سرویس استان‌های هنرآنلاین: در نشست هم‌اندیشی پیرامون طرح "گذر فرهنگ و هنر" و نامزدی شیراز در جشنواره پایتخت کتاب ایران که در بعد از ظهر سه شنبه 23 مردادماه در دفتر شهردار شیراز با حضور علی اصغر سیدآبادیمشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ابراهیم حیدری مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس از راه‌اندازی ستاد پایتخت کتاب سال در قالب مصوبه این نشست خبر داد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس در این نشست خاطرنشان ساخت: برپایی گذرهای فرهنگی و هنری از مسایل مورد توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که باید با توجه به ظرفیت‌های هر شهر اجرا شود. صابر سهرابی از پیشتازی شیراز در راه‌اندازی محله فرهنگ و هنر ابراز خرسندی کرد و گفت: با هدف حمایت از هنرمندان بومی، این محله در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت تا آثار تولیدات خود را در معرض دید عموم بگذارند.
دبیر شورای فرهنگ عمومی فارس بر اهمیت گذرهای هنری تاکید کرد و گفت: ایجاد این گذرها، ضمن تقویت اقتصاد هنر به رویدادهای فرهنگی کمک شایان توجهی خواهد کرد.
صابر سهرابی در حضور مسئولان اجرایی استان و اعضای شورای شهر از جمله روسای کمیسیون‌های فرهنگی و اجتماعی و زیارتی و گردشگری اعلام کرد: تایید و تاکید بر راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر با همکاری شهرداری شیراز، همراهی و مشارکت ارگان‌های فرهنگی استان در حوزه مالی و معنوی برای حضور حداکثری اقشار مختلف مردم در موضوع پایتخت کتاب در شیراز و شهرها و روستاهای دوستدار کتاب، همراهی در راه‌اندازی موج بزرگ کتابخوانی در سطح استان همزمان با نخستین جشنواره روستاها و عشایر کتاب‌خوان، توجه به رویدادمحوری ترویجی در توسعه کتابخوانی در دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف فارس، حذف سخت‌گیری‌های اداری در اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری به ویژه کتاب و کتابخوانی و اعتمادسازی گروه‌های مردم نهاد در ساخت جریان‌های فرهنگی و هنری به ویژه مباحث کتاب و کتابخوانی از مصوباتی بود که در این نشست نهایی شد.
این در حالی بود که صابر سهرابی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس گوشزد کرد که اعضای نشست در حوزه گذر فرهنگ و هنر و پایتختی کتاب به بیان نقاط نظر بپردازند زیرا وزارت روی برپایی گذرها تاکید دارد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد فارس از پیشتازی شیراز در راه‌اندازی محله فرهنگ و هنر ابراز خرسندی کرد و اعلام کرد: این محله به طور ارزان قیمتی در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت.
شهرهایی پایدار ماندند که توسعه فرهنگ و محیط زیست بر اساس انسان محوری داشتند
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این هم‌اندیشی که منجر به مصوباتی شد با این رویکرد که یکی از مسایل در شهرها کمبود فضاهای فرهنگی و هنری است، گفت: فضاهای یادشده موجب نشاط اجتماعی می‌شود؛ اقتصاد فرهنگ تا یک زمانی در بحث‌های مدیریت شهری مرسوم بود سپس شهرهایی پایدار ماندند که توسعه فرهنگ و محیط زیست بر اساس انسان محوری داشتند.
علی اصغر سید آبادی، با توجه به اینکه در دوره‌هایی بحث فرهنگ اهمیت یافته و نباید به فرهنگ صدقه داد، در عین حال افزود: الان که بررسی می‌شود اقتصاد فرهنگ و هنر از اقتصادهای پررونق است؛ با این پیش زمینه تقویت بنیه‌های فرهنگی و هنری و دسترسی به گذرهای فرهنگ و هنر مورد نظر قرار گرفته شد.
