گروه تئاتر خبرگزاری هنر ایران: نمایش «توو» به نویسندگی و کارگردانی محمدمتین اوجانی این روزها در سالن چهارسو مجموعه تئاترشهر به روی صحنه رفته است. این نمایش در چهارمین جشنواره تئاتر افرا موفق شد تندیس بهترین نمایشنامه‌نویس،تندیس بهترین کارگردانی،تندیس بهترین بازیگری زن و مرد را کسب کند.
محمدمتین اوجانی که پیش از این هم نمایش‌هایی را به روی صحنه برده است در رابطه با جشنواره افرا در گفت‌وگو با هنرآنلاین بیان کرد:سال‌های گذشته شرایط جشنواره افرا این گونه بود که تنها نمایش‌هایی مجاز به شرکت بودند که به صورت مونولوگ باشند. اما در آخرین دوره که سال گذشته بود، جشنواره تغییر کرد و نمایش‌هایی که به صورت دیالوگ بودند، مجاز به شرکت در جشنواره شدند که اتفاق خوبی بود. چرا که وقتی دو شخصیت در قصه وجود داشته باشد، درام شکل می‌گیرد.
وی افزود: از دیگر نکات مثبت جشنواره این بود که داوران در مراحل مختلف از اساتید و قدیمی‌های عرصه تئاتر بودند و این فرصت خوبی برای من و امثال من و افراد جوان‌تر بود که توسط اساتید خود را محک بزنند.
«توو» کمدی سیاه است
اوجانی در رابطه با درونمایه نمایش«توو» گفت: جالب است که بگویم چیزی که موجب شد تا من این نمایشنامه را بنویسم، جایی بود که من برای یک کار اداری مدت‌ها پشت یک در منتظر می‌ماندم و در آن حالت انتظار این ایده به ذهن من آمد.
وی ادامه داد: بسیاری از مخاطبان نمایش«توو» درگیر این سوال می‌شوند که «توو» اشاره به چه چیزی دارد. «توو» به معنای داخل شدن است و ما در نمایش اینطور نشان دادیم که همه ما در موقعیت‌هایی قرار گرفته‌ایم که دلمان می‌خواهد وارد یک فضایی شویم که این فضا می‌تواند یک جغرافیا باشد و یا داخل شدن به مغز و قلب یک انسان باشد. ما در این نمایش سعی کردیم در هاله‌ای از طنز شریف در کنار آسیب‌شناسی و نقد اجتماعی هردو فضا را نشان دهیم. ما می‌بینیم که آدم‌ها می‌خواهند هرطور که شده خود را وارد یک گروه یا دسته‌ای کنند تا بتوانند به خواسته‌های خود برسند. برخی می‌خواهند خود را وارد یک سیستم کنند و برخی هم می‌خواهند خود را وارد مغز و قلب یک انسان کنند تا از آن طریق به خواسته خود برسند.
کارگردان نمایش«توو» بااشاره به این که ادعا ندارد این اثر، یک نمایش ابزورد است، بیان کرد: اگر شاخصه اصلی ساختار ابزورد را این طور درنظر بگیریم که کاراکترها از یک جایی حرکت می‌کنند و به یک جایی می‌رسند که همان نقطه اول است و به نوعی پوچی برسند اما در این مسیر به تحولی برسند، نمایش من نزدیک به این ساختار است اما کامل منطبق بر این ساختار نیست. چرا که شخصیت‌های قصه من به نقطه اول برنمی‌گردند. بیشتر می‌توان گفت نمایش من، بیشتر کمدی سیاه است. کمدی سیاه به این معنا که مسائل تلخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی خود را در موقعیت کمیک بیان کنیم و در عین خندیدن تماشاگر به این فکر کند که چرا این اتفاق خنده‌دار است.
