است.
او در پایان گفت: این فیلم بیش از اینکه یک زندگی نامه باشد، سفری اودیسه وار از بیرون به درون است. در این فیلم روسیه به مثابه روح انسان دیده شده است. در این اثر صدای ناقوس، صدای یک ایمان به نجات جهان و سفر از تردید به ایمان است.
امروز از ساعت 16 فیلم "ونسان عاشق" فیلمی درباره ونسان ونگوگ هنرمند نقاش به کارگردانی دوروتا کبیلا و هیو ولچمن به مدت 95 دقیقه، از ساعت 18 سه فیلم "میان سایه و نور" فیلمی درباره فرح اصولی به کارگردانی خسرو سینایی به مدت 29 دقیقه، "شرح حال" فیلمی درباره ژازه تباتبایی به کارگردانی خسرو سینایی به مدت 12 دقیقه، فیلم "سرشت سرونوشت" فیلمی درباره استاد امیر اسماعیل سندوزی به کارگردانی اردلان عاشوری به مدت 40 دقیقه به نمایش در می آید.
شایان ذکر است، بخش فیلم یازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا یکشنبه 14 بهمن ماه همه روزه از ساعت 16 الی 20:30 با نمایش فیلم و نقد و بررسی آثار ادامه دارد.