سیدآبادی با بیان اینکه امکان سرمایه‌گذاری اقتصادی در گذرهای فرهنگی و هنری اتفاق می‌افتد عنوان کرد: هر یک از اینها چنانچه اتفاق نیفتد آن گذر محقق نمی‌شود؛ اتفاقی که در شهر یزد به طور آزمایشی افتاد در فروردین‌ماه با تلاش شهردار این شهر این روی داد.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با این وجود گفت: باید کسب و کارهای فرهنگی در این گذرها وجود داشته باشند و دولت کمک کند که بخش خصوصی در ساخت سینما یا سالن‌های تئاتر در این گذرها تسهیلاتی فراهم شود.
سیدآبادی ادامه داد: سرمایه‌های فرهنگی از گذشته داریم که می‌توانیم به واسطه آنها، گذرها را احیا کنیم؛ باید از فضاهای موجود مانند بازار، کارخانه متروکه به جا مانده از گذشته استفاده شود و با حفظ این فضاها به رونق اقتصاد هنر کمک کرد؛ حتی کارخانه‌هایی که از کار افتادند می‌توان مورد نظر قرار داد و امکانی برای احیای ظرفیت‌هایی که در شهر وجود داشته فراهم ساخت.
وی در ادامه به مدلی که برای این موضوع قرار داده شده اشاره کرد و افزود که شهرداری‌ها فضا را بهسازی و بازسازی کنند و وزارت فرهنگ و ارشاد به صاحبان کسب و کار هنری و فرهنگی تسهیلات لازم را بدهد و پیش‌بینی شده کسب و کارهای جدید در این گذرها هم قرار گیرد.
سیدآبادی از راه‌اندازی شورایی برای اعطای تسهیلاتی در این‌باره خبر داد و افزود: در این شورا موضوع شهرهای نامزد پایتخت کتاب هم مورد نظر قرار دارد؛ وام ارزان قیمت و به صرفه‌ای در این باره در نظر گرفته شده و امسال ٩ شهر نامزدی خود را برای این گذر اعلام کردند.
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین ساختار این برنامه‌ها را دارای برنامه‌ریزی منطقه‌ای و محلی عنوان کرد و افزود: اهمیت این کار این است که از مرکز برنامه‌ریزی بر اساس تنوع قومی و محلی انجام نمی‌شود و تنوع زبانی بر اساس ادبیات فارسی انجام می‌گیرد.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این نشست با بیان اینکه شیراز علیرغم برنامه‌های خوب این همدلی را در سال‌های گذشته نداشت به کلیاتی از پایتختی کتاب اشاره کرد و گفت: از ابتدای دولت چند برنامه ترویج کتابخوانی طراحی کردیم که این طرح برگرفته از پایتخت کتاب یونسکو که مصوب سال ٢٠٠١ بود که بومی‌سازی شده و در قالب آن مسابقه برنامه‌نویسی و برنامه‌ریزی در ترویج کتاب و کتابخوانی است با این ضمانت که تمام دست‌اندرکاران حوزه کتاب ستادی یا دبیرخانه هماهنگی شهرها و روستاهای دوستدار کتاب را در آن گنجاندیم.
ابراهیم حیدری، افزود: ساختار این دبیرخانه را شهرداری ها، کتابخانه ها، فرهنگ و ارشاد، صداوسیما و کانون پرورش تشکیل می دهد که ارشاد همکاهنگ کننده دبیرخانه است.
تاکید بر تشکیل ستاد پایتخت کتاب در شیراز
وی در عین حال عنوان کرد: اولین کاری که باید شود تشکیل ستاد پایتخت کتاب در شیراز است و دبیرخانه ذیل این ستاد تشکیل گردد و دستگاه ها به این ستاد بپیوندند، این درحالیست که ستاد از سوی وزارت مورد حمایت قرار می گیرد.
حیدری با تاکید بر اینکه برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باید در این ستاد و جدول زمان بندی در نظر گرفته شود وبرنامه راهبردی تدوین شود، تصریح کرد: دومین کاری که باید انجام شود شیوه نوشتن برنامه ها و مستندسازی است؛ آنچه می خواهیم برای آینده شیراز باید مشخص باشد.
