به گزارش هنرآنلاین، نشست "شمایلنگاری و عکاسی" با حضور مریم کهوند، عضو هیئت‌علمی گروه ارتباطات تصویری دانشگاه هنر و امیر نصری، پژوهشگر فلسفه هنر و استادیار دانشگاه در سالن استاد شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مریم کهوند درباره شمایل نگاری گفت: در روزگاری که تصویر روزبه‌روز فشردگی و فراوانی بیشتری پیدا میکند و ابعاد همه‌جانبه زندگی ما را در برمی‌گیرد، دست یافتن به رویکردی در عکاسی جای پرسش دارد. شمایلنگاری یکی از رویکردها در خوانش تصویر است و قدمتی دوهزارساله دارد که در آغاز با نقاشیهای هنری که جنبه مذهبی داشته‌اند، مطرح میشود.
در ادامه امیر نصری درباره شمایلنگاری گفت: شمایلنگاری شیوه مناسبی برای تحلیل کلی تصویر چه در عکس، شعر و تصویر و سینما نیست. در زبان فارسی شمایلنگاری به این معنی است که انگار می‌خواهیم از نقاشی مذهبی استفاده کنیم. یونانی‌ها واژه آیکون را به کار می‌بردند و آیکونوگرافی تنها به معنای تصاویر مذهبی نبود و شامل تصاویر دیگر نیز میشد.
در ادامه کهوند با اشاره به اینکه آیکون مفهوم وسیعتری از نشانه‌ها دارد که بخشی از آن‌ها نمادین است، افزود: آیکون را باید بیشتر نشانه‌ای در نظر بگیریم که رابطه بیشتری با ابژه دارد.
در ادامه نصری گفت: ما تصوری کلاسیک و سنتی داریم که وقتی با یک تصویر مواجه میشویم و اگر یک روش کاملاً مناسب داشته باشیم، میتوانیم معنای سیاسی یا اجتماعی از آن بیرون بکشیم. رویکردهای شمایلنگاری و شمایلشناسی به دنبال این هستند که بگویند که یک معنای جامع و مشخص از یک عکس میتوانیم بیرون بکشیم. در رویکردی کلاسیک در تصاویر نیز میگویند تصویر به یک سمبل یا یک نشانه اشاره میکند، اما مخالفان این روش میگویند، چنین روشی تنها یک تفسیر ممکن را ارائه میکند. به همین دلیل این تصور همیشه وجود دارد که اگر با تصویر روبرو میشویم یک معنای آیکونیک دارد و اگر فاقد چنین معنایی باشد، آن را طرد میکنیم و ساحت‌های مختلف تصویر را کنار میزنیم و بخش جزئی آن را به‌عنوان امر مطلق تصور میکنیم. به‌عنوان‌مثال تصاویر آیکونیک فرهنگی ما از انقلاب و جنگ به شیوهای است که اگر با تصور ما مطابق نباشد، آن را پس میزنیم. تصویر نوجوان رزمنده‌ای که آلفرد یعقوب زاده آن سالها عکاسی کرد و بازتولید میشد و قصد داشت به نوجوانان بگوید کسانی که میجنگند همسن شما هستند، اما بعدها متوجه شدیم این تصویر چندان مثبت نیست. الگوی شمایلشناسانه چشم خود را روی بسیاری از تناقض‌ها می‌بندد و قصد دارد که یک معنای مشخص از آن بیرون بکشد.
در ادامه کهوند بیان کرد: ممکن نیست متن و روایت خوانشهای آیکونوگرافی را ندانید و همین موضوع گاهی دست عکاسان را برای عکاسی آزاد می‌بندد. معمولا عکسهای عکاسان خبره قابل تفسیر است، اما با تفسیرهای امروزی این آیکونوگرافی تفسیرها خیلی فراتر میرود.
