سرویس استان‌های هنرآنلاین: نشست هم‌افزایی کتابداران روستایی کتابخانه‌های عمومی فارس، روز 21 مهرماه در سالن کتابدار شیراز با حضور ابراهیم حیدری مدیرکل دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشد اسلامی و دبیر جشنواره عشایر و روستاهای دوستدار کتاب، روح‌الله منوچهری مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان و کتابداران کتابخانه عمومی روستایی فارس برگزار شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس در این دیدار با بیان اینکه وزارت ارشاد در سال‌های اخیر برنامه‌های گوناگونی را در حوزه کتابخوانی اجرا کرده است، گفت: در چند سال اخیر، چهار جشنواره ملی "پایتخت کتاب ایران"، "عشایر و روستاهای دوستدار کتاب"، "مروجان کتابخوانی" و "جام باشگاه‌های کتابخوانی" همزمان برگزار شده است.
وی با تصریح اینکه کتابخانه‌های روستایی فارس ظرفیت بسیار خوبی برای حضور در جشنواره عشایر و روستاهای دوستدار کتاب دارند، ۵۲ کتابخانه عمومی در فارس فعال است و برنامه‌های خلاقانه و گسترده بسیاری در این کتابخانه‌ها برگزار می‌شود که در صورت مستندسازی مناسب تمامی کتابخانه‌ها می توانند در این جشنواره برگزیده شوند.
به گفته منوچهری، کتابخانه روستایی اهمیت بالاتری دارد چراکه گاهی تنها پایگاه فرهنگی یک روستا به شمار می‌شوند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس در ادامه با اعلام اینکه به تازگی کارگروه کتابخانه‌های روستایی و عشایری در انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران تشکیل شده است، گفت: در این کارگروه مشکلات و نیازهای کتابخانه‌های عمومی روستایی و راهکارهای آن شناسایی و بررسی می‌شود.
مدیرکل دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این نشست با تصریح اینکه یکی از دلایل برگزاری این جشنواره آگاهی از مشکلات و دغدغه‌های روستاها در حوزه کتاب و کتابخوانی است، گفت: کتابخانه در روستا تنها کار کتابخوانی و کتابداری را انجام نمی‌دهد بلکه پایگاه فرهنگی، علمی، اقتصادی و اجتماعی یک روستاست.
ابراهیم حیدری کتابخانه‌های روستاهایی را محور برگزاری این جشنواره دانست و اضافه کرد: بیشتر روستاهایی که در این جشنواره برگزیده شده‌اند، کتابخانه فعالی داشته‌اند، هرچند که ظرفیت روستاها و روستاییان مهم است اما کتابخانه عمومی در این جشنواره محور بوده است. کتابخانه به عنوان موتور محرک است و می‌تواند ظرفیت‌های نهفته را شناسایی کند و آموزش بدهد.
او ضمن قدردانی از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در برگزاری این جشنواره خاطرنشان کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی در سطح کلان و استان‌ها به عنوان نهاد مهم و بنیادی بوده که هم از نظر مالی و فکری در حوزه سیاست‌گذاری، داوری و جوایز همکاری داشته است.
دبیر جشنواره‌های کتابخوانی وزارت ارشاد، فارس را فعال‌ترین استان در جشنواره عشایر و روستاهای دوستدار کتاب برشمرد و با اشاره به اینکه سال گدذشته فارس با ۵۴ روستا در جشنواره شرکت کرد، گفت: در دوره‌های گذشته، هفت روستای لایزنگان، خواجه جمالی، فهلیان، امامزاده بزم، کریشکی، جایدشت و فیشور به عنوان برگزیده و روستاهای فهلیان به عنوان برگزیده برگزیدگان تقدیر شده‌اند.
