به گزارش هنرآنلاین، تعزیهخوانان، ورزشکاران گود زورخانهای، هنرمندان غزلخوانی موسیقی تهران قدیم و ارامنه، چراغ نخستین شب ششمین فستیوال موسیقی نواحی و آیینی ایران (آینهدار) را در تالار رودکی روشن کردند.
علی مغازهای دبیر اجرایی فستیوال در نخستین سئانس اجرا بیان کرد: این روزها خود من دچار بحران روحی شدم و جملهای از چخوف در یکی از داستانهایش خواندم که میگفت "غم مانع اتحاد ماست" و این جمله، کلیدی برای ما شد چون در شرایطی هستیم که به شادی نیاز داریم. بنابراین ما با شادی میتوانیم دور هم جمع شویم و اتحاد ما در گَرو شادی است.
او با بیان اینکه برنامههایی که امشب و شبهای آینده خواهید دید برای اتحاد ماست که با هم باشیم، افزود: همهی اجراها تلفیقی از غزلخوانی تهران است که موسیقی فولکلور برای آن کم است زیرا این موسیقیها از اعماق تاریخ آمدهاند و خود من که در این حوزه کار میکنم بعضی از آنها را کمتر شنیدهام. در این فستیوال تجربههای متفاوتی از موسیقی خواهیم داشت و سعی کردهایم اطلاعات اولیه از موسیقیها را تا آنجا که میدانستیم از طریق درج در بروشور آینهدار به شما هم منتقل کنیم.
سپس دبیر اجرایی آینهدار از گروه پیشخوان خواست که روی صحنه بیایند و تعزیه اجرا کنند.
اجرای پیشخوانی- پشت خیمه با تکنوازی ترومپت رضا قربان عسگری شروع شد، سپس صحنه اماننامه یزید به عباس توسط شمر برای مخاطبان اولین سئانس از نخستین شب فستیوال آینهدار به نمایش گذاشته شد.
اصغر خطیب (اشقیا خوان) و محمد مهرابی (اولیا خوان) گروه پیشخوان بودند.
مغازهای بعد از اجرای گروه پیشخوان بیان کرد: این گروه همواره در تعزیههای شهر دماوند شبیهخوانی میکنند. اخیراً از یکی از مورخان یونانی متنی خواندم که کوروش در سوگ از دست دادن سربازان طبرستانی و تالشی خود آوازی در قالب سرود میخواند که همان مبنای سووشون میشود که ریشه تعزیه هم به همین موضوع برمیگردد. موسیقیهایی که امشب اجرا میشوند در حوزه تهران رایج بودهاند. شاید تعزیه در کاشان، اصفهان و قزوین دوام و رشد بهتری داشته است.
او سپس از محمد منتشری (خواننده)، وحید طالبی (نوازنده تار)، حسین شرفی (نوازنده تنبک) خواست تا روی صحنه بیایند و موسیقی تهران قدیم که شامل بیات تهرانی، غزلخوانی و تصنیف میشد، اجرا کنند.
دبیر اجرایی فستیوال آینهدار با اشاره به دیدگاه ساسان فاطمی، پژوهشگر موسیقی گفت: بیات تهران، نامی برای موسیقی مردمی است که ریشهی آن بحث مفصلی دارد اما ساسان فاطمی در کتابهای سهگانه خود از نام غزلخوانی برای این موسیقی استفاده و دلایل آن را بیان کرده است. او میگوید " موسیقی مردمی و غزلخوانی امتداد موسیقی دستگاهی است".
مغازهای همچنین درباره موسیقی زورخانهای و ورزش باستانی توضیح داد: این موسیقی در دو ساز ضرب و زنگ و همراه با آواز شکل گرفته است. اسطورههای آن را هم که همه میشناسیم پوریای ولی و غلامرضا تختی هستند. ورزش باستانی به حضرت علی (ع) هم منتصب شده و به آئین جوانمردی، خردهفرهنگ مذهبی و جامعه شهری تهران معروف است، همچنین این ورزش با حوزه سیاسی هم پیوند خورد.
سپس مرشد امیر مسعود خسروی اولین ضرب را گرفت و با آواز او ورزشکاران گود زورخانه بابالحوائج به صحنه آمدند.
"یک ذره از ایران به خورشید نفروشیم، آری نفروشیم که این خاک گران است" بخشی از شعری بود که مرشد امیر مسعود خسروی خواند. او این اجرا را با دعا تمام کرد و گفت:" الهی، ایران را عزت، جوانان را قدرت و زنان را عفت".
دبیر فستیوال آینهدار، در توضیح اجرای موسیقی زورخانهای بیان کرد:" آنچه اجرا شد، گزارش کوتاهی از آئین ورزش باستانی و موسیقی مرشد زورخانه بود و معمولاً ورزشکاران دو ساعت ورزش میکنند. چون بسیاری از ما فرصت تماشای چنین آئینی را در گود نداریم و خواستیم بخشی از آن را روی صحنه بیاوریم.
او سپس از هنرمندان ارامنه خواست که روی صحنه بیایند و به دلیل کمبود وقت تقاضا کرد سه ترانه اجرا کنند.