در جامعه شاهد تکرارهای تکراری هستیم که موقعیت کمیکی دارند
اوجانی افزود: این دغدغه من بود که نشان دهم در جامعه کمدی‌های تلخی را شاهد هستیم و یک سری تکرارهای تکراری درحال رخ دادن است که خودش کمدی است. مثال بارز این روزها همین ربات همستر است که مدام به تکرار انگشت روی صفحه می‌زنیم تا به پول برسیم. در نمایش«توو» دغدغه من این بود که بگویم اگر قرار است برخی کارها را تکرار کنیم، حداقل از آن زمان و زندگی در آن لحظات لذت هم ببریم.
این هنرمند در رابطه با این که ترجیح می‌دهد اگر حرفی دارد آن را خودش بنویسد و از متن ترجمه شده استفاده نکند، گفت: متن‌هایی که در گذشته نوشته شده و بارها اجرا شدند، شاید ریسک کمتری در اجرا داشته باشند اما شخصا تمام تلاشم این است که اگر قرار است اثری خلق کنم و مردم بابت آن هزینه کنند، چیزی باشد که در درون آن‌ها اتفاقی رخ دهد و پیامی به مخاطب داده باشم. بسیاری از متن‌ها برای گذشته است و اگرچه دراماتورژی می‌شود اما نظر من این است که اگر خلق‌کننده دغدغه‌ای دارد و می‌خواهد پیامی را انتقال دهد و از عهده آن برمی‌آید، چرا خودش این کار را نکند. زمانی که ایده‌ای برای ارائه مفاهیم مدنظرش ندارد، می‌تواند به سراغ متن ترجمه شده و یا آثار دیگران برود.
در رابطه با هزینه تولید تئاتر باید آه کشید/ رقم‌های توهمی بازیگران و عدم فیلترینگ مدیران تئاتر و سالن‌های خصوصی
این بازیگر و کارگردان در رابطه با هزینه‌های تولید تئاتر بیان کرد: درمورد بحث هزینه‌ها واقعا باید آه کشید. جدا از بالا رفتن هزینه‌ها، مشکل دیگری که گریبان‌گیر ما شده است توهم و تغییر برخی از بازیگران است که البته آن‌ها هم تقصیری ندارند و به خاطر شرایط اجتماعی و اهداف و آرزوهای خودشان است که اینطور رقم‌های عجیب در سرشان است. برخی بسیار جوان‌اند و به پختگی نرسیدند و برخی هم سن‌شان بالا رفته اما به نتیجه مطلوب نرسیدند.
وی ادامه داد: از مشکلات دیگر ما هم، ورود بی‌رویه و بدون فیلتر هنرمندان است. کاش مدیران صنف تئاتر فیلترینگی لحاظ کنند تا افرادی که وارد عرصه می‌شوند، حداقل پایه تئاتر را بدانند و بعد سالنی را اشغال کنند. متاسفانه سالن‌های خصوصی هم به تنها چیزی که نگاه می‌کنند، بحث و توافق مالی است و چندان توجه نمی‌کنند که چه چیزی روی صحنه می‌رود و چه کسانی بازی می‌کنند. این که فلان بازیگر سلبریتی با فالوور زیاد یا خواننده رپ بیاید روی صحنه تا نمایش مخاطب جذب کند، باعث می‌شود که اصالت تئاتر ازبین برود و فضای منفی را در تولید تئاتر ایجاد کند. کار جمع کردن در این روزگار و پیدا کردن آدم‌هایی که ته دلشان عشق به تئاتر باشد و دلی کار کنند سخت شده است.
اوجانی در پایان گفت: با وجود تمام این سختی‌ها نباید ناامید بود و عقب کشید. من کار افرادی را که سواد این کار را دارند و سال‌ها زحمت کشیدند اما اکنون کار نمی‌کنند، درست نمی‌دانم. من با حداقل امکانات خودم نمایش«توو» را روی صحنه بردم اما کار تولید کردم و در عرصه حضور دارم و تاکید دارم که عقب نشستن و غرغر کردن کار بسیار اشتباهی است.