سرویس استان‌های هنرآنلاین: نشست "چشم انداز تئاتر استان‌ها" صبح امروز 25 تیرماه با حضور سیدرضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مرادخانی معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدی شفیعی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی، اتابک نادری مدیر امور استان‌های اداره کل هنرهای نمایشی و جمعی از هنرمندان در تماشاخانه سنگلج برگزار شد.
مهدی شفیعی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی در ابتدای این نشست، طی سخنانی اظهار کرد: در روزگار فعلی کمتر حوزه‌ای همچون تئاتر دارای تنوع مضمون و شکل است و همین مسئله ما را برای الگوسازی دور هم جمع کرده است؛ در شرایط فعلی توجه به ظرفیت بی‌نظیر تئاتر در ارتقای فرهنگ عمومی، اقتصاد فرهنگی و ارتقای شرایط اقتصادی فعالان حوزه تئاتر موثر است.
وی افزود: رشد آگاهی عمومی، توجه خانواده‌ها به ارتقای دانش کودکان و نوجوانان و... بخشی از ظرفیت‌های موجود در ارتقای گسترش تئاتر در جامعه است و توجه به ظرفیت بی‌نظیر تئاتر در ارتقای فرهنگ عمومی، جامعه‌پذیری و فرهنگ‌پذیری، رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان، اقتصاد فرهنگ و ارتقای شرایط اقتصادی فعالان حوزه تئاتر از سرفصل‌های مهم این نشست است.
مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی دلیل برگزاری این نشست را پاسخگویی به پرسش‌هایی در خصوص راه‌های ارتقای هم‌افزایی میان هنرمندان و موانع پیش رو عنوان کرد و ادامه داد: رشد آگاهی‌های عمومی و تحصیلات دانشگاهی و توجه خانواده‌ها به ایجاد شرایط مناسب برای ارتقای فرهنگی و اجتماعی کودکان و نوجوانان، وجود قوانین بالادستی که نظر به مشارکت بیشتر مردم در حوزه‌های اقتصادی فرهنگی و اجتماعی دارد و مانند آن، بخشی از ظرفیت موجود ارتقا و گسترش تئاتر در جامعه است. از این‌رو مواردی را که غالبا براساس نظرات هنرمندان و همکاران احصا شده است ارائه می‌کنم. امیدوارم با درایت و برنامه‌ریزی مقام عالی وزارت و هم‌افزایی ظرفیت‌های موجود جایگاه تئاتر در کشور بیش از پیش ارتقا پیدا کند.
او تاکید کرد: در روزگار فعلی شاید به جرات بتوان این ادعا را مطرح کرد که کمتر حوزه فرهنگی هنری در کشور همانند تئاتر به این اندازه دارای تنوع مضمون و شکل است.
شفیعی خاطرنشان کرد: محورهای در نظر گرفته شده برای این نشست به همه آن چیزی که در حوزه تئاتر می شناسیم نمی‌پردازد. آن چه در شرایط فعلی باید برجسته‌سازی شود توجه به ظرفیت بی‌نظیر تئاتر در ارتقای فرهنگ عمومی، جامعه‌پذیری، فرهنگ‌پذیری، رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان، اقتصاد فرهنگ و مشخصاً ارتقای شرایط اقتصادی فعالان حوزه تئاتر است.
او با اشاره به حضور همکاران و مدیران ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها در کنار نمایندگان هنرمندان تئاتر در این نشست، گفت: گفت کسانی که در این نشست حضور دارند نمایندگانی هستند که از طریق انتخاب هنرمندان، نماینده آنها شده‌اند.
شفیعی با بیان اینکه انجمن هنرهای نمایشی ایران به عنوان نهاد منتخب هنرمندان تئاتر استان‌ها اصلی‌ترین مجری مدیریت فعالیت‌های هنرمندان در استان‌ها است، تاکید کرد: لزوم اعتماد به انجمن و حمایت از فعالیت‌های آن اولین گام در رشد و توسعه تئاتر استان‌ها است.
مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی واگذاری مدیریت تالارهای نمایشی در اختیار ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و تعامل با سایر سازمان‌های دارای امکانات سخت‌افزاری برای این نوع واگذاری‌ها را راهی برای برنامه‌ریزی تداوم اجراهای عمومی در استان‌ها عنوان کرد.
او ادامه داد: متأسفانه در برخی واگذاری‌ها صرفاً نگاه اقتصادی مدنظر قرار گرفته است و مدیریت این اماکن به بخش‌های غیرتخصصی سپرده شده است؛ در نظر نگرفتن ملاحظات این حوزه و توجه نکردن به صلاحیت‌های تخصصی تحویل گیرندگان در آینده به مانعی جدی در گسترش تئاتر تبدیل خواهد شد.