مغازهای افزود: موسیقی ارامنه ما را به حال و هوای تهران قدیم خواهند برد. عاشوق سایات نوا از اسطورههای موسیقی ارامنه بود که با مرگ ناخوشایندی از دست رفت.
همراه با همه اجراها تصاویر و ویدئوهایی شهری مرتبط با حال و هوای موسیقیها نمایش داده شد.
مظفر شفیعی (خواننده)، داریوش طلایی (آهنگساز و نوازنده تار)، ساسان فاطمی (پژوهشگر موسیقی)، منصور ضابطیان (مجری رادیو و تلویزیون)، کیوان فرزین (آهنگساز)، محمد موسوی (ناشر) ازجمله مهمانان نخستین اجرای ششمین فستیوال آینهدار بودند.
رقص چوبها و دستمالها در دومین سئانس نخستین شب آینهدار
سئانس دوم اولین شب ششمین فستیوال آینهدار با دهلنوازی و صدای سُرنای عروسیهای غرب کومش شروع شد.
مغازهای قبل از شروع این اجرا اعلام کرد: کومش محدوده چندملیتی از نیشابور تا ری است. امشب از موسیقی چاربهداری گرفته تا ساربانی کومش که دو خردهفرهنگ غنی به شمار میروند، میشنویم تا بهوسیله شادی این موسیقیها به این شبهای غمانگیز جاری در کشور نه بگوییم.
سپس علی گیلهوری (نوازنده سرنا) و پسرش کمال گیلهوری (نوازنده دُهل) قطعه "پیر داماد گرمسار" را اجرا کردند.
مغازهای در ادامه با اشاره به شباهت موسیقی چاربهداری سنگسر با موسیقی مازندران ادامه داد: بهواسطه هم مرزی جغرافیایی استان سمنان با مازندران این دو موسیقی با هم شباهتهایی دارند. همچنین منطقه کومش پژوهشگر جوانی به نام روحالله کلامی دارد که بهخوبی روی موسیقی این منطقه کار کرده است.
یدالله مصمم نوازنده نی و خواننده موسیقی عشایر کوچرو منطقه سنگسر هم قبل از اجرا در توضیح کوتاهی گفت: عشایر سنگسر بهواسطه کوچ در بخشهایی از مناطق مازندران از نظر موسیقیایی شباهتهایی با این مازندران دارند.
بعد از این اجرا، اکبر سلطانعلی خواننده و نوازنده دوتار به صحنه آمد و بخشی از دوتارهای شمال شرق کومش را به نمایش گذاشت.
دبیر فستیوال آینهدار درباره اجرای این هنرمند گفت: اکبر سلطانعلی بازیگر هم هست. او از دوتارنوازان خوب منطقه کومش است و لباسش شباهتهایی با عاشق چیهای خراسان دارد اما سازش دوتار است.
سپس مغازهای از اکبر غلام سلطانی خواست روی صحنه بیاید تا روایتی از نی ساربانی کومش را اجرا کند.
او بیان کرد: امشب دو روایت از موسیقی ساربانی خواهیم داشت. بخش اول ساربانی منطقه دامغان است که اکبر غلام سلطانی خواننده و نوازنده نی ساربانی اجرا میکند. این هنرمند ۵۰ نفر شتر دارد. لباس او هم بر اساس الگوی قدیم محلی دوخته شده. قدیمها این لباسها با پشم شتر بافته میشده اما حالا بافندهای وجود ندارد و این لباسها تولید داخل نیستند.
سپس علیخان گودرزی نوازنده سُرنا و اصغر حاتمی نوازنده دهل به همراه فرزندانشان به صحنه آمدند و چوب بازی و بخشی از مراسم عروسی شرق کومش (نام نیک) را به نمایش گذاشتند.
به گفته دبیر فستیوال آینهدار علیخان گودرزی و اصغر حاتمی زوج هنری و پای ثابت تمام عروسیهایی مناطق سمنان هستند.
بعد از این اجرا که با استقبال بسیار حاضران روبرو شد، بار دیگر علی گیلوری نوازنده نی به صحنه آمد تا روایت دیگری از نی ساربانی غرب کومش و منطقه گرمسار را نشان دهد.
این هنرمند بخشی از مقام یا آهنگ "یوگ" را اجرا کرد که هنگام شیر دادن شتر به بچهاش نواخته میشود.
گیلهوری بعد از اجرا گفت: شتر یک فرشته است. این حیوان به بچهاش شیر نمیدهد تا از سوی ساربان نوازش شود، نوازش هم به این صورت است که قطعه یوگ را برای آنها بنوازیم.
این هنرمند در ادامه با بیان اینکه از هنرمندان حمایت نمیشود، افزود: عاجزانه از مسئولان میخواهیم از هنرمندان حمایت کنند.
پس از صحبتهای او، علیخان گودرزی و اصغر حاتمی این بار با صدای ضرب و نوای قوشمه به صحنه آمدند و فرزندان آنها دستمالبازی در عروسی شمال شرق کومش را به نمایش گذاشتند.
ششمین فستیوال آینهدار از ۲۰ تا ۲۲ آذرماه در تالار رودکی در حال اجرا است. آیین پایانی این رویداد ۲۴ آذرماه در تالار وحدت برگزار میشود.