سرویس تجسمی هنرآنلاین: نشست خبری نمایشگاه "دورنما از نمای نزدیک" با حضور معصومه مظفری (رییس هیات مدیره انجمن هنرمندان نقاش ایران)، امیر سقراطی (عضو هیات مدیره انجمن)، رزیتا شرف‌جهان (مدیر گالری طراحان آزاد و کیوریتور نمایشگاه)، مینا نادری (مسئول کمیته نمایشگاه‌های انجمن) با حضور خبرنگاران و علاقه‌مندان، روز دوشنبه یکم آبان ماه در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
در ابتدای این نشست معصومه مظفری گفت: این نمایشگاه نخستین تجربه همکاری انجمن با یک کیوریتو است، کیوریتوری که کاملا فضا را می‌شناخت و اشراف زیادی بر آثار هنری داشت. انجمن به تنهایی نمی‌توانست چنین نمایشگاهی را برگزار کند و بهترین کار این بود که کار را به دست یک کیوریتور بسپاریم که از پس انجام این پروژه بربیاید. ممکن است عده‌ای از هنرمندان از قلم افتاده باشند اما تلاش کردیم بهترین چیزی که در حد توان ما بود را انجام دهیم.
مظفری ادامه داد: جای چنین نمایشگاهی که پایه پژوهشی داشته باشد و بتواند بخشی از تاریخ هنر ایران را مکتوب کند در کشور ما خالی بود. امیدوارم این کار ادامه داشته باشد و با موضوعات مختلف در رسانه‌های متفاوت انجام شود چون آنقدر جای خالی در این زمینه داریم که هر قدر فعالیت کنیم باز هم کم است.
او در مورد انتشار کتاب این نمایشگاه نیز گفت: برای اولین بار در تاریخ 30 ساله انجمن توانستیم همزمان با برگزاری یک نمایشگاه، کتاب آن را هم منتشر کنیم که دو مقاله پژوهشی خوب در آن وجود دارد. امیدوارم انجمن به سمتی برود که از نمایشگاه‌های گروهی عادی عبور کند و به سمت نمایشگاه‌هایی برود که بینش و پژوهش در آن وجود داشته باشد.
پس از آن مینا نادری با ارائه گزارشی در مورد نمایشگاه گفت: این نمایشگاه حاصل 9 ماه تلاش گروهی است و ۱۷۰ اثر از ۷۶ هنرمند در نمایشگاه وجود دارد. ۳۳ نفر این هنرمندان عضو انجمن هستند. ۱۲ هنرمند از خارج کشور و سه نفر از شهرستان در این نمایشگاه حضور دارند. همچنین ۸ اثر هنر جدید شامل ویدیو آرت و لندآرت نیز به نمایش درآمده است.
در ادامه این نشست رزیتا شرف‌جهان کیوریتور نمایشگاه "دورنما از نمای نزدیک" با بیان اینکه انجمن نقاشان یک انجمن فرهنگی- هنری است گفت: برخلاف انتظاری که بسیاری از اعضا و هنرمندان از انجمن دارند، این نهاد وظیفه‌ای برای فروش آثار ندارد زیرا یک نهاد صنفی نیست. نمایشگاه دورنما هم نمایشگاهی با رویکرد پژوهشی است که سوالاتی را در مورد تاریخ معاصر مطرح می‌کند. موضوع طبیعت از قبل در انجمن پیشنهاد شده بود ولی محور نمایشگاه دورنما بر اساس یک ایده شکل گرفت.
شرف جهان افزود: طبیعت امروز ما به محیط‌هایی دست کاری شده، تبدیل شده است و هنرمند معاصر آن رویکرد سابق را به طبیعت ندارد. امروزه دیگر هیچ جا با منظره طبیعی به مفهوم آن دورنمایی که در قرون گذشته وجود داشته مواجه نیستیم. از دوره سرمایه‌داری با افزایش جاده‌ها، سدها، تیرهای چراغ برق و... طبیعت تحت کنترل انسان درآمده و در نتیجه به جای منظره با آن مفهوم بکر، با دورنماهای دستکاری شده مواجه هستیم. در آثار هنرمندان معاصر هم نوعی دورنما دیده می‌شود که معمولا همراه با اضطراب، تلخی و نگرانی است.
او با بیان اینکه هنرمندان حاضر در این مجموعه هر کدام نشان دهنده یک نوع خوانش و گرایش در منظره‌نگاری بودند، افزود: با توجه به اینکه نگرش هنرمندان به طبیعت برای ما اهمیت داشت، نمی‌توانستیم نمایشگاه را به اعضای انجمن محدود کنیم یا از سوی دیگر همه هنرمندان طبیعت‌پرداز را در نمایشگاه داشته باشیم. طبیعت یک ژانر اصلی در نقاشی است و همه هنرمندان دوره‌ای به آن پرداخته‌اند، بنابراین ممکن است عده‌ای از آنها به خاطر نبودن در نمایشگاه دچار رنجش شده باشند، ولی قصد ما این بود که خودمان را به هنرمندانی که نشان دهنده یک نوع خوانش یا گرایش در منظره‌پردازی هستند، محدود کنیم.