وی افزود: جام باشگاه های یکی از برنامه هایی است که از دل این پایتختی کتاب بیرون آمد و اکنون در ٧٠٠ شهر و روستا برگزار می شود و فارس مشارکت بالایی در این زمینه دارد و می تواند رونق دهنده بخش نشر و صنعت چاپ و ترویج کتاب و کتابخوانی باشد.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه فارس در جشنواره روستاها و عشایر پیشگام و موفق بوده است افزود: روستاهای فعالی در آن حضور داشتند و امسال به صورت استانی برگزار می شود و ما قول می دهیم از این جشنواره حمایت کنیم تا بتوانیم در حوزه کتاب و کتابخوانی گام موثری برداریم.
حیدری درباره نحوه حمایت وزارت ارشاد از شهرهای پایتخت کتاب هم توضیحاتی داد و گفت: امتیازاتی در ترویج کتابخوانی داده می شود و نمایشگاه های کتاب به این شهرها می دهیم، این درحالیست که ٢٠ شهر عضو شبکه کتابخوانی در اولویت حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد قرار می گیرند.
این در حالیست که در نشست یادشده که مهدی جمالی نژاد، شهردار یزد به عنوان مهمان حضور داشت، ابتدا لیلا دودمان، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر شیراز عنوان کرد: گذر به مکان هایی گفته می شود که در بافت محلات قرار دارند و زمینه های همراه شدن اجتماع را به دنبال دارد.
تداوم گذرها نیاز به حمایت مراجع عالی تر از شهرداری و شورای شهر دارد
وی با بیان اینکه امروزه با همان کارکردهای اجتماعی با هدف شهرسازی فرهنگساز و فرهنگ مدار و آداب و رسوم از یاد رفته و ایجاد اقتصاد هنر و نشاط و پویایی اجتماعی باید برای شهر قایل شد، گفت: تداوم این گذرها نیاز به حمایت از سوی مراجع عالی تر از شهرداری و شورای شهر دارد.
دودمان در ادامه افزود: برای ایجاد گذر فرهنگ و هنر از نوروز ٩٧ سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز با همکاری کمیسیون های فرهنگی و گردشگری این جریان آغاز شد اما رسمیت نداشت.
در این نشست که با موضوع شیراز شهر دوستدار کتاب و ایجاد گذر فرهنگی و هنری در شهر شیراز برگزار شد، سولماز دهقانی، رئیس کمیسیون زیارتی و گردشگری شورای شهر شیراز عنوان کرد: در کنار موضوعاتی که مطرح می شود، باید اقدامی کرد که شیراز در ادبیات کودک به برند تبدیل شود و جایزه ادبی در این حوزه تعریف و این شهر ادبی را به عنوان قطب ادبیات کودک و نوجوان مطرح ساخت.
سیروس پاک فطرت دیگر عضو شورای شهر شیراز هم در این نشست با پیش کشیدن وضعیت گذر حافظیه گفت: مدیریت قبل شهرداری این گذر را سنگفرش کرد و در راستای شعار شورای قبل که تاکید روی انسان محوری داشت مورد نظر قرار گرفت.
وی در عین حال دو مشکل برای این گذر ارزیابی کرد و افزود: این محور به عنوان گذر هنر طراحی شد اما راه دسترسی به آن فراهم نشد و مشروط به این است که مشکل ترافیکی آن مرتفع شود
این در حالیست که به اعتقاد پاک فطرت اشکال دوم گذر هنر حافظیه که به آن نقد وارد است اینکه به جای پیاده راه تبدیل به پارکینگ شده است.
همچنین در این نشست، معاون فرهنگی ورزشی و اجتماعی شهرداری شیراز هم گفت: موضوعاتی که مطرح می شود از جمله در موضوع گذر فرهنگ و هنر، دو دیدگاه فرهنگی و اقتصادی داریم.
در آرامش از فضای گذر حافظیه استفاده شود
ابراهیم گشتاسبی راد، افزود: در دیدگاه فرهنگی موضوع این است که اطراف حافظیه مجموعه ای باشد که اثراتی برای مردم داشته باشد و از تلاطمات ترافیک به دور باشد و در آرامش از فضای گذر حافظیه استفاده شود؛ همچین در موضوع اقتصاد شهری باید فضاهایی را فراهم و برند کنیم که گردشگران هم از آن بهره مند شوند تا اقتصاد بازار و شیراز پویا شود، بدین ترتیب هر دو فضاسازی و پایتختی کتاب باید به پویایی اقتصاد شیراز کمک کند.