در ادامه این نشست که تصویری از اردوگاه آشویتس در زمان هیتلر نشان داده شد، نصری درباره نسبت آن با شمایلنگاری گفت: در این عکس با دیدن چهار تصویر فکر میکنیم که تمام واقعیت را دیده‌ایم یا در بمباران شیمیایی حلبچه عکسهایی را مشاهده میکنیم، اما این همه حقیقت نیست. اگر از یک تصویر مستند انتظار بازنمایی همه ماجرا را داشته باشیم، درست نیست چون دارای معنای قطعی نیستند بلکه این تصاویر شکافی در واقعیت هستند و واقعیت را بازنمایی میکند. در شمایلنگاری می‌گوییم این است و چیزی دیگر نیست، اما در غیر شمایلنگاری می‌گوییم این وجود دارد و آن چیز دیگر هم وجود دارد.
مروری بر چالش‌های انتخاب عکس در تئاتر
نشست تخصصی "چالش‌های تخصصی انتخاب عکس در عکاسی تئاتر" با حضور سیامک زمردی مطلق، عکاس تئاتر برگزار شد.
زمردی مطلق در ابتدای نشست بر لزوم آشنایی عکاس با تئاتر تاکید کرد و گفت: برای عکاسی تئاتر ضروری است که نمایش ببینید و نمایشنامه بخوانید. عکس خوب، اثری است که دارای لحظه اوج باشد و عکاس بتواند به بهترین شکل اوج ارتباطات پرسوناژها را ثبت کند. نکته بعدی این است که اوج لحظه باید در یک ترکیببندی درست رخ دهد. در عکاسی، انتخاب لنز، سرعت شاتر و ... در جریان زندگی‌ای که می‌بینیم تاثیرگذار است، بنابراین انتخاب این موارد بسیار اهمیت دارد.
زمردی مطلق افزود: همان‌طور که یک تدوینگر، یک فیلم را بر اساس انتخاب‌های خود ویرایش میکند، شما نیز باید اندکی بی‌رحمانه نسبت به انتخاب عکسهای خود عمل کنید.
او در ادامه این جلسه، با نمایش عکسهای متعدد با بیان موارد و جزئیات هر اثر گفت: در انتخاب هر اثر، روایت بسیار اهمیت دارد بنابراین مهم است که عکس انتخابی دارای نقطه اوج، روایت و درام باشد.
در جستجوی راهی نو
نشست بخش در جستجوی راهی نو، با عنوان "پروژه روزمرگی‌های معاصر؛ بررسی مجموعه‌های مطالعه محور در عکاسی" با سخنرانی علی میراسماعیلی برگزار شد.
در ابتدای این نشست، میراسماعیلی به توضیح پروژه روزمرگی‌های معاصر پرداخت و گفت: این پروژه از دو سال پیش و با دغدغه پرداختن به شرایط انسان معاصر آغاز به کار کرد. در فصل نخست موضوع ارتباط انسان معاصر با محیط پیرامون در امر واقعیت را مدنظر قرار دادیم.
در ادامه فیلمی از مجموعه کجواجها که توسط معصومه شصتی ارائه شده بود، به نمایش گذاشته شد. میراسماعیلی درباره آغاز روند کجواجها گفت: قصد داشتیم که بستر کار تصویر باشد اما نمیخواستیم که روند کلاسیک را دنبال کنیم.
در ادامه فیلمی از آثار الهه زکوی با عنوان "دوبارگی یک واقعیت سوخته" به نمایش گذاشته شد که بر نمایش مصادیق خشونت تاکید داشت.
عکاسی ابزاری برای تفکر است
دومین بخش در جستجوی راهی نو، عصر روز چهارشنبه 21 آذرماه با عنوان "پشتکار؛ تجربه شخصی" با سخنرانی اسماعیل عباسی برگزار شد.
عباسی در این نشست گفت: زلزله دیجیتال چه در تدریس و چه عکاسی‌هایم تجربه خاصی به وجود آورد زیرا سبب شد که نگاه متفاوتی بر من و آثارم حاکم شود. عکاسی صرفا عکاسی نیست و ابزاری برای تفکر است. به همین خاطر همواره به دانشجویان می‌گویم که وقتی دیافراگم خود را در تاریکخانه می‌بندید، بنابراین ما باید درباره تمام پدیده‌ها بیاندیشیم.