امیر سقراطی هم در ادامه این نشست گفت: در منظره‌پردازی معاصر، رهاشدگی و تشویش دیده می‌شود، یعنی حتی وقتی طبیعت بدون نمادهای صنعتی به تصویر کشیده می‌شود باز هم استرس و ترس در آن وجود دارد. یکی از چیزهایی که کیویتوری این نمایشگاه را جذاب کرده این است که ما با منظره‌پردازی‌هایی مواجه هستیم که روحیات انسان معاصر در آن دیده می‌شود. حضور انسان در این مناظر محسوس است حتی اگر خودش در آن دیده نشود. بعضی آثار این نمایشگاه مناظر شهری هستند که به نظر عده‌ای، جزء منظره قرار نمی‌گیرند، بنابراین فکر می‌کنم به نگاه‌های انتقادی نیاز داریم تا جریاناتی که در نقاشی اتفاق می‌افتد را مکتوب کند تا حداقل بخشی از تاریخ نقاشی ایران با مسیر مشخص به راه خود ادامه دهد.
شرف جهان نیز در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: آثار هنری زیادی تولید و نمایش داده می‌شود ولی اگر بتوانیم جایگاه هنرمند و اثر هنری را تحلیل کنیم، می‌توان آثار پیشرو را تشخیص داد. گاهی بعضی آثار با هیاهوی بسیار مطرح شده و شهرت کاذب برای هنرمند ایجاد می‌کنند و این به دلیل نبود تحلیل‌های دقیق است.
مظفری هم با اشاره به مفهوم کیوریتوری گفت: در تاریخ نمایشگاه‌هایی که در ایران برگزار شده آنقدر مفهوم کیوریتوری بد جا افتاده که عده‌ای فکر می‌کنند کیویتور کسی است که با سلیقه خودش تعدادی اثر را جمع می‌کند. در حالی که این کار باید بر اساس یک متن پژوهشی انجام شود و حتی آثاری که موردپسند کیوریتور نیست در آن جا می‌گیرد. درست‌ترین نمایشگاه‌های دنیا کیوریتور دارند و او می‌تواند با دانش پژوهشی و به صورت غیرسلیقه‌ای آثار را انتخاب کند.
مظفری افزود: باید بحث کیوریتوری را در انجمن جا بیندازیم چون در کارهای بعدی به آن نیاز داریم. اگر بخواهیم دوسالانه برگزار کنیم باید بخش عمده‌ای از کار آن را کیوریتو انجام دهد، در حالی که پیش از این با شیوه قدیمی و اعلام فراخوان این کار انجام می‌شد.
شرف جهان با بیان اینکه فقط آثار سه هنرمند مورد نظرش را نتوانست به نمایشگاه بیاورد گفت: به هر سختی بود آثار مود نظر را جمع‌آوری کردم چون این کارها باید در تاریخ هنر ایران ثبت شوند. این نمایشگاه به عنوان یک سند باقی می‌ماند و توجهی شخصی به هنرمندان نشده است. پیشنهاد من این است که انجمن دیگر هیچ نمایشگاهی را با فراخوان برگزار نکند و به جای آن کیوریتوری با استیتمنت مشخص به انتخاب هنرمندان و آثار آنها بپردازد.
سقراطی هم با اشاره به کمبود کار پژوهشی گفت: کدام پژوهش و تالیف مهم در مورد گونه‌ها و ژانرهای هنری در صد سال اخیر انجام شده است؟ ما نیاز به خرده روایت‌ها داریم و این نمایشگاه و کتاب آن یک گشایش در این زمینه است.
مظفری در مورد ادامه روند برگزای نمایشگاه‌های انجمن و موضوع کیوریتوری نمایشگاه‌های بعدی گفت: از دوره فعالیت این هیئت مدیره یک سال دیگر باقی مانده و ما تا آخر سال دو نمایشگاه کارنمای هنرمندان بالای 40 سال را برگزار می‌کنیم. همچنین قصد داریم سال آینده یک نمایشگاه مشترک با سایر انجمن‌ها داشته باشیم و به این فکر می‌کنیم که به سمت برگزاری دوسالانه برویم یا نه. چون نمی‌خواهیم دوسالانه ویژه نقاشی باشد بلکه دوسالانه هنر را مد نظر داریم. در مورد برگزار نمایشگاه‌هایی مانند دورنما هم برای کیوریتوری نمایشگاه با چند هنرمند صحبت شد و موضوعاتی در نظر گرفته شده بود اما به نتیجه نرسید چون کار پژوهشی دشوار است و توانایی بالایی می‌خواهد.
شرف جهان در مورد احتمال برگزای این نمایشگاه در شهرهای دیگر نیز گفت: تلاش می‌کنیم این نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر اصفهان، موزه هنرهای معاصر اهواز و شهر استکهلم سوئد برگزار شود. ولی مشکل ما در زمینه آثار امانتی است که از مجموعه‌داران گرفته‌ایم. شاید مجبور شویم بخشی از آثار را حذف کنیم و فقط آثار جدید را به شهرهای دیگر ببریم.
"دورنما از نمای نزدیک" عنوان نمایشگاهی است که انجمن هنرمندان نقاش ایران به کیوریتوری رزیتا شرف جهان در فرهنگسرای نیاوران برگزار شده است. این نمایشگاه شامل ۱۷۰ اثر از ۷۶ هنرمند در ۷۰ سال اخیر است. این نمایشگاه که به سیر تاریخی طبیعت پردازی و منظره نگاری در تاریخ نقاشی ایران می پردازد، تا ۵ آبان ماه ادامه دارد.