سرویس استان‌های هنرآنلاین: به همت انجمن اهل قلم فارس و با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آئین تجلیل از محمد کشاورز نویسنده شیرازی و خالق کتاب "روباه شنی" برنده جایزه کتاب سال ایران و برگزیده جایزه جلال ال احمد در سالن غزل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس برگزار شد.
در این مراسم که با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس، جمعی از اساتید، نویسندگان و اصحاب فرهنگ و ادب برگزار شد؛ بهزاد مریدی با بیان اینکه محمد کشاورز، نویسنده شایسته و ارزشمند شهر شیراز پس از خلق آثار ارزنده‌ای همچون "بلبل حلبی" و "پایکوبی" امسال با مجموعه داستان "روباه شنی" بار دیگر نام فارس را بر تارک ادبیات ایران به درخشش واداشت و جایزه جلال آل احمد و کتاب سال ایران را برای همشهریان ادب پرورش به ارمغان آورد گفت: اتفاقی که برای مردمان فرهیخته فارس و اهالی ادبیات تازگی ندارد و سال گذشته دیگر نویسنده بزرگ شیراز ابوتراب خسروی با کتاب "ملکان عذاب" آن را به سر انجام رساند.
وی ادامه داد: همانگونه که می‌دانیم، کشاورز در داستان‌های "روباه شنی" با دیدی رئالیستی به رویکردهای اجتماعی پرداخته، اما نه رئالیسم به معنای بیان واقعیت‌ها، بلکه این دید فرا رئالیستی است؛ چرا که واقعیت را از دل واقعیت بیرون کشیده است. برخی داستان‌های این کتاب فضای طنز نیز دارد؛ طنزی که برآمده از موقعیت‌های اجتماعی است.
افتخار آفرینی کشاورز برای همشهریان حافظ؛ سعدی تازگی ندارد
مدیرکل ارشاد فارس عنوان کرد: افتخار آفرینی کشاورز برای همشهریان حافظ؛ سعدی؛ ملاصدرا؛ شوریده، روزبهان؛ و ده‌ها چهره دانشمند و فرزانه این دیار اتفاق تازه‌ای نیست. او پیش از این، برای نگارش داستان "شهود" از کتاب "پایکوبی" برنده جایزه ادبی گردون شده است. دومین مجموعه او "بلبل حلبی" در سال ١٣٨٤ جایزه ادبی اصفهان، جایزه فرهنگ پارس و جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعاتی را در بخش داستان کوتاه از آن خود کرده و حالا مجموعه داستان "روباه شنی" آخرین اثر او است.
وی با توجه به اینکه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران عنوان یک جایزه دولتی ایرانی است که هر ساله توسط خانه کتاب ایران و طی روزهای برگزاری آئین‌های بزرگداشت انقلاب در کشور (دهه فجر)، اهدا میشود افزود: این جایزه با تأیید نهایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به نویسندگان برگزیده در بخش‌های کلیات، فلسفه اسلامی، فلسفه غرب، دین، علوم اجتماعی، زبان، علوم کاربردی، هنر، ادبیات و تاریخ اعطا میشود.
مریدی یادآور شد: این جایزه با عنوان جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از سال ١٣٦٢ و با هدف ارتقای فرهنگ جامعه اسلامی؛ حفظ استقلال و هویت فرهنگی و حمایت و تشویق مؤلفان، مترجمان، و مصحّحان کشور آغاز شده و تاکنون ادامه یافته است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که عهده‌دار این انتخاب است، هر سال از کلّیه ناشران، مؤلفان، مترجمان و مصحّحان کشور درخواست می‌کند تا نسخه‌ای از کتاب‌هایی که برای نخستین بار در طی سال قبل منتشر کرده‌اند، به دبیرخانه کتاب سال ارسال کنند که این کتاب‌ها در رشته‌های مختلف و در ٣ بخش تألیف، ترجمه، و تصحیح مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ارزشیابی کتاب‌ها در دو مرحله انجام میشود و سرانجام رأی نهایی صادر میشود.
رئیس هیئت امنای انجمن اهل قلم فارس در ادامه عنوان کرد: کتاب "روباه شنی" مجموعه‌ای از ٩ داستان کوتاه فارسی با نام‌های "روز متفاوت، پرنده‌باز، گلدان آبی، میخک‌های سفید، آهنگ پلنگ صورتی را سوت بزن، زمین‌بازی، هشت شب میدان آرژانتین، راه رفتن روی آب، غار را روشن کن روباه شنی" است.
ابوتراب خسروی نویسنده و ادیب اهل فارس نیز در این آیین با ابراز خوشحالی از اینکه در بزرگداشت محمد کشاورز حضور دارد به معرفی داستان کوتاه پرداخت و گفت: سوء‌تفاهمی درباره داستان کوتاه در جامعه ما وجود دارد. گاهی شاهدیم که حکایت‌های سعدی را هم داستان کوتاه فرض می‌کنند.