وی با این وجود با بیان اینکه اکثر رویدادهایی که هنری و فرهنگی است در پایتخت متمرکز شده و اندک برنامه کلانی در دیگر شهرها قراردارد عنوان کرد: شیراز از این مورد آسیب دیده، بنابر این برای برندسازی شیراز که اهل اندیشه و پژوهش آنرا می شناسند، برای شهروندان و گردشگران، رویداد محور پیش برویم.
علی ناصری عضو هیئت رئیسه و سخنگوی شورای شهر شیراز هم در ادامه این نشست عنوان کرد: شورای پنجم با نگاه انسان محوری ورود کرد که زمینه های مناسبی شیراز در این باره دارد.
تاکید بر شکل‌گیری مثلث طلایی شیراز، یزد و اصفهان
وی با تاکید بر شکل گیری مثلث طلایی شیراز، یزد و اصفهان عنوان کرد: این شهرها نقاطی است که بخش زیادی از تاریخ در آنان رقم خورده و گردشگران خارجی و داخلی به آن اهتمام دارند و اگر این مثلث محقق شود باید گذر زندیه را فعال کنیم که می تواند به گذر حافظیه متصل شود؛ برای گذر حافظیه زیرساختها فراهم شده اما مردم برای عبور و مرور با مشکل مواجه اند.
ناصری وجود کارخانه روغن نباتی در محور حافظیه را ناخوشایند دانست و افزود: مدیریت شهری شیراز به عنوان شهر تاریخی فرهنگی و هنری در این نقطه باید کار اساسی صورت دهد؛ ما باید با توجه به این نگاهی که داریم تعریف جدیدی از باغ ملی داشته باشیم ضمن اینکه در کنار مثلث طلایی می شود مثلث زیارتی شیراز، مشهد و قم را در نظر بگیریم که در حوزه گردشگری زیارت فوق العاده می تواند اثرگذار باشد.
جمالی نژاد، شهرداریزد هم پیرامون تجربه ایجاد گذر فرهنگ و هنر در این شهربه بیان پرداخت پس از تجربه پایتخت جهان اسلام در سال ٢٠١٤ تجربه پایتختی میراث فرهنگی ناملموس را داشت. یزد یک شهر موزه است و بافت تاریخی آن منحصربه فرد است و بدین خاطر با توجه به رویکرد حفاظت محور در ثبت جهانی آن موثر بود.
با ثبت جهانی در سال گذشته و به عنوان شهر پایدار در جهان این رویکرد حفاظت محور آن را به انسان محوری سوق می دهد.
با توجه به مباحث مطرح شده و حمایت های وزارت محوری به عنوان گذر "مازاریها" که دارای میراث معنوی در شهر یزد در نظر گرفته شد و فعالیت ها در ابتدا فضاهایی که از کار افتاده بود احیا شد و ترکیبی از کاربری ها در این گذر احیا شد.
ساده ترین در این گذرها معماری است و مانایی این کاربری و رخدادها و کسب و کارهای فرهنگی ساده است. در کنار این کاربری های برنامه های مختلف شهر یزد را به شهری شاد تبدیل کرده است.
بدین واسطه شهری زنده شده و تلاش می کنیم در چند محور گذر فرهنگی و هنری را داشته باشیم و در محلات قدیمی این کار را دنبال می کنیم.
٢٢ بهمن؛ بازار هنر شیراز در محور سنگ سیاه افتتاح می شود
در ارتباط با محورهای این هم اندیشی حیدر اسکندرپور، شهردار شیراز هم ضمن خیر مقدم به شهردار یزد و اعضای حاضر در این نشست اعلام کرد: در برنامه های شورای پنجم و شهرداری اقتصاد فرهنگ و هنر از مباحث مهمی بود که به آن پرداختیم و برای پویایی آن نیاز به پیاده راه هایی داریم که تولید و عرضه این ها مورد نظر قرار گیرد، با خوشحالی اعلام می کنم ٢٢ بهمن امسال بازار هنر شیراز را در محور سنگ سیاه افتتاح می کنیم و با برنامه ریزی اجرایی با ٦٠ غرفه در محور یادشده که فوق العاده است و مجموعه های فرهنگی و گردشگری در آن فعال هستند با ٨ هزار مترمربع در ٢ طبقه برای ارایه اقلام و تولیدات هنری امکان ایجاد گذر فرهنگ و هنر فراهم خواهد شد.
