گروه تئاتر«هنرآنلاین» : در آخرین روزهای زمستان و در آستانه آغاز سال نو و آغاز سال جدید برای تئاتر کشور، در خبرگزاری هنرآنلاین میزبان کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودیم و به بهانه برگزاری جشنواره‌های مهمی چون جشنواره تئاتر فجر و جشنواره تئاتر کودک و نوجوان با او به گفت‌وگو نشستیم. در بخش اول این مصاحبه به بررسی این دو جشنواره در سال 1402 پرداختیم که در ادامه می‌خوانید؛
هنر نمایش کنش‌زا است
در ابتدای گفت‌وگو اشاره کردیم که هنرمندان در رابطه با چهل‌ودومین جشنواره تئاترفجر گله‌مندی‌هایی داشته‌اند که ما آن را به شما منتقل می‌کنیم و کاظم نظری در پاسخ گفت: هر جشنواره‌ای و در هر حوزه فعالیت هنری موردپسند عده‌ای است و عده‌ای هم آن را نمی‌پسندند. در هر صورت ما همیشه نقدپذیریم؛ چرا که اعتقاد دارم رشد در نقد اتفاق می‌افتد و اگر نقدی وجود داشته باشد، نشان می‌دهد که کارمان درست است اما اگر نقد،نظر و سوالی نباشد احساس می‌کنیم که آن اتفاق بازخورد خودش را نداشته است.
او ادامه داد: هنر نمایش اساسا کنش‌زا است. ما در حوزه رویدادها بی‌تفاوتی از جانب رسانه‌ها و هنرمندان نمی‌خواهیم. اما همه تلاش شورای سیاست‌گذاری جشنواره بر این بود که مشکلات را کمتر کنند تا هنرمندان با آرامش به کارشان برسند. همچنین اداره کل هنرهای نمایشی هم قرار است جلسات آسیب‌شناسی جشنواره تئاترفجر را برگزار کند تا آسیب‌ها و معایب برای سال آینده احصاء شود.
تلاش کردیم تا هنرمندان جشنواره تئاترفجر بهترین شرایط را داشته باشند
در ادامه به حضور پررنگ گروه‌های شهرستانی اشاره کردیم و آن را یک حسن از جشنواره تئاترفجر امسال دانستیم. همچنین اشاره کردیم که هنرمندان شهرستانی از وضعیت اسکان گلایه‌مند بودند و نسبت به این که پس از اجرا باید به شهر خودشان بازمی‌گشتند اعتراض داشتند.
در این باره مدیرکل هنرهای نمایشی بیان کرد: جشنواره تئاترفجر امسال حدود 18 میلیارد برای ما هزینه داشته است. هر فردی که در یک هتل اقامت دارد با احتساب تغذیه، حدود 3 میلیون و 500 برای ما هزینه دارد. گروه‌های مختلف تئاتر را با تعداد افراد زیاد درنظر بگیرید و ببینید چقدر هزینه زیاد می‌شود. ما تلاش کردیم بهترین هتل را در مرکز تهران بگیریم تا رفت و آمد برایشان آسان باشد و به تالارها دسترسی داشته باشند. برای همان مدت زمان محدودی که افراد از شهرستان آمدند، ما تلاش کردیم بهترین شرایط را برایشان ایجاد کنیم. امسال به جای غذای هتل، به هر هنرمند یک کارت هدیه 1 میلیون و 300 هزارتومانی دادیم تا از هرکجا که دوست دارد، در هر زمان که می‌خواهد، برای سه روز خودش غذا تهیه کند. چون در هتل ممکن بود که به دلیل مشغله کاری و اجرا، به ساعت سرو غذا نرسند. دو هتلی را هم که انتخاب کردیم خودم شخصا از تک تک اتاق‌ها بازدید کردم تا از لحاظ اسکان شرایط مناسبی داشته باشند و به نظر من شرایط خوبی را برای هنرمندان فراهم کردیم. اما اگر مشکلی بود ما از هنرمندان عذرخواهی می‌کنیم چرا که همه هم و غم ما این بود که اوقات خوشی را داشته باشند.
نظری ادامه داد: ما درصدد این هستیم که هنرمندان شهرستانی بتوانند در همه روزهای جشنواره حضور داشته باشند، اما واقعیت این است که دوازده روز هزینه بسیار زیادی دارد. ما باید با واقعیت‌ها خودمان را نزدیک کنیم و واقعا شرایطش برایمان وجود نداشته است. به همین دلیل برای این که بین هنرمندان تعامل وجود داشته باشد ما در طول سال جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای را گذاشتیم تا آن جا شرایط برای تعامل وجود داشته باشند و آثار یکدیگر را ببینند.
او در پایان بحث جشنواره تئاترفجر گفت: هنوز برای جشنواره سال آینده هنوز برنامه‌ریزی نشده و دبیر آن هم مشخص نشده است اما انشاءالله به زودی معرفی خواهد شد.
برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در اردکان به دلیل اسپانسر و شعار عدالت فرهنگی
در ادامه گفت‌وگو به شانزدهمین جشنواره بین‌المللی کودک و نوجوان که در اردکان برگزار شد، گریزی زدیم و از آقای نظری پرسیدیم آیا اردکان ظرفیت برگزاری این جشنواره را که جشنواره مهم و بین‌المللی است را داشت و آیا همه چیز مطابق برنامه‌ریزی پیش رفت یا خیر.