عباسی تصریح کرد: علیرغم خوبی‌هایی که عکاسی دیجیتال دارد، متاسفانه به دلیل سرعتی که به کار بخشید، باعث رسیدن سریع به نتیجه شد. روند انتظار کشیدن برای رسیدن به نتیجه، پدیده‌ای بود که عکاس را به درنگ دعوت می‌کرد و در نتیجه امکان تفکر و اندیشیدن را به هنرمند می‌بخشید. وقتی نگاه صرفا به نتیجه است، قطعا درنگ لازم را انجام نمی‌دهید و آن را در ذهن خود نمی‌چرخانید، به همین خاطر کار جدی جلوه نمی‌کند، البته با پدیده‌های نو مخالف نیستم اما مخالف از بین رفتن و گرفتن تفکر افراد، هستم.
نشست آموزش سیستماتیک عکاسی
سومین نشست در جستجوی راهی نو روز چهارشنبه 21 آذرماه با عنوان "آموزش سیستماتیک عکاسی"، با سخنرانی محمدمهدی قلم سیاه برگزار شد.
در این نشست، قلم سیاه به تعریف سیستم خطی و سیستماتیک پرداخت و گفت: تفکر سیستمی در مقابل تفکر خطی و منطقی قرار دارد و خاستگاه این تفکر مصادف با انقلاب صنعتی است. در واقع این تفکر به افراد القا میکند که هر کس صرفا وظایف خود را انجام دهد. در این دوره نمی‌توان با جنس نگاه خطی به جهان پرداخت و نیازمند یک تفکر سیستمی هستیم.
او ادامه داد: باید روابط آموزش عکاسی را در یک روند سیستمی با تمام مسائل مرتبط با آن مورد بررسی قرار داد.
به سوی نگاه شخصی
ششمین برنامه "به سوی نگاه شخصی" چهارشنبه 21 آذر در سالن بهار خانه هنرمندان برگزار شد.
ملاقات با او، ملاقات با آن‌ها
مهرداد عسگری طاری درباره مجموعه عکس "اسکناس" خود توضیح داد: وقتی دیدم افراد حرفهایی را که نمیتوانند به زبان بیاورند به راحتی مینویسند و این نوشته روی اسکناسها هم دیده میشود از این نوشتهها مجموعهای جمعآوری کردم..
او درباره مجموعه "فراسوی ذهنم" که دو بخش "ملاقات با او" و "ملاقات با آن‌ها" است، گفت: مفاهیم این مجموعه بسیار شخصی است و گاهی به سمت فلسفه و یا عشق میرود. برداشت از " او" و "آن‌ها" برای من و مخاطب متفاوت است.
خانههای متروک
آزاده به کیش درباره مجموعه عکس خود توضیح داد: ابتدا برای تفریح و تفنن از متروکهها عکاسی میکردم اما تصمیم گرفتم مجموعهای منسجم و جدی از خانههای مترک جمعآوری کنم. حدود دو سال از 160 خانه متروک در تهران عکاسی کردم و در نهایت آن را در یکی از همان خانههای متروک به نمایش گذاشتم.
او گفت: در عکسهای خانههای متروک با یک فضای زیستی مواجه هستیم اما آن‌ها سکونتگاه نیستند، خانهها به مکانهای غیرمسکونی مثل انبار تبدیل شدهاند و در نهایت خراب میشوند و به یک فروشگاه یا مکانی تجاری تبدیل میشوند و معماری و بافت یک محله را تغییر میدهند.
یادآوری پدیده‌های فراموش‌شده با عکاسی
علی رنجبران در این نشست به دلیل مشکلات فنی موفق به نمایش عکسهای خود نشد و توضیحاتی کوتاه درباره کارهایش داد و گفت: میخواستم سه مجموعه "لوتیها در منهتن"، " برزخ" و " کهریزک" را به نمایش بگذارم؛ بیشتر در عکاسی جذب پدیدههایی میشوم که دیگر برای انسان کاربرد ندارند و به فراموشی سپرده شدهاند برای همین به قبرستان ماشینها رفتم و عکاسی کردم و مجموعه برزخ را جمعآوری کردم. مجموعه کهریزک درباره آدمهایی است که به چشم فراموش و یا کنار گذاشته شدهاند اما با رفتن به این مکان و زندگی کردن با آن‌ها کاملاً نظرم تغییر پیدا کرد و متوجه شدم که زندگی در آنجا جریان دارد. مجموعه لوتیهای منهتن به معماری فرنگی اشاره دارد که در زمان رضا شاه به ایران وارد شد و در واقع به جای مدرن کردن افراد، آن‌ها را مدرنیزه کرد.