وی با بیان اینکه با افتتاح این مجموعه بهترین محل تولید و عرضه آثار اهالی فرهنگ و هنر خواهد بود، افزود: با توجه به گذر حافظیه که ذکر شد، خوشبختانه در معاونت حمل و نقل ترافیک برای الزاماتی که برای این گذر باید در نظر گرفته شود اقدام شده که کاری درازمدت را می طلبد.
شهردار شیراز درخصوص محور تاریخی دروازه اصفهان، دروازه قرآن اعلام کرد: در این طرح که محوریت فرهنگی و گردشگری می باشد، مشاور در حال آماده سازی مقدمات آن است و عملیات اجرایی آنرا آبانماه آغاز خواهیم کرد.
در مطالعه مکانی گذرهای فرهنگ و هنر کودکان فراموش نشوند
این درحالیست که زهرا افتخاری، مدیرکل کانون پرورش فکری کودک و نوجوان فارس به بیان نقطه نظراتی پرداخت و گفت: در مطالعه مکانی گذرهای فرهنگ و هنر کودکان فراموش نشوند و اعلام آمادگی می کنیم در این مسیر یاری رسان باشیم و امیدواریم در این گذر مربیان فرهنگی و هنری و کتابخانه های سیار استفاده شود و کودکان را در این گذرها برجسته شوند.
وی افزود: در راستای طرح دوستدار کتاب هم در سال گذشته با توجه به برنامه هایی که داشتیم کمک کردیم که شیراز شهر دوستدار کتاب شود.
مدیر کل فرهنگی اجتماعی استانداری فارس هم با بیان اینکه گذر هنر از ٥ سال پیش پی گیری شده افزود: در این دوره مدیریت فرهنگ و ارشاد فارس با انجام اقداماتی دنبال شد؛ به غیر از ٣ گذر هنری که شیراز نوروز پذیرا بود؛ برای ١٢ محله محروم ١١ روز برنامه های ویژه با همکاری شورا و شهرداری داشتیم و استقبال خوب بود.
نگاه به سازمان های مردم نهاد داشته باشیم
بتول معلم، افزود: باید نگاه به سازمان های مردم نهاد داشته باشیم؛ در هفته دولت برنامه ای با همکاری تمامی دستگاه اجرایی برای معرفی دستاوردهای دولت با محوریت فرهنگی، اجتماعی و هنری داریم؛ برای پایتختی کتاب هم از حمایت های ویژه شهردار و شورای شهر سپاسگذاری می کنم که همه مدیران برای اجرای برنامه های متعدد همراه شدند.
دیگر عضو شورای شهر شیراز هم نکاتی را درخصوص گذر یادآور شد و گفت: درباره گذر هنر تذکری پیشتر داده بودم، این واژه ها در شیراز بار مثبتی ندارد و بهتر است با توجه به بار معنایی از عنوان گذرگاه استفاده شود، زیرا گذر جایی است که بار معنایی مثبتی ممکن است نداشته باشد.
احمد تنوری در عین حال عنوان کرد: پایتخت کتاب مشخص نشد که دایمی است یا دوره ایست؛ من برای پایتخت دوره ای شور نمی زنم و فکر نمی کنم توقعاتی که در رونق چاپ ونشر داشتیم محقق شود.
وی با توجه به جایگاه ویژه شیراز در صنعت چاپ گفت: این جایگاه اکنون شیراز ندارد زیرا سرانه چاپخانه های مدرن و به روز جایگاهی نداریم این پایتختی باید به توسعه صنعت چاپ ما کمک کند، زیرا شیراز داعیه پایتخت اصطلاحی ادبی را دارد و نباید تحت شعاع پایتختی دوره ای کتاب قرار گیرد.
سپس لیلا دودمان، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر شیراز به جمع بندی پرداخت و با نام بردن از این مصوبات گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد متعهد شود که حمایت های لازم را با اعطای تسهیلات کم بهره در جهت ایجاد گذرهای هنر همکاری کند.
الهه بهرامی