سرویس تجسمی هنرآنلاین: درست یا غلط، شایعه است در کشور ما برای "ایده" آن سان که شایسته است شان و منزلت قائل نمی‌شوند و معمولا ایده‌پردازان دیده و جدی گرفته نمی‌شوند؛ از این نظر گاه فرار مغزها تیتر رسانه‌هاست و این نقد رایج است که بوروکراسی اجرایی، امکان جولان ذهن‌های خلاق را نمی‌دهد.
به تازگی اما یک جایزه در گستره هنر راه‌اندازی شده است که اتفاقا فقط و فقط مختص "فکر" و "اندیشه" است؛ "جایزه هنر معاصر ویستا"، که به ایده برتر هنری تعلق می‌گیرد؛ این جایزه تاکید دارد اثر هنری اجرا شده را در مسابقه‌اش شرکت نمی‌دهد بلکه متقاضیان باید ایده و اندیشه خلق یک اثر را در قالب یک پروپوزال حرفه‌ای ارائه دهند تا در سه مرحله داوری این جایزه پذیرفته شوند.
به خلاف آنچه تبلیغ می‌شود جایزه هنر معاصر ویستا مختص هنرهای تجسمی نیست و همه گونه ایده هنری در مدیوم‌های مختلف را پذیراست؛ این جایزه به ایده برتر سی میلیون تومان وجه نقد اهدا می‌کند تا بتواند فکرش را چنان که در پورپوزال تصویرسازی کرده اجرا کند. اما این همه اهداف جایزه ویستا نیست.
امسال 198 ایده بکر
زمستان 96 دومین دوره جایزه هنر معاصر ویستا برگزار شد و 198 ایده نو هنری هم به دبیرخانه رسید؛ داوران این دوره پریسا پهلوان، حمید سوری، رزیتا شرف جهان، بهرنگ صمدزادگان، نگار تحصیلی و بهنام کامرانی با متر و معیارهایی مانند اهمیت بخشی به فکر و ایده، معاصر بودن، اجرایی بودن، ارزش های تئوریـک زیباشناسانه، چالش بر انگـیزی آثار از لحاظ زیبایی شناختـی و محتوایـی از این میان 16 طرح را در مرحله اول پذیرفتند، سپس در گفتگو با هنرمندان 9 طرح جهت نمایش و قضاوت نهایی فرصت حضور در نمایشگاه را به دست آوردند و ایده ها در قالب پروپوزال های شان حدود دو هفته در گالری ویستا به تماشا بودند تا در کنار داوران، مردم هم با اندیشه های تازه در وادی هنر آشنا شوند.
پهلوان: ایده جان مایه اثر هنری ست
پریسا پهلوان، مدیر گالری ویستا و طراح جایزه هنر معاصر ویستا می گوید: در گفتگو با هنرمندان همیشه از طرح های ناکامی سخن می گفتند که اگر امکان مالی داشتند آن را اجرایی می کردند و همیشه این افسوس را می شنیدم که کاش مجالی برای جدی گرفتن ایده هنری هم پدید می آمد. رویکرد اصلی گالری ویستا از آغاز تمرکز به هنر معاصر و چهره های جوان نواندیش بود و با این پشتوانه تصمیم به راه اندازی این جایزه گرفتیم.
او افزود: در عصر هنر معاصر، هنر چیزی غیر از ایده نیست، در واقع تکنیک و فرایند شکل گیری اثر اهمیت چندانی ندارد و مهم فکر و اندیشه پشت اثر است. از این نظر وجود جایزه ای که این مهم را زیر آگراندیسمان ببرد را ضروری دیدیم.
او خاطر نشان کرد: این جایزه تلاش دارد به رفع ضعف عمومی دیگری در نسل جوان هنرمند همت کند؛ اغلب هنرمندان ما در زمینه معرفی ایده های خود حرفه ای نیستند، در دنیای امروز بسیار حیاتی ست هنرمند بتواند فکری که در ذهن دارد را به درستی انتقال دهد، این مهم نیازمند دانش و مهارت در زمینه پروپوزال نویسی ست، جایزه ویستا تلنگری به هنرمندان زده تا این مهم را دریابند.
او ابراز امیدواری کرد در روزگاری نه چندان دور جایزه هنر معاصر ویستا بتواند در گستره های منطقه ای و بعدتر بین المللی برگزار شود، او گفت: متاسفانه رویدادهای تجسمی فرامرزی که ایران طراح آن باشد کمتر وجود خارجی دارند و از این نظر با فقر غریبی روبروئیم که به هیچ وجه شایسته غنای هنری مان نیست، این جایزه پتانسیل فرا مرزی شدن را دارد که ما امیدواریم با تجربه اندوزی در داخل و روشن شدن همه چارچوب هایش آن را منطقه ای برگزار کنیم.امیدواریم سال 1397 و در سومین سال برپایی جایزه ویستا شاهد حضور چشمگیر هنرمندان نوپرداز باشیم و مرا در برداشتن گام های بزرگ تشویق کند.