ضرورت نگاه درونی در عکاس
آرمان استپانیان درباره نگاه شخصی خود به عکاسی گفت: استیج فتوگرافی سبک کاری من در عکاسی است، خود را عکاس نمیدانم زیرا بیشتر طراحی و چیدمان برایم اهمیت دارد. نوع نگاه به سوژه در عکاسی اهمیت دارد و عکس باید یک نگاه درونی داشته باشد تا بتواند هنر تلقی شود.
استپانیان مجموعه " سنگ قبر"، "پرندگان"، "زنگ درها"، "من ساکن طبقه چهارم هستم" و "نور" را به نمایش گذاشت.
بررسی ساز و کار تولید معنا در عکسهای دفاع مقدس
نشست معرفی پایان نامه مرضیه جولهرزاده با عنوان "بررسی ساز و کار تولید معنا در عکسهای دفاع مقدس" در گالری میرمیران برگزار شد.
مرضیه جولهرزاده گفت: جنگ ایران و عراق قابلیت بررسی و پژوهشهای فراوانی در ابعاد مختلفی مانند جامعه شناسی٬ نشانه شناسی٬ روانشناسی٬ انسان شناسی و غیره را دارد اما این جنبه‌ها کمتر مورد مطالعه قرارگرفته‌اند.
او افزود: ازآنجاکه جنگ از منظر نشانهشناسی به مثابه فرآیند معناپردازی در ارتباطات انسانی و در بافتی اجتماعی فرهنگی روی میدهد بسیاری از موضوعهای اجتماعی فرهنگی حول محور جنگ قابل بررسی است. مباحثی که در نشانهشناسی مطرح میشود بسیار گسترده است و در این پایان‌نامه تمرکزم را روی نشانهشناسی اجتماعی تصویر گذاشتم.
او با اشاره به شیوه کارش گفت: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و از شیوه کتابخانهای برای جمعآوری اطلاعات بهره گرفته‌ام. عکسهای مورداستفاده در این پژوهش را نیز از جلد هشتم جنگ تحمیلی که دربرگیرنده عکسهای خرمشهر٬ پیش از انقلاب٬ زمان اشغال و پس از آزادی انتخاب کردهام.
او در ادامه گفت: نشانه شناسی اجتماعی٬ یک مکتب مشخص در زبان شناسی و نشانه شناسی است که به ابعاد اجتماعی معنا در رسانه های ارتباطی مختلف میپردازد. نشانه شناسی اجتماعی از متون متنوعی ازجمله عکس٬ تبلیغات٬ صفحه روزنامه و فیلم بهره می‌گیرد تا چگونگی خلق معنا را از رهگذر تعاملات پیچیده نشانهشناسی توضیح دهد.
کمیته زنان انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران
نشست معرفی فعالیت های کمیته زنان انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران با حضور یلدا معیری٬ نازنین طباطبایی٬ مینا نوعی و گل‌آرا سجادیان در گالری تابستان برگزار شد.
یلدا معیری، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران و مسئول کمیته زنان این انجمن گفت: در ایران عکاسان مطبوعاتی زن همواره مظلوم واقع شدهاند و در رسانه‌ها کم پیش می‌آید که عکاس زن استخدام کنند. همین موضوع موجب شده که تعداد عکاسان زن که به عضویت انجمن عکاسان مطبوعاتی درآمدهاند بسیار کم باشد و در کمیته زنان این انجمن نیز تنها ۲۰ زن عضو هستند.
معیری با اشاره به‌ضرورت تغییر و بازنگری اساسنامه انجمن گفت: یکی از برنامههایی که باید دنبال کنیم تغییر این اساسنامه است تا زنان عکاس با توجه به این شرایط راحت‌تر بتوانند عضو انجمن شوند.
