شاهنامه فلورانس قدیمی‌ترین نسخه‌ی دست‌نویس کتاب شاهنامه‌ی فردوسی است. تاریخ نوشتن این نسخه از شاهنامه سال ۶۱۴ هـ. ق/ ۱۲۱۷ م/ ۵۹۶ هـ. ش، بیش از ۲۰۰ سال پس از پایانِ سرایش شاهنامه است.
همچنین در این دست‌نویس بسیاری از واژه‌ها به ریخت کهنه‌تر آن‌ها به‌کار رفته‌اند. آنجلو پیه‌مونتِزه، پژوهشگر ایران‌شناس ایتالیایی، این دست‌نویس را در سال ۱۹۷۸ میلادی، شناسایی کرد. تا پیش از پیدا کردن این دست‌نویس، دست‌نویس شاهنامه‌ی لندن، که به سال ۶۷۵ هـ. ق منسوب بود، کهن‌ترین نسخه‌ی شاهنامه شناخته می‌شد. در ادامه بیشتر به جزئیات این شاهنامه می‌پردازیم.
تاریخچه‌ی کشف نسخه‌ی فلورانس
پیش از این کشف، قدیمی‌ترین نسخه شناخته‌شده‌ی شاهنامه نسخه‌ای بود که در کتابخانه بریتانیا (نسخه لندن) نگهداری می‌شد و به سال ۶۷۵ هجری قمری (۱۲۷۶ میلادی) تعلق داشت. اما نسخه فلورانس که حدود ۵۰ سال قدیمی‌تر از این نسخه بود، می‌توانست اطلاعات بسیار دقیق‌تری از نسخه‌های اولیه شاهنامه ارائه دهد. تا قبل از کشف این نسخه، بسیاری از محققان و شاهنامه‌شناسان تصور می‌کردند که شاهنامه فردوسی در قرن ۷ هجری قمری (۱۳ میلادی) به شکلی که در نسخه‌های موجود دیده می‌شود، منتشر شده است.
آنجلو پیه‌مونتزه، ایران‌شناس و استاد دانشگاه پیزا، در هنگام تحقیقاتی که برای تألیف کتاب‌ها و مقالاتی درباره‌ی شاهنامه و فردوسی در دست داشت، موفق شد نسخه‌ای جدید از شاهنامه را در کتابخانه‌ی ملی فلورانس شناسایی کند. این نسخه که به طور رسمی با نام «نسخه فلورانس» شناخته می‌شود، متعلق به اواخر قرن ۶ هجری قمری (۱۲۱۷ میلادی) بود. این تاریخ نشان‌دهنده این است که نسخه فلورانس حدود ۲۰۰ سال پس از سرایش شاهنامه توسط فردوسی نوشته شده است.
پیه‌مونتزه در حین تحقیق در مورد متون فارسی قدیمی به نسخه‌ای برخورده بود که ویژگی‌هایی متفاوت از دیگر نسخه‌های شناخته‌شده داشت. او به سرعت متوجه شد که این نسخه قدیمی‌تر و اصیل‌تر از هر نسخه‌ای است که پیش‌تر به‌طور عمومی شناخته شده بود. پس از تحقیق و بررسی‌های دقیق، مشخص شد که این نسخه در واقع همان نسخه‌ای است که پیش‌تر در کتابخانه‌ی فلورانس وجود داشته، اما به‌طور ناشناخته باقی مانده بود.