وی با بیان اینکه در غرب هم داستان کوتاه پدیده تازه‌ای‌ست افزود: در جامعه ایرانی داستان کوتاه بیش از یک‌صدسال سابقه ندارد.
داستان‌نویسی به قدرت کشاورز وجود ندارد
نویسنده کتاب تحسین شده "ملکان عذاب" اولین کوتاه‌نویسان ایرانی را چوبک، هدایت و ... معرفی کرد و افزود: نسل کنونی نویسندگان داستان کوتاه شاگردان آنان محسوب می‌شوند. البته داستان‌نویسان روس همه از زیر شنل گوگول در آمدند و بدین ترتیب داستان کوتاه‌نویسان ایرانی هم از زیر قبای هدایت بیرون آمدند.
خسروی که سال گذشته موفق به کسب جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی شد، داستان‌نویسی را به شیوه کوتاه دشوارتر از رمان‌نویسی دانست و پیرامون محمد کشاورز هم گفت: چنانچه در آثار این نویسنده دقت شود حتی یک سطر شعر هم ندارد. زیرا کشاورز داستان‌نویسی است که با نوشتن زندگی، داستان را بسط و گسترش می‌دهد.
نویسنده کتاب "رود راوی" با بیان اینکه در کوتاه‌نویسی و داستان‌نویسی به قدرت کشاورز وجود ندارد افزود: من با داستان‌های طعمه و پایکوبی کشاورز را شناختم. داستان طعمه را که خواندم هنوز پس از گذشت ٣٠ سال در ذهنم ادامه دارد.
وی با توجه به اینکه داستان‌های نامبرده در ٢ مجموعه منتشر شد که یکی با عنوان "از پنجره جنوب" به اهتمام کیوان نریمانی چاپ شده، افزود: از آن پس داستان‌های کشاورز اغلب مهم و با بالاترین شدت تاثیرگذاری است که در کمتر نویسنده‌ای با این قدرت سراغ داشته‌ایم.
این نویسنده و مدرس نویسندگی با اشاره به اینکه داستان کوتاه خوب را در مجموعه "روباه شنی" کشاورز می‌توان سراغ گرفت ادامه داد: دست کم ٧ یا ٨ داستان کوتاه درجه یک که در تاریخ ادبیات ما بی‌گمان ماندنی خواهد بود در آثار کشاورز دیده می‌شوند. زیرا او چه جایزه بگیرد یا نگیرد استاد داستان‌نویسی است.
"روباه شنی" از آثار رشک برانگیز سال‌های اخیر
خسروی با بیان اینکه اعتبار جوایز ادبی به امثال محمد کشاورز است افزود: جایگاه امثال تولستوی و کشاورز در ادبیات محفوظ است از این رو مخاطب آگاه هم داستان خوب را می‌شناسد و از آن استقبال می‌کند؛ من آرزو دارم محمد کشاورز همچنان بنویسد و سلسله داستان‌های درخشانش را ادامه دهد تا گنجینه داستان‌نویسی ایران پربارتر شود.
فتاح رنجبر دیگر منتقد ادبی این مراسم هم نقد فرمالیستی و ساختارشناسی "روباه شنی" را کنار گذاشت و به کلیات آن پرداخت و گفت: در این داستان کوتاه‌ها نویسنده وجوه مختلف انسان را کنار یکدیگر قرار می‌دهد.
وی افزود: کشاورز به تمام معنا در سطح جامعه است؛ او شاهد و ناظر به تاراج رفتن نسلی است که در معرض نقض نسل‌هاست.
رنجبر با توجه به اینکه مجموعه "روباه شنی" شامل ٩ داستان کوتاه است افزود: داستان "روباه شنی" این مجموعه جزء آثار رشک برانگیز سال‌های اخیر داستان نویسی ایران به شمار می‌رود. زیرا انسان در آثار محمد کشاورز در موقعیت‌های مختلف در مرکز توجه است.
این منتقد ادبی در ادامه گفت: در داستان "روباه شنی" شهر چنان جلوه می‌کند که خود به مکان ناامنی تبدیل میشود؛ کشاورز در این داستان با هنر داستان‌نویسی میکروسکوپ ذهنش را در تدوین خرده روایت‌ها به کار می‌بندد تا سندی ارایه کند که در ادبیات پیشرو تمام علوم باشد.
مجموعه داستان "روباه شنی" آخرین اثر محمد کشاورز و برنده جایزه کتاب سال ایران و جلال آل احمد شده است. قبل از این کشاورز برنده جایزه ادبی گردون برای داستان "شهود" (از مجموعه داستان پایکوبی) شده بود.
در آیین رونمایی کتاب "روباه شنی" که عبدالعلی دستغیب، نویسنده و منتقد ادبی هم حضور داشت لوح یادبودی با حضور مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس و نخستین کارت عضویت انجمن اهل قلم استان به طور نمادین به محمد کشاورز اهدا شد.