معیری با اشاره به فعالیتهای کمیته زنان این انجمن گفت: از ماه آتی قصد داریم که در این کمیته با حضور زنان عضو کمیته کارگاههای آموزشی در شهرهای مختلف ایران برگزار کنیم.
در ادامه پروژه عکاسی نازنین طباطبایی با عنوان "جوانترین پدر ایران" به نمایش درآمد و این عکاس درباره این پروژه گفت: سالهاست که موضوع ازدواج کودکان در ایران مطرح است. سالها پیش با خبر کوتاهی که در یکی از مطبوعات منتشر شده بود با جوانترین پدر ایران که ۱۲ سال داشت٬ آشنا شدم. بهزاد که عنوان جوانترین پدر ایران را گرفته در یکی از مناطق بسیار فقیرنشین کرمان با خانواده همسرش در یک پارکینگ زندگی میکند و به تازگی نیز دومین فرزندش نیز متولد شده است. تاکنون دو بار از این خانواده و زندگی‌شان عکاسی کردهام و قصد دارم روی این پروژه در درازمدت کار کنم.
در ادامه مینا نوعی به معرفی پروژه عکاسی از نوزادان معتاد پرداخت و گفت: از معتادان مدتهاست که عکاسی میکنم و در سفر دوهفته‌ای که به گرگان داشتم تمرکزم را روی عکاسی از نوزادان معتاد و خانوادهشان گذاشتم.
در ادامه گل‌آرا سجادیان عکس‌هایش از زندان زنان شهر ری را به نمایش گذاشت.
او گفت: زندان زنان شهر ری ۱۰ سال پیش راهاندازی شده است، در این زندان امکانات رفاهی برای زندانیان تا اندازهای فراهم است. اما در این زندان همچون سایر زندانها مواد مخدر٬ باندهای تبهکاری وجود دارد.
سجادیان ادامه داد: زمانی که عکاس روزنامه اعتماد بودم از دادگاههای زنان عکاسی میکردم. پس از روزنامه اعتماد با روزنامه حمایت که زیر نظر سازمان زندانها اداره میشود، همکاری کردم و شرایطی فراهم شد که دو بار به زندان شهر ری بروم و از زنان زندانی عکاسی کنم.
کارگاه روش طرح نویسی برای فروش پروژه‌های عکاسی
کارگاه " روش طرح نویسی برای فروش پروژه‌های عکاسی" با حضور داریوش محمدخانی چهارشنبه 21 آذر در سالن شهناز خانه هنرمندان برگزار شد.
داریوش محمدخانی با انتقاد از سیستم آموزشی گفت: دانشگاه‌های عکاسی باید خود را با بازار کار هماهنگ کنند اما متاسفانه استادان دانشگاه اعتقاد دارند تنها باید هنرپروری و روشنفکر پروری در دانشگاه اتفاق بیفتد و دانشجو بعد از فارغ‌التحصیلی وارد فضای کار شود.
او درباره ضرورت حامی مالی برای یک هنرمند گفت: تمامی هنرمندان در سطح جهان، حامی مالی دارند و ما باید با حامی مالی در ارتباط باشیم.
محمدخانی در بخش دیگری کارگاه مراحل نوشتن طرح برای پروژه عکاسی را تشریح کرد و نکاتی را برای جذب حامی مالی ارائه داد.
اختتامیه هفتمین همایش 10 روز با عکاسان ایران
اختتامیه این دوره با حضور عکاسان و مدیر کل هنرهای تجسمی ساعت 6 عصر جمعه 23 آذر ماه در خانه هنرمندان ایران برگزار می شود.
تجلیل از چند عکاس از برنامه های اختتامیه هفتمین همایش 10 رزو با عکاسان ایران است.
هفتمین همایش 10 روز با عکاسان ایران با برگزاری نمایشگاه هفت انجمن و نمایشگاه آثار دانشجویان، نشست های تخصصی، برنامه به سوی نگاه شخصی، برنامه در جستجوی راهی نو و کارگاه آموزشی از 14 آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شده است