برگزیده دور دوم جایزه ویستا چه گفت؟
اگر نخستین دوره جایزه هنر معاصر ویستا را یک جوان مازندرانی به نام محمدرضا عرب خزائلی برد و ایده پنبه خلال که درواقع سوگواره ای بر پایان زراعت پنبه در مازنداران بود را در قالب یک نمایشگاه اینستالیشن خرداد ماه در گالری ویستا به تماشا گذاشت، پیام مفیدی، هنرمند جوان تحصیلکرده فرانسه، برنده دومین دوره این رویداد متفاوت شد؛ مفیدی که پیش از این با آثاری مابین تصویرسازی، کارتون و نقاشی شناخته می شد ایده اثری در مدیوم هنر جدید را به این جایزه معرفی کرد که از درد مهاجرت می گوید و اوضاع مهاجران را تشریح می کند؛ "بدن-جزیره های مستعمراتی و عمق استراتژیک" عنوان کنجکاوی برانگیز این طرح است که توانست نظر هیات داوران را به خود جلب کند و برنده جایزه 30 میلیون تومانی شود؛ جایزه ای که امکان ساخت این اثر را برای او فراهم می کند:به گفته خودش حدود یک سال آینده.
پیام مفیدی درباره احساسش در خصوص کسب دومین جایزه ویستا گفت: احساسم بیش از اینکه معطوف به گرفتن جایزه باشد در مورد وجود چنین امکانی برای آرتیست های ایرانی است، که امیدوارم این جنس اتفاقات برای حمایت از هنر معاصر و غیر تجاری بیشتر شود. شاخه هایی از هنر معاصر مثل پرفورمنس و اینستالیشن ها و اینتراکتیو ها، هنوز چندان جایی در بازار هنر ایران پیدا نکرده اند و موسساتی که باید از آنها حمایت کنند یا وجود ندارند یا به وظایف خود عمل نمی کنند یا میل شان بیشتر به مصرف کردن است تا تولید و ...، . انتقادی که وارد می دانم نپرداختن یا کم پرداختن به جریان سازی و بستر سازی برای هنر مستقل ایرانی است. از جنسی که ایران تولید کننده اش باشد خارج از نفوذ دید کولونیالیستی موسسات فرهنگی-هنری غربی که عموما به دنبال تصویر خاصی از هنر ایران هستند. از موضوع دور نشوم، با توجه به تعداد کم بنیاد های حامی، وجود چنین جوایزی بسیار مثبت است چون به هنرمند امکان ساخت آثارش را می دهد و مهمتر از آن چنین لزومی را وارد ذهن و گفتمان نهاد های هنری ایران می کند که از ساخت کار در مراحل اولیه ایده پردازی حمایت کنند. مرحله ای که خیلی از هنرمندان ناچار میشوند قید ساخت کارشان را به دلیل هزینه بالای ساخت بزنند، و یا ایده هایشان را با بودجه و بازار هماهنگ کنند و بال بلند پروازی شان را کوتاه کنند.
ولی چون سوالتان شخصی است، احساس شخصی از دریافت جایزه یا موفقیت در هر رقابتی احساسی دوگانه است، خوشحالی از امکانی که این موفقیت فراهم می آورد و در عین حال ناراحتی از رقابت که به نظرم هرچند اجتناب ناپذیر ولی دو قطبی است چون امکانی را به کسی میدهد و از دیگری که بی شک توانایی ها و جذابیت زیادی هم داشته سلب می کند. در هر حال خوشحالم که قدم اول برای ساخت کارم را میتوانم بردارم.
مفیدی در توضیح ایده خاصش برای خوانندگان گفت:بدن-جزیره های مستعمراتی و عمق استراتژیک؛ تمثالی از بدن مهاجر است، مهاجر سوار بر قایق با جلیقه نجاتش. تصویر کلیشه ی ما از کسانی که هیچ شناخت دیگری از خط زندگیشان نداریم. آنها برای ما یک عدد هستند. ۳۳۰۰۰ نفر که در در سال ۲۰۱۷ میلادی در مدیترانه غرق شدند. ولی این تنها تمثیلی است از وضیعتی جهانی. همه آنها که در لایه های طبقاتی جامعه غرق شده و صدایشان حذف شده است. مجسمه‌ای از بدن غرق شده مهاجر ساخته شده از رزین، که بدنش سوراخ شده و و جعبه موسیقی ای می سازد که قطعه ای را تولید می کند، ولی ترتیبی چیده شده که این صدا قابل شنیدن نیست. اجازه بدهید بیشتر نگویم که جذابیت کار از بین نرود.
او درباره زمان برآوردش از زمان ساخت این اثر گفت: من اجرای کار را شروع کرده ام، البته چون مراحل مختلفی دارد و بخشی مکانیکی است نمیتوانم زمان قطعی برای تکمیل شدن کار تعیین کنم ولی پیش بینی من از زمان اجرا بین ۹ ماه تا ۱ سال است، که بخشی البته صرف محاسبات و ساخت قطعات و احتمالا رفع مشکلات احتمالی در پروسه ساخت خواهد شد.
ایران مهد ایده‌ها
هنر معاصر ایران که در تعریفش هنر ایده محور تعریف می شود با فاصله بسیار هنر پیشرو منطقه است و آمارهای دیگری نیز از ضریب هوشی بالای ایرانیان در دیگر عرصه ها می گوید؛ شاید ابتکار شکل گیری این گونه جوایز خلاقانه بتواند اهمیت ایده را برای مسئولان تصمیم ساز کلان یادآوری کند و شاهد مراقبت و حمایت از اندیشه های نو اندیش باشیم.