کاظم نظری ابتدا توضیح مختصری در رابطه با چرایی عدم برگزاری جشنواره در استان یزد داد: ما با همدان به توافق رسیده بودیم اما در مرحله اجرایی استانداری همدان آن چیزی که توافق ما بود را اجرا نکرد. وزیر فرهنگ هم تلاش کرد تا جشنواره در همدان بماند و ما هم همین را می‌خواستیم؛ چرا که 15 سال یک جشنواره در آن استان حضور داشت و حتی خود استان همدان هم از آن بهره‌برداری کرده بود. بسیاری از زیرساخت‌های تئاتری که اکنون در همدان وجود دارد به یمن برگزاری همین جشنواره کودک و نوجوان بوده است.
او ادامه داد: استاندار یزد که جوان و خوش ذوق هستند در عرض سه ماه شرایط را مهیا کرد و ما هم با اجازه وزیر فرهنگ به یزد رفتیم. این که شهر اردکان را انتخاب کردیم به دلیل حضور اسپانسرها بود. غیر از آن هم شعار دولت سیزدهم عدالت فرهنگی است. برخی از شهرهای ما ظرفیت‌هایی را دارند؛ به عنوان مثال شهر کاشان که سال گذشته جشنواره تئاتر نقالی را برگزار کرد، نشان داد که این شهرستان ظرفیتی دارد که می‌تواند حتی جشنواره در سطح بین‌الملل برگزار کند. اردکان هم چون سال اول بود و بسیاری از مدیران شهر و استان تصوری از برگزاری جشنواره بین‌المللی نداشتند کمی سخت بود و مدام در خوف و رجا بودند و نگران این بودند که به ضرر شهر و مردم اردکان باشد. چرا که شهر اردکان کاملا شهری مذهبی و سنتی است. وقتی که جشنواره برگزار شد، بسیاری از خانواده‌ها خواستند که این جشنواره برای سال آینده در این شهر بماند. در همین جشنواره کودک واحد سیار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آثار را به چند شهر محروم بردند و مورد استقبال مردم آن جا قرار گرفت. بردن این سرگرمی‌ها که بار ارزشی دارند و می‌تواند برای کودکان انگیزه و امید بسازد، به عقیده من بسیار ارزشمند است.
طراحی مرکز تئاتر جوانان برای حمایت از تئاتر حوزه نوجوان
در این بخش از بحث گریزی به وضعیت اجراها و سالن‌ها برای نمایش‌های کودک و نوجوان زدیم و پرسیدیم اداره کل هنرهای نمایشی برای تئاتر کودک و نوجوان کشور، چه برنامه‌ریزی دارد.
کاظم نظری با اشاره بر این که تا پایان سال سند تحول تئاتر در شورای ملی هنر ارائه خواهد شد و در آن تحول تئاتر کودک و نوجوان هم مدنظر قرار داده شده است، گفت: بخش اعظم این تحول، مستلزم این است که زیرساخت‌های حوزه تئاتر فراهم شود. شما از تئاتر کودک سخن می‌گویید، من می‌گویم برای تئاتر نوجوان چه باید کرد و چه سالن اختصاصی برای آن داریم؟ در تهران با 17 میلیون جمعیت ما یک سالن اختصاصی برای نوجوانان نداریم. مقام معظم رهبری هم بارها بر محتوا و فرم برای جوانان تاکید داشتند. ما درصدد این هستیم که مرکز تئاتر جوانان را طراحی کنیم و تولیدات این حوزه را رشد دهیم. تالار هنر مرکز تئاتر کودک است و بیشتر تئاترهایش برای 3 تا 6 سال است و ما برای 6 تا 12 سال چیزی نداریم. ما در این زمینه خلاء داریم و اتفاقا دشمنان هم بر همین خلاء دست می‌گذارند. ما برای آن برنامه‌ریزی نکردیم و نیازمند این است که بخش‌های فرهنگی به حمایت از این بخش بیایند.
او ادامه داد: افرادی که در حوزه فرهنگی و هنری سیاست‌گذاری می‌کنند باید حوزه نمایش را جدی بگیرند و در بودجه‌بندی هم آن را لحاظ کنند. اساسا نمایش با زندگی انسان از طفولیت تا مرگ همراه است. کودکانی که اکنون تئاتر تماشا می‌کنند، یکی از تماشاگران تئاتر در آینده نیز خواهند بود؛ چرا که در ذهن و ناخودآگاه ثبت خواهد شد. همچنین با ارائه آثار ارزشمند با مفاهیمی چون وطن‌پرستی، صمیمیت، خانواده، الگوی زندگی سالم و هر آن چه که برای ما ارزش است، در رشد و بالندگی کودک و نوجوان نیز می‌توانیم تاثیر داشته باشیم.
مدیرکل هنرهای نمایشی به یکی از اقداماتی که در این راستا انجام شده است اشاره و بیان کرد: در تابستان با همکاری آموزش و پرورش تهران در تماشاخانه سنگلج دوره‌هایی را برای معلمان آموزش و پرورش برگزار کردیم تا از چگونگی فعالیت گروه‌های نمایشی در مدارس بگوییم. درخواست بسیاری داشتیم تا این دوره‌ها ادامه پیدا کند تا معلمان بتوانند با گونه‌ها و رفتارهای نمایشی دانش‌آموزان را جذب کند.
او افزود: امیدوارم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنان که با ما همکاری دارند، از این بخش هم حمایت کنند؛ چرا که این بخش، آینده تئاتر کشور است. تئاتر می‌تواند در ذهن جوانان کشور، مسائلی را مطرح کند که به زندگی و آداب و رسوم رفتاری کمک کنند.
بخش دوم این گفت‌وگو در روزهای آینده در هنرآنلاین منتشر خواهد شد.