حیدری با تصریح اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی بر جشنواره عشایر و روستاهای دوستدار کتاب تاکید دارند، گفت: اعتبارات این برنامه، برای ترویج کتابخوانی در مناطق محروم هزینه می‌شود و به روستاهای برگزیده در حدود چهارصد میلیون ریال جوایز نقدی و غیرنقدی تعلق می‌گیرد که برای توسعه کتابخانه‌های در روستا مهم است.
مدیرکل دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطر نشان کرد: در روستاها پنج درصد بودجه دهیاری‌های به امور فرهنگی تعلق دارد و این بودجه باید در اختیار کتابخانه‌ها و کتابخوانی قرار گیرد.
او با تأکید بر اینکه در وزارت ارشاد ستاد برنامه‌ریزی جشنواره عشایر و روستاها تشکیل شده است، گفت: براساس ابلاغ وزیر ارشاد دبیرخانه این جشنواره باید در استان‌ها تشکیل شود که ادارات کل ارشاد دبیر و دستگاه‌های مرتبط نیز عضو این شورا خواهند بود و در فارس این دبیرخانه تشکیل شده است.
حیدری در ادامه به روند برگزاری جشنواره نیز اشاره کرد و گفت: جشنواره دو بخش دارد فعالیت‌های انجام شده در روستا و برنامه‌های آینده. در این حوزه کتابخانه‌های عمومی می‌توانند با توجه به سیاست‌های مجموعه و شناسایی ظرفیت‌های روستا و نیازهای مردم می‌تواند سبب خلق برنامه‌های بسیار خوبی باشد. در این راستا باید از ظرفیت فرهیختگان محلی، سرمایه‌داران و چهره‌های علمی و فرهنگی استفاده شود.
در ادامه این دیدار دکتر محمد حسن‌زاده رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران، در خصوص "ایجاد دسترسی به دانش در روستاها و نقش کتابخانه‌ها در این زمینه" سخنرانی کرد.
او با بیان اینکه امروزه عصر دانش است و این عصر به دنبال ایجاد تعامل و تعادل شهر و روستاهاست؛ گفت: در عصر حاضر دانایی و عامل رقابت شده است و انتطظار می رود که روستاها توانمند سازی شود؛ همچنین شهرها با جوامع روستاها قرابت داشته باشند.
این استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی با اشاره به اینکه در بحث دانش‌مدار شدن هر دو جامعه شهری و روستایی ایران نیازمند توسعه هستند، افزود: این در حالی است که بسیاری از زیرساخت‌های شهری در روستاها در دسترس نیست و جوامع روستایی دسترسی تام به ابزارهای دانشی بی‌بهره هستند که همین سبب افزایش کوچ از روستاها به شهر شده است.
حسن‌زاده با تاکید بر اینکه کتابخانه‌های عمومی به عنوان تسهیل‌گر جوامع روستایی هستند؛ شش نقش را برای کتابخانه‌های روستایی برشمرد و اضافه کرد: ایجاد زیرساخت دسترسی به دانش طبق نیاز مردم روستا، توانمندسازی روستاییان برای یافتن و ارزیابی و کاربست دانش، ایجاد ارتباط و منابع دانش کسب و کار روستاییان، ایجاد ارتباط بین روستاها، ایجاد ارتباط میان شهر و روستاست و هدایت‌گری فرهنگی از جمله وظایف کتابخانه‌های عمومی روستایی است.
به گفته او کتابخانه‌ها باید عاملی ثبت دانش‌های بومی روستاها باشند و نقش آن‌ها دوگانه است؛ ایجاد دسترسی روستاییان به دانش و ایجاد بستر تولید دانش بومی و ارائه آن در کشور.
گفتنی است نشست هم‌افزایی کتابداران روستایی کتابخانه‌های عمومی فارس با بخش پرسش و پاسخ کتابداران و ارائه تجربیات روستاهای دوستدار کتاب فارس از حضور در جشنواره عشایر و روستاهای دوستدار کتاب و اجرای برنامه‌های خلاقه در روستا همراه بود.
الهه بهرامی