شفیعی ساخت مشارکتی تالارهای تخصصی کم هزینه از طریق انعقاد تفاهمنامه‌های همکاری با استانداری‌ها و شهرداری‌ها با هدف در اختیار گذاردن این اماکن به هنرمندان را تجربه‌ای بدیع در چند سال گذشته برشمرد و اعلام کرد: خوشبختانه خروجی 2 تفاهمنامه با استانداری کرمان و شهرداری بندرعباس در آستانه بهره‌برداری است.
او گفت: همچنین تأسیس تماشاخانه‌های خصوصی در شهر تهران و چند مرکز استان، از آن دست تجربه‌هایی بود که خروجی کم‌نظیری داشت. هنرمندان دیگر کمتر در نوبت اجرای عمومی آثار خود در تماشاخانه‌های دولتی می‌مانند. امکان تولید تعداد بیشتری نمایش را دارند و دایره مخاطبان گروه‌ها با این استمرار گسترش یافته است. حمایت‌های مادی و معنوی از متقاضیان تأسیس تماشاخانه های خصوصی در استان‌ها از الزامات گسترش تئاتر در کشور است.
مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی بیان کرد: استفاده از ظرفیت سایر بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچون تعامل با کانون‌های تبلیغاتی که در ساختار استان‌ها ذیل معاونت‌های فرهنگی تعریف می‌شوند و همچنین معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی در کنار هم‌افزایی با نهادهایی که امکانات تبلیغی در اختیار دارند، همچون شهرداری‌ها از مهمترین گام‌ها در حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی تئاتر است.
لزوم مشخص شدن اعتبارات تئاتر از طریق انجمن‌های تخصصی
شفیعی با تاکید بر اینکه هرچند گسترش اجرای عمومی به گیشه پررونق می‌انجامد اما حمایت‌های مستقیم مالی از انجمن هنرهای نمایشی و هنرمندان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، گفت: خوشبختانه برخی گروه‌های نمایشی این امکان را یافته‌اند که درآمدزا باشند اما لزوما تمام گروه‌های نمایشی این امکان را نخواهند داشت و ضروری است حمایت‌های مادی از گروه‌ها تداوم داشته باشد.
او یادآور شد: از دیرباز اعتبارهای هنری در قالب حمایت از فعالیت‌های هنری در استان‌ها به واسطه نبود ردیف‌های مشخص در موافقت‌نامه‌های اعتبارات ادارات کل استان‌ها و اطلاق عام برای اعتبارات فرهنگی باعث اختلاف‌نظر بین هنرمندان رشته‌های مختلف و تشکیلات اداری بوده است. لزوم مشخص شدن این اعتبارات و هزینه‌کرد آن از طریق انجمن‌های تخصصی از ضرورت‌های نظام یافتن مطلوب فعالیت‌ها است.
شفیعی همچنین با اشاره به لزوم افزایش تعامل تئاتر با آموزش و پرورش گفت: تئاتر به عنوان مقوله آموزشی البته با چشم‌آنداز تربیت تماشاگران آینده تئاتر حرفه‌ای از نیازهای آینده تئاتر و هنر کشور است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در مصوبه سیاست‌های هنرهای نمایشی به خوبی این مساله را در نظر گرفته است اما متاسفانه در مقام اجرا با کاستی‌های قابل توجهی مواجه هستیم.
او با اشاره به اینکه انبوه مخاطبان، جوانان، زنان، خانواده‌ها، کودکان و نوجوانان باید در تولید و عرضه آثار نمایشی به توسعه متوازن تئاتر در کشور دست پیدا کنند، گفت: حضور مقام عالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آقای دکتر صالحی امیری که نشان دهنده عزم جدی وزارتخانه در ارتقا و گسترش تئاتر در جامعه است را قدر نهاده و از آنجا که همیشه نگاهی کلان و برنامه‌ریز به مقولات فرهنگی و هنری دارند استدعا می‌کنم تا مجموعه وزارتخانه را به هم‌افزایی برای ارتقای جایگاه تئاتر رهنمون سازند.
تئاتر یکی از کانون‌های ارتقاء سبد فرهنگی جامعه
در ادامه این نشست سیدعلی صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی، خطاب به هنرمندان تئاتری، اظهار کرد: از من انتظار نمی‌رود در حوزه شما ورود تخصصی داشته باشم، اما از منظر مطالعات فرهنگی و اجتماعی می‌خواهم مطالبات اجتماعی را از تئاتر بازگو کنم. امروز من می‌خواهم مطالبه‌گر باشم و مطالبات اجتماعی را از تئاتر بیان کنم.
او با بیان اینکه حمایت از تئاتر و تلاش جدی برای تقویت حوزه تئاتر، باور من است، گفت: برخی روزها وقتی به سالن‌های نمایش می‌روم، به این باور قلبی که باید حوزه تئاتر در کشور را تقویت کنیم، بیشتر ایمان می‌آورم. تقویت حوزه تئاتر نه صرفا به دلیل تقویت حوزه اقتصادی تئاتر، بلکه به عنوان عنصری هویت‌بخش و هویت‌ساز باید مورد توجه قرار بگیرد.
صالحی امیری با تاکید بر ضرورت بررسی شاخص‌های گفتمان تئاتر در دهه چهارم انقلاب، افزود: گفتمان تئاتر در دهه چهارم باید مبتنی بر اجتماعی شدن تئاتر باشد. چالش بزرگ جامعه ما، چالش اخلاقی است و از ستایش تا آتنا، فریاد مظلومیت و نشانه افول اخلاق در جامعه ماست. بر همین اساس باید تئاتر بر پایه گفتمان اجتماعی ساماندهی شود و به نیازهای جامعه پاسخ دهد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خاطر نشان کرد: حجم آسیب‌های اجتماعی در کشور، نشانگر افول اخلاقی و نگران کننده است. تداوم حیات اجتماعی در ایران در گروی تداوم حیات خانواده‌هاست و طلاق یک بعد از ابعاد فروپاشی خانواده است. خانواده ناسازگار، خانواده‌ای که در آن گفت‌وگو وجود ندارد و ابعاد دیگری که در نتیجه تغییر شکل زندگی اجتماعی و سبک زندگی به وجود آمده‌اند، همگی به ابزار تهدید کانون خانواده ایرانی، بدل شده‌اند.
صالحی امیری با طرح این سوال که آیا در جامعه متکثر قومی مثل کشور ما تئاتر یک رسالت انسجام آفرین و وحدت بخش دارد یا خیر، گفت: من معتقدم تئاتر می‌تواند عنصر وحدت بخش قومی در کشور ما باشد. اما آیا تئاتر در حوزه اخلاق اجتماعی مسئولیت دارد؟ چرا با اندک چالشی، منازعه و خشونتی شکل می‌گیرد و چراهای دیگر که ما و شما باید بدان پاسخ دهیم که منهای علت شناسی، رسالت خود را تعریف کنیم. جامعه‌ای که خشونت در آن رواج دارد، آسیب‌های اجتماعی هم زیاد می‌شود.
وزیر ارشاد همچنین با طرح اینکه باید نفش تئاتر در همبستگی اجتماعی، سرمایه اجتماعی، امنیت اجتماعی، سلامت اجتماعی و همچنین نگاه تئاتر درباره علل شکاف طبقاتی، مدارای اجتماعی و سبک زندگی مشخص بشود، اظهار داشت: سرعت تحولات اجتماعی در ایران بسیار بالا است و نقش تئاتر برای اصلاح سبک زندگی باید مشخص شود. همچنین رسالت دیگر هنرهای نمایشی این است که به جامعه نشاط را تزریق کند. جامعه امروز بیش از هر چیز به نشاط نیاز دارد. نشاط یعنی ابراز رضایت از پدیده‌های اجتماعی و هنر تئاتر می‌تواند به عنوان یک هنر مردمی نقش مهمی در این موضوع ایفا کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه باید به جایی برسیم که همه خانواده‌ها تئاتر را در سبد فرهنگی‌شان لحاظ کنند، تصریح کرد: تئاتر یکی از کانون‌های ارتقاء سبد فرهنگی جامعه است و جامعه‌ای می‌تواند از سلامت اجتماعی، روانی و اخلاقی برخوردار باشد که در آن الگوهای مصرف تعریف مشخص داشته باشد چراکه در جامعه‌ای که مصرف فرهنگی بالا نباشد آسیب‌های اجتماعی صورت می‌گیرد.
صالحی امیری با اشاره به رشد تولید تئاتر، گفت: این افرایش تولید یک پیام روشن به ما می‌دهد مبتنی بر اینکه تئاتر ایران در آستانه یک جهش ملی قرار گرفته است و به همین دلیل باید به دنبال آن باشیم که تئاتر ما از مرزها عبور کند؛ چراکه این ظرفیت را دارد و می‌تواند به سرعت در عرصه بین‌المللی به موفقیت دست یابد.
لازم به یادآوری است؛ نشست چشم‌انداز تئاتر استان‌ها با حضور روسای شعب انجمن هنرهای نمایشی ایران، معاونین امور هنری و کارشناسان تئاتر ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی عصر امروز 25 تیرماه به مدت دو روز در هتل باباطاهر تهران برگزار می‌شود.
عکس ها: گاتا